Aftur til fortíðar á vínekrunum

Franski vínræktandinn Dominique Leandre-Chevalier er frumkvöðull að notkun dráttarklára við …
Franski vínræktandinn Dominique Leandre-Chevalier er frumkvöðull að notkun dráttarklára við vínyrkju seinni tíma. AFP

Sú sjón að sjá þunglamalegan hest draga plóg á franskri vínekru virðist við fyrstu sýn vera tímaskekkja. Svo er þó ekki en hundruð vínræktenda hafa snúið baki við nútíma ræktunartækni og tekið upp að nýju aldagamlar vinnuaðferðir á ökrum sínum.

„Þetta er eins og póstkort að sjá,“ segir vínfræðingurinn Gilles de Revel. Hann segir afturhvarfið til fortíðar hafi byrjað fyrir um áratug er vínræktendur leituðu leiða til að gera vín sín fágaðri. Dráttarklárar eru „kraftbirting nýjustu strauma og stefna í lífrænni vínræktun“ segir De Revel, en hann er yfirmaður vínfræðadeildar háskólans í Bordeaux.

Helsti frumkvöðull þessarar þróunar er ræktandi að nafni Dominique Leandre-Chevalier. Vart hafði hann hlotið vínrækt föður síns í arf árið 1985 er hann tók hestana í notkun. Vínekran og vínhús hennar, Chateau Le Queyroux, kom til sögunnar árið 1895, en þá höfðu vínræktendur ekki um önnur tól að velja en dráttarhesta, eins og verið hafði frá því á sextándu öld. Vínræktin Chateau Le Queyroux liggur við ósa fljótsins Gironde, skammt frá bænum Anglade og gegnt hinu fræga vínhéraði Medoc. Hún á einnig spildur á Patiras-eynni í miðju hinu skipgenga fljóti og þangað eru hrossin flutt á pramma þegar á þeim þarf að halda þar. Eftir að faðir hans beið bana í slysi í víngerðarhúsinu ákvað Leandre-Chevalier að endurvekja hinar gömlu hefðir, eða eins og hann sagði við AFP-fréttastofuna, „endurreisa sóma þekkingar forfeðra minna“.

Fara betur með jarðveginn

Helsti ávinningurinn af notkun dráttarklára við vínyrkju er að „fótspor“ þeirra er mun léttara en dráttarvéla og því þétta þeir jarðveginn miklu minna. „Þetta eru ekki mikil vísindi, jarðvegurinn fær að anda betur minna þéttur,“ segir De Revel. Hinn 53 ára gamli Leandre-Chevalier einbeitir sér að ræktun á þremur hekturum lands, sem er einungis fjórðungur upprunalegu landareignar fjölskyldunnar.

Hann ákvað jafnframt að planta vínviðnum 10 sinnum þéttar en áður og kemur þannig fyrir allt að 33.000 plöntum á hektara í stað um 3.500 áður. Þéttleikinn hjá mörgum frægum víngerðum er yfirleitt um 11.000 plöntur á hektara. „Þetta var gert á undanförnum öldum, með fáum berjaklösum á hverri plöntu, aðeins tveimur eða þremur, til að vernda kraft þeirra og orku,“ segir Leandre-Chevalier, sem framleiðir um 66.000 flöskur af rauðvíni, hvítvíni og rósavíni á ári. Vínin hans má m.a. finna á matseðlum fínna veitingahúsa Parísar og í Asíu, Bandaríkjunum, Þýskalandi og Sviss. Er hann hófst handa við að endurplanta vínviðnum tók hann til þess óvenjulega ráðs – og myndræna – að gróðursetja hann í sammiðja hringi á hverjum skika.

Hrossin bila ekki

Hundruð annarra vínræktenda á bæði Bordeaux-svæðinu, Búrgúndí og í Lurudal (Loire) hafa nú tekið dráttarklára í þjónustu sína. Ýmist til að plægja hluta vínskikanna eða að öllu leyti. Í vínræktarhéraðinu Chinon í Lurudal leigir breski ræktandinn Fiona Beeston meri sem heitir eftir fornegypsku frjósemisgyðjunni Ísis, til að plægja Clos des Capucins-ekrurnar tvær sem samtals eru þrír hektarar. Þær keypti hún árin 2010 og 2012.

Sú friðsæld sem því fylgdi að brúka hross í stað traktora „var mikil uppgötvun,“ segir Beeston við AFP-fréttastofuna. Við að ganga á eftir plógnum er langt í eyru klársins en aðeins þurfi að hvísla „til vinstri, eitt skref aftur á bak“ og merin heyrir allt og framkvæmir skipunina samstundis og það með framúrskarandi þýðleik.

Hin sextuga ræktarkona segir að dráttarvélar þétti ekki einungis jarðveginn heldur skaða þær einnig rætur vínviðarins með titringi sínum. Við það styttist líftími plantanna. „Og hrossin bila ekki,“ bætir hún við hlæjandi.

Mannfákur

Jafnvel fræg víngerðarhús brúka núorðið dráttarklára, að minnsta kosti á hluta óðalanna. Má þar til að mynda nefna Chateau Latour í Pauillac, handan fljótsins frá búgarði Leandre-Chevalier að sjá. Hann hefur einnig horfið aftur til fortíðar með því að brúka hinar litlu Verdot-þrúgur í sum rauðvín sín. Þær eiga uppruna sinn frá því fyrir vínlúsarpláguna miklu sem lagði stór frönsk vínræktarsvæði í rúst á 19. öld. Hann hefur orð á sér fyrir að vilja ganga nokkuð gegn straumum og stefnum í vínyrkju, en sjálfur kveðst Leandre-Chevalier fyrst og síðast upptekinn við að framleiða vín með sérkennandi eiginleika heldur en að uppfylla kröfur upprunavottorða á borð við „AOC“. Fjögur vína hans státa reyndar af þeim eftirsótta stimpli en þau bestu sendir hann á markað sem fábrotin „Vins de France“ – borðvín – undir hortugum heitum á borð við 100% ProVocateur (ögrarinn) og L'Homme Cheval (mannfákurinn). Leandre-Chevalier hefur öðlast frægð sem frumkvöðull í notkun hesta við vínyrkju nú til dags. Svo einkennilega vill til, að nafnið hans endurómar rætur orðanna maður og hestur.

Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert