Send heim út í opinn dauðann
Setja bókamerki
Þúsundir Afgana sem hafa flúið til Evrópu hafa verið sendir til heimalandsins, bæði fylgdarlaus börn og eins hefur fólk verið sent til svæða heimalandsins sem þeir þekkja ekki til. Þetta er meðal þess sem kemur fram í nýrri skýrslu Amnesty International.
Samkvæmt Amnesty International hafa ríkisstjórnir Evrópu lagt líf þúsunda Afgana í hættu með því að þvinga þá til að snúa aftur til lands þar sem þeir eiga í hættu á að týna lífi sínu eða sæta pyntingum og öðrum mannréttindabrotum.
Í skýrslunni er meðal annars fjallað um Afgani sem hafa verið sendir aftur til heimalandsins frá Noregi, Hollandi, Svíþjóð og Þýskalandi og dáið eftir komuna til heimalandsins, særst í sprengjuárásum eða lifa í stöðugum ótta um ofsóknir vegna kynhneigðar sinnar eða fyrir að hafa snúist til kristni.
„Vegna þrákelkni við að fjölga endursendingum eru ríkisstjórnir Evrópu að innleiða stefnu sem er í senn óvægin og ólögleg. Evrópsk stjórnvöld láta meðvitað undir höfuð leggjast að horfa til sannana um ofbeldi og mannréttindabrot í Afganistan sem hafa aldrei verið meiri og líta framhjá því að engin svæði eru örugg í landinu. Með þessu setja ríkisstjórnir Evrópu fólk í hættu á að sæta pyndingum, mannshvörfum, lífláti og öðrum hryllingi,“ segir Anna Shea, rannsakandi hjá Amnesty International um málefni flóttamanna og farandfólks, í tilkynningu Amnesty International.
„Þessar endursendingar eru skýrt brot á alþjóðalögum og þær verður tafarlaust að stöðva. Sömu ríkisstjórnir og eitt sinn hétu því að tryggja bjartari framtíð fyrir Afgani deyða nú vonir þeirra og yfirgefa þá í landi sem er enn hættulegra en þegar þeir fyrst flúðu landið,“ segir Horia Mosadiq, rannsakandi um málefni Afganistan hjá Amnesty International.
Samkvæmt opinberum gögnum Evrópusambandsins varð nærri þreföldun á endursendingum Afgana frá Evrópu á árunum 2015-2016 en þær fóru úr 3.290 í 9.460. Endursendingarnar eru í samræmi við skýra fækkun á samþykktum hælisumsóknum, frá 68% í september 2015 í aðeins 33% í desember 2016. Á sama tíma hefur mannfall í Afganistan aukist samkvæmt upplýsingum frá sveitum á vegum SÞ í Afganistan.
Myrtur eftir endursendingu frá Noregi
Rannsakendur Amnesty International ræddu við nokkrar fjölskyldur sem lýstu aðstæðum sínum eftir að hafa verið send til baka frá Evrópu.
Sadeqa (ekki hennar raunverulega nafn) og fjölskylda hennar flúðu Afganistan árið 2015 í kjölfar þess að eiginmanni hennar, Hadi, var rænt, hann barinn og honum síðan sleppt lausum eftir að lausnargjald var reitt af hendi.
Eftir að hafa lifað af hættulega flóttaför komust þau loks til Noregs þar sem þau eygðu von um örugga framtíð. Norsk yfirvöld synjuðu hins vegar umsókn þeirra um hæli og gáfu þeim tvo kosti. Annað hvort að sæta handtöku áður en þau yrðu endursend eða fá greiddar 10.700 evrur gegn því skilyrði að snúa „sjálfviljug“ til baka.
Örfáum mánuðum eftir að þau snéru aftur til Afganistan hvarf eiginmaður Sadequ. Dagarnir liðu hjá án þess að nokkrar fregnir bærust af því hvar Hadi væri niðurkominn. Hann hafði verið myrtur. Sadeqa telur að mannræningjarnir hafi myrt eiginmann hennar en hún lifir sjálf í stöðugum ótta um líf sitt og er jafnvel hrædd við að heimsækja grafreitinn.
Farhadi-fjölskyldan var einnig þvinguð til að snúa aftur til Afganistan frá Noregi í október 2016. Mánuði síðar voru þau stödd nærri Baqir-ul Uloom moskunni nærri Kabúl þegar sprengja sprakk og grandaði að minnsta kosti 27 manns. Íslamska ríkið lýsti yfir ábyrgð á tilræðinu. Sprengingin var svo öflug að Subhan Farhadi, tveggja ára drengur, féll úr örmum móður sinnar og slasaðist illa. Þegar fjölskyldan snéri aftur heim til sín fór að blæða úr eyrum Subhan. Hann þjáist enn af verkjum í öðru eyra, nokkrum mánuðum eftir árásina.
Farid (ekki hans raunverulega nafn) flúði Afganistan ásamt fjölskyldu sinni þegar hann var barn. Þau komu fyrst til Íran en Farid flúði einn síns liðs til Noregs þar sem hann snerist til kristni. Í maí 2017 var hann endursendur til Kabúl þar sem ofbeldi er mest í Afganistan en 19% af öllu mannfalli í landinu árið 2016 varð í borginni.
Farid á engar minningar um þann tíma þegar hann var barn og bjó í Afganistan. Hann lifir nú í stöðugum ótta um ofsóknir í landi þar sem vopnaðir hópar, þeirra á meðal talibanar, beina spjótum sínum að fólki sem snúist hefur til annarrar trúar en Íslam. „Ég er hræddur,“ sagði Farid. „Hvert á ég að fara? Ég á engan pening til að búa einn og ég get ekki snúið mér til ættingja því þau munu sjá að ég iðka ekki lengur íslam.“
Azad (ekki hans raunverulega nafn) ólst upp í Íran og flúði til Hollands ásamt bróður sínum. Honum var snúið til baka til Afganistan í maí 2017 en vegna kynhneigðar sinnar óttast hann um öryggi sitt. Azad óttaðist mjög að vera endursendur og reyndi sjálfsvíg áður en hann var sendur til baka. „Ég er að reyna að lifa eins og maður hér. Ég er að missa vitið. Ég er mjög óttasleginn á nóttinni, ég er verulega hræddur,“ sagði Azad, en skýrsluna má lesa í heild hér að neðan.
„Hvílir mikil leynd yfir þessu öllu“
„Það þarf að vinna mikinn fjölda upp“
Skar höfuðleðrið af íslenskri konu
„Okkur miðar í rétta átt“
Vona að Orkustofnun veiti ekki virkjunarleyfi
Hernaðaraðstoð samþykkt – Vopnasendingar í vikunni
Verðbólgan komin niður í 6%