Að öllu óbreyttu munu Íslendingar ganga til atkvæðagreiðslu öðru sinni á rúmu ári og kjósa um ríkisábyrgð á endurgreiðslum til Breta og Hollendinga vegna Icesave-innlánsreikninga Landsbankans.

Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, tilkynnti á blaðamannafundi í gær að hann synjaði lögunum um ríkisábyrgð staðfestingar og vísaði þeim til þjóðaratkvæðagreiðslu. Mikill meirihluti var fyrir samþykkt laganna á Alþingi, en Ólafur Ragnar vísaði til þess að tillaga um þjóðaratkvæðagreiðslu hefði verið felld með naumindum. Í ljósi aðkomu þjóðarinnar á fyrri stigum málsins, og þess að ekki hefði náðst samstaða um að Alþingi eitt lyki málinu, afréð forsetinn því að vísa því til þjóðarinnar á ný.

Samkvæmt nýsettum lögum um framkvæmd þjóðaratkvæðagreiðslna skulu kosningarnar fara fram í síðasta lagi tveimur mánuðum eftir synjun staðfestingar. Því ættu kosningarnar að fara fram eigi síðar en 20. apríl næstkomandi. Lögin taka hins vegar gildi þegar í stað.

Alþingi hefur ekki endurnýjað umboð sitt

Forsetinn hefur ítrekað sagt undanfarna daga að málið sé erfitt viðfangs og staða sín þar með líka. Í rökstuðningi sínum í gær tók hann það fram að sér þætti hinir nýju samningar vissulega betri en hinir fyrri, svo að munaði „risavöxnum upphæðum.“ Ákvörðun hans byggðist hins vegar ekki á efnislegu inntaki samninganna, heldur lýðræðislegum umbúnaði málsins. Með ákvörðun sinni um beitingu málskotsréttarins í fyrra hefði almenningur komið að borðinu sem löggjafi, og þar sem Alþingi hefði ekki endurnýjað umboð sitt í þingkosningum síðan þá, væri rétt að löggjafarvaldið yrði einnig „tvískipt“ að þessu sinni. Forystufólk ríkisstjórnarinnar, þau Jóhanna Sigurðardóttir og Steingrímur J. Sigfússon, kvaðst undrandi á ákvörðun Ólafs Ragnars. Þau sögðust hafa reiknað með því, í ljósi hins mikla meirihluta sem var fyrir málinu á þingi, að forsetinn myndi staðfesta lögin, og málið yrði þar með úr sögunni. Samkvæmt heimildum Morgunblaðsins átti Jóhanna alvarlegt samtal við forsetann þegar ljóst var að Icesave-samningurinn færi fyrir þingið og gerði honum ljóst að það gæti haft alvarlegar afleiðingar ef hann skrifaði ekki undir.

Talsmaður hollenska fjármálaráðuneytisins sagði í samtali við Morgunblaðið að stjórnvöld í Hollandi litu svo á að samningaviðræðum við Íslendinga væri lokið. Það væri nú íslenskra stjórnvalda að vinna úr stöðunni. Bresk stjórnvöld bíða upplýsinga um stöðu mála frá starfssystkinum sínum hér á landi. Össur Skarphéðinsson, utanríkisráðherra, segir ráðuneyti sitt munu fara í kynningarherferð á erlendri grundu, líkt og gert var í fyrra. Margir skilji til dæmis ekki ákvæði stjórnarskrár Íslands um málskotsrétt.