Átján árin í þriggja mánaða skrefum

Nýjar aðferðir í ökukennslu hafa skilað góðum árangri, segir Guðbrandur …
Nýjar aðferðir í ökukennslu hafa skilað góðum árangri, segir Guðbrandur Bogason formaður Ökukennarafélags Íslands. Hann segir sína menn geta að skilyrðum settum sætt sig við hærri bílprófsaldur. mbl.is/Golli

Tekið er af skarið með hækkun bílprófsaldurs í frumvarpi til breytinga á umferðarlögum sem nú liggur fyrir Alþingi. Í áratugi hefur sú regla gilt að hver sá sem ökupróf stenst fái réttindin sautján ára. Nái frumvarp innanríkisráðherra hins vegar fram að ganga miðast bílprófið í fyllingu tímans við átján ár.

Skrefin í þá átt verða tekin í áföngum. Á næsta ári verður fyrirkomulagið óbreytt. Árið 2014 fær fólk prófið sautján ára og þriggja mánaða, árið 2015 er bílprófið í höfn þegar ökumaður er sautján og hálfs árs. Þrír mánuðir bætast svo við 2015 og sami tími árið 2016. Átján ára markinu verður náð árið 2017.

Mikil forræðishyggja

Hugsanleg hækkun bílprófsaldurs hefur verið til umræðu í áraraðir. Sjónarmiðin í málinu eru mörg. Margir hafa nefnt að eðlilegt sé að bílprófs- og lögræðisaldur haldist í hendur. Einnig hefur verið nefnt að ungmenni séu að öðru jöfnu með meiri og betri þroska átján en sautján ára. Að því leytinu til sé þetta einskonar forvarnamál.

Önnur sjónarmið hafa þó heyrst. Þegar samgöngunefnd Alþingis, sem þá hét svo, óskaði á sl. ári eftir umsögnum var leitað til sveitarstjórna úti um land. Hreppsnefnd Hrunamannahrepps lét þá í sér heyra. Í umsögn, sem þá barst úr uppsveitum Árnessýslu, voru gerðar „alvarlegar athugasemdir við breytingar,“ eins og það var orðað. Hækkun bílprófsaldurs í átján ár fæli í sér óþægindi fyrir heimilin sem ekki væri á bætandi. Kostnaður sveitaheimila ykist en „en þau treysta á að heimilisfólk geti hjálpast að við verkin og auðveldað almennt atvinnuþátttöku. Bent er á að eldra fyrirkomulag hafi ekki verið til vandræða og um sé að ræða vísi að mikilli forræðishyggju“, sagði hreppsnefnd Hrunamanna.

Nýjar aðferðir skilað árangri

Ökunám í dag er 25 bóklegir tímar og sautján verklegir, að lágmarki. „Nýjar aðferðir í ökukennslu sem við höfum innleitt á undanförnum árum hafa skilað góðum árangri. Kennslan er markvissari en áður. Nú er inntakið að búa nemendur fyrir langan og farsælan ökuferil, en ekki bara að komast í gegnum prófið. Þetta er að minni hyggju stór þáttur í því að slys þar sem ungir ökumenn eiga í hlut eru færri en var. Tölur Umferðarstofu staðfesta þetta. Í hópi yngstu ökumanna hefur slysum þar sem þeir eiga í hlut raunar fækkað um nærri helmingi á fáum árum,“ segir Guðbrandur Bogason, formaður Ökukennarafélags Íslands.

Að tilstuðlan ökukennara og fleiri hefur bóklegur þáttur ökunáms verið efldur, meðal annars með svonefndum Ökuskóla 3. Þar fá ökunemar þjálfun á sérstökum akstursbrautum, eins og komið hefur verið upp t.d. á Kirkjusandi í Reykjavík. Er kennslubílunum þá komið fyrir á sérstökum vögnum en með þeim má framkalla mismunandi akursskilyrði, til dæmis eins og ekið sé í hálku. Einnig er farið í gegnum ýmis atriði er snúa að slysavörnum.

„Með þessu er markmið okkar að nemendur öðlist skilning á umferðinni og hvernig hún virkar í raun. Hvernig ökumenn þurfa alltaf að taka tillit hver til annars og vera vel vakandi úti á vegum,“ segir Guðbrandur.

Góður millivegur

„Í sjálfu sér geri ég ekki neinar athugasemdir við að bílprófsaldurinn verði hækkaður. Auðvitað orkar tvímælis að ungmenni sem ekki eru orðin sjálfráða hafi réttindi á aflmikinn bíl og geti farið hvert sem þeim sýnist,“ segir Guðbrandur og bætir við að tillagan um að bílprófið miðist við átján árin sannarlega ekki frá ökukennurum komin. Hins vegar séu ákvæði í frumvarpi innanríkisráðherra, um að hækkun prófaldurs verði tekin í þriggja mánaða skrefum á fjórum árum, tillaga þeirra. Ökukennara skipti sannarlega máli að missa ekki út heilan árgang nemenda einu bretti – og í fyrirliggjandi frumvarpi sé farinn góður millivegur að settu marki; það er ökuréttindi fáist þegar fólk verður átján ára.

sbs@mbl.is

Æfingaakstur er uppeldismál

„Ábyrgð og skyldur eiga jafnan að haldast í hendur. Í því ljósi meðal annars tel ég skynsamlegt að bílprófið og sjálfræðisaldur haldist í hendur; það er átján ára,“ segir Oddur Árnason, yfirlögregluþjónn á Selfossi. Að öðru jöfnu segist hann þó telja að áfram eigi að veita ungmennum sextán ára gömlum, réttindi til æfingaaksturs undir leiðsögn foreldra eða forráðamanna, rétt eins og verið hefur síðustu árin.

„Æfingaakstur hefur sannarlega sannað gildi sitt. Eftir nokkra tíma undir leiðsögn ökukennara leggja krakkarnir af stað með góðri leiðsögn fjölskyldunnar. Slík samvera hefur í mörgu tilliti mikið uppeldisgildi, ekki bara hvað varðar ökunám. Reynsla lögreglumanna er líka sú að eftir að æfingaakstur komst á komi krakkarnir betur þjálfaðir en áður út í umferðina. Tölur um fækkun slysa þar sem ungt fólk á í hlut staðfesta þetta.“

Samþættist framhaldsskólanum

„Já, ég gæti vel séð fyrir mér að samþætta mætti hinn bóklega hluta ökukennslunnar og almennt framhaldsskólanám. Slíkt er gert erlendis, til dæmis í Bandaríkjunum og hefur gefið góða raun,“ segir Sigurborg Matthíasdóttir konrektor Menntaskólans í Hamrahlíð. „Leyfi til æfingaaksturs ætti áfram að miðast við sextán ára aldur. Mér líst hins vegar vel á að bílprófið fengist ári síðar en nú er; miðaðist við átján árin og héldist þannig í hendur við sjálfræðisaldur. Slíku myndi margt fylgja. Sé fyrir mér, öðrum þræði í gamni sagt, að ögn rýmra yrði á bílastæðunum hér við skólann. Mikill fjöldi nemenda kemur á bíl. Þó virðist mér að þeim hafi vissulega fækkað eftir hrun. Krakkarnir hafa úr minni peningum að spila, viðhorfin í samfélaginu eru breytt og sífellt fleiri eru á reiðhjóli.“

Skoðum rýmkun reglnanna

„Best held ég að færi á því að halda sig áfram við sautján árin. Hér úti á landi þar sem vegalengdir eru miklar fylgir því óhagræði ef foreldrar þurfa að keyra krakkana árinu lengur en nú er. Ef þessi breyting á umferðarlögum, eins og hún er kynnt í frumvarpi, verður að veruleika eru krakkar háðir foreldrum sínum um öll ferðalög lengur en ástæða er til,“ segir Hjalti Þór Vignisson, bæjarstjóri á Hornafirði.

Besta nálgunin í þessu máli væri sú, að mati Hjalta Þórs, að leggja meiri áherslu en nú er á æfingaakstur. „Æfing og reynsla skiptir öllu. Nú má enginn hreyfa dráttarvél nema vera orðinn sextán ára. Eins og ég þekki til voru krakkar hér áður byrjaðir að vinna á traktorum vel innan við fermingu, fengu þannig góða þjálfun og voru ágætlega þjálfaðir ökumenn sautján ára. Með öðrum orðum sagt finnst mér vel koma til greina að rýmka reglurnar og hugsa málið út frá annari hlið en lagt er til í áðurnefndu frumvarpi.“

Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur: