Hreyfing hefur mikil áhrif á líkamlega og andlega heilsu, það sýna rannsóknir. Erlingur Jóhannsson, prófessor í íþrótta- og heilsufræðum við Háskóla Íslands, segir mögulegt að hreyfa sig heima við með ýmsum einföldum aðferðum. Ein leið sé að ganga upp og niður stiga, sippa, taka armbeygjur og planka, sem hefur verið talsvert í tísku undanfarið. Gamla leiðin, sem margir þekkja úr morgunleikfimi allra landsmanna, er líka að ganga og hlaupa á staðnum og ekki saki að slá taktfast út í loftið. Auðvelt sé auk þess að finna alls kyns æfingar á netinu sem stunda megi heima við. Erlingur segir að enn betra sé þó að fara út undir bert loft t.d. í gönguferð í nærumhverfinu en öll útivera sé góð fyrir fólk.

„Mjög mikilvægt er að við förum út og hreyfum okkur. Það er manneskjum eðlislægt að vera úti og njóta útivistar, anda að sér fersku og súrefnisríku lofti, það hreinsar hugann,“ segir Erlingur sem hefur mikla þekkingu og reynslu í þessum fræðum. Hann hefur stundað íhlutunarrannsóknir á Íslendingum í áraraðir, nánast allan sinn vísindaferil. Markmið þessara íhlutunarrannsókna hefur verið að sannreyna hvort unnt sé að auka hreyfingu og breyta mataræði fólks til hins betra. Niðurstöðurnar sýna ótvírætt að hægt er að hafa marktæk áhrif á hreyfingu, mataræði og lifnaðarhætti fólks á öllum aldri og bæta þannig heilsu og líðan.

„Að hreyfa sig úti hefur það umfram hreyfingu inni að þegar maður fer t.d. í Elliðaárdalinn, í fjörurnar í borgarlandinu, upp í Heiðmörk eða í Öskjuhlíðina þá eru líkaminn og heilinn að eiga við umhverfi sem er meira krefjandi en það sem er venjulega tilfellið innan dyra.“

Erlingur, sem hefur verið fararstjóri í Með fróðleik í fararnesti, verkefni FÍ, Háskóla Íslands og Ferðafélags barnanna, segir að það eitt að ganga eða hlaupa úti, þar sem undirlag er ekki alveg sléttað, krefjist meiri athygli hjá okkur en annars.

„Við þurfum að hugsa hvernig og hvar við setjum niður fótinn þegar við göngum eða hlaupum. Yfirborðið á skógarstígum eða á malarstígum, eða í fjörunni er yfirleitt meiri ögrun fyrir liðina og stoðkerfið okkar en t.d. að hlaupa á bretti eða að ganga eða hlaupa á hörðu malbikinu.“

Erlingur segir að rannsóknir sýni að þeir sem ganga eða hlaupa reglulega á ójöfnu undirlagi séu minna hrjáðir af liða- og stoðkerfisvandamálum.

Þessu til viðbótar er andleg hressing í því að vera úti og njóta útsýnis og útiverunnar. Núna þegar vorið er að vakna þá gleður líka margt nýtt augað á hverjum degi. Plöntur stinga upp kolli og farfuglarnir eru t.d. að hópast heim og þá má nú sjá í sumum fjörum í borgarlandinu.

Hreyfing og útivera hafa jákvæð áhrif á andlega líðan.

Við þær aðstæður sem nú eru í samfélaginu er mikilvægt að leita eftir stuðningi og styðja um leið aðra. Það er mikilvægt að muna að andleg líðan er undirstaða þess að við komumst í gegnum þá erfiðleika sem tengjast Covid-19. Hreyfing og útivist hafa afar jákvæð áhrif á andlega líðan okkar.

Erlingur segir mjög mikilvægt að fólk sem vinnur heima sitji ekki stöðugt við tölvurnar heldur standi upp og liðki sig reglulega og gæti þess að nota hluta úr deginum til að fara út ef það er heimilt í samkomubanni. „Kyrrseta er mjög þekktur áhættuþáttur, sem er nátengdur andlegri líðan fólks og líkamlegri heilsu. Við þurfum öll að huga að því hversu mikinn tíma við notum í tölvum, spjaldtölvum og farsímum. Mikil kyrrseta og skjátími hefur mjög sterk tengsl við aukna andlega vanlíðan.“

Hreyfing bætir nánast allt

Erlingur Jóhannsson hefur vakið athygli fyrir rannsóknir sínar bæði hér innanlands og erlendis. Rannsóknir hans á ungmennum og börnum hafa til dæmis sýnt að þau börn sem stunda reglulega hreyfingu standa sig betur í námi og fá hærri einkunnir.

„Langtímarannsóknir okkar hafa sýnt að þau ungmenni sem stunda hreyfingu reglulega frá unga aldri eru líklegri til halda kjörþyngd, stunda hreyfingu alltaf, líður betur andlega, borða hollari mat og sofa yfirleitt betur seinna í lífinu. Þannig að jákvæð og meðvituð heilsuhegðun er lykillinn að því að forðast heilsufarslega áhættuþætti seinna meir í lífinu.“