Þúsundir tóku þátt í mótmælum gegn fyrirhuguðum breytingum á lögum er varða fóstureyðingar í Póllandi í gær annan daginn í röð. Búist er við áframhaldandi mótmælum í Varsjá í dag. „Kirkjan hætti afskiptum af pólitík“ og „Virðið kvenréttindi“ voru á meðal slagorða sem sáust á spjöldum mótmælenda, sem voru svartklæddir og héldu svörtum regnhlífum á lofti. Á sumum þeirra var myllumerkið #svartur mánudagur í Póllandi.
Frétt mbl.is: Enn mótmælt í Póllandi
Þetta er önnur bylgja mótmæla í landinu, en í byrjun októbermánaðar felldi pólska þingið frumvarp sem banna átti með öllu fóstureyðingar í landinu eftir að pólskar konur efndu til mótmæla víða um land.
Samkvæmt frumvarpinu, sem ríkisstjórn Póllands lagði fram, var kveðið á um að konur gætu aðeins farið í fóstureyðingu ef líf móður væri í húfi. Eins að þyngja ætti refsingar ef fóstureyðingarlögin væru brotin. Þeir sem framkvæmdu fóstureyðingar ættu samkvæmt frumvarpinu yfir höfði sér allt að fimm ára fangelsi.
Nýtt frumvarp er í smíðum og er talið að það sé svipað því sem var fellt í upphafi mánaðarins. Gildandi fóstureyðingalög eru á meðal þeirra ströngustu í Evrópu.
„Núna er [kaþólska]kirkjan að skipta sér af stjórnmálum og lögum. Hún kúgar stjórnmálamenn og skiptir sér af hlutum sem hún hefur ekkert að gera með,“ segir Bozena Przyluska skipuleggjandi. Kamila Majer, einn af skipuleggjendunum, tekur í sama streng og bætir við: „Við erum að berjast fyrir réttlátu ríki. Rétt okkar á getnaðarvörnum, jöfnum launum karla og kvenna ásamt öðru.“
Eftir að fyrra frumvarpið var fellt var haft eftir Jaroslaw Kaczynski, leiðtoga hins íhaldssama flokks Laga og réttlætis, að enn væri unnið að því að setja lög um fóstureyðingar. „Við munum gera allt sem í okkar valdi stendur til að sjá til þess að jafnvel þegar meðganga er mjög erfið og ljóst er að barnið deyr muni konan fæða barnið þannig að hægt sé að skíra það og jarða,“ sagði Kaczynski.
Aleksandra Sekula kvenréttindaaðgerðarsinni sagði í gær að brýnt væri að halda mótmælunum áfram. Ástæðan væri sú að þrátt fyrir að stjórnvöld hefðu fallið frá fyrra frumvarpinu væri annað í smíðum sem væri „ekki minna fáránlegt og alls ekki ásættanlegt“.
Núgildandi lög um fóstureyðingar tóku gildi árið 1993 í Póllandi og þykja mjög ströng. Einungis er heimilt að fara í fóstureyðingu ef konur verða þungaðar eftir nauðgun eða sifjaspell. Eins ef heilsa móður er í hættu eða ef fóstrið er mjög afmyndað. Niðurstöður könnunar sem pólska blaðið Newsweek Polska gerði fyrr í mánuðinum sýndu að 74% aðspurðra vildu að lögunum yrði ekki breytt.
Samkvæmt opinberum tölum eru framkvæmdar færri en tvö þúsund fóstureyðingar árlega með löglegum hætti. Mótmælendur segja að árlega fari 100-150 þúsund pólskar konur í fóstureyðingar í útlöndum. Íbúar Póllands eru 38 milljónir.
Justyna Grosel blaðamaður er ein þeirra kvenna sem stigu á svið á Austurvelli í gær. Þakkaði hún íslenskum konum stuðninginn og kraftinn sem þær hefðu veitt pólskum konum í réttindabaráttu sinni þar í landi. Eins og fram hefur komið á mbl.is var haldinn samstöðufundur með pólskum mótmælendum á Austurvelli í byrjun október.
Grosel segir frumvarpið sem er unnið að nú í Póllandi lýsa hugsunarhætti og viðhorfi til kvenna sem líkist helst því sem tíðkaðist á miðöldum þegar konur höfðu ekki vald yfir eigin líkama. Hún segir að enn sé langt í land og því verði að berjast gegn þessu ríkjandi viðhorfi sem viðgangist í pólsku samfélagi.
Hún segir þetta snúast um kvenréttindi í heild sinni. Þau varði allar konur, hvar sem þær séu í heiminum.