Fréttaskýring: Þarf að taka skipulag Hörpu föstum tökum

Áætlanir gera ráð fyrir að rekstrartap tónlistarhússins Hörpu á þessu ári verði 407 milljónir króna. Kemur þetta fram í úttekt sem KPMG vann síðastliðið vor á rekstri og skipulagi Hörpu fyrir eigendur hússins sem eru ríkið og Reykjavíkurborg.

Í úttektinni kemur fram að stjórnendur Hörpu leggi áherslu á tvö atriði sem geta dregið úr fjárþörf hússins; að fasteignagjöld lækki, en þau eru 337 m. kr., og að leigugreiðslur frá Sinfóníuhljómsveit Íslands og Íslensku óperunni hækki. Nú liggur fyrir að fasteignagjöld muni ekki lækka.

Framlag Íslenska ríkisins og Reykjavíkurborgar til Hörpu árið 2012 er áætlað 983,2 milljónir króna. Það greiðist 54% af ríkissjóði og 46% af Reykjavíkurborg. Ríflega 96% framlagsins fer til greiðslu lána og tæplega 4% til rekstrarins. Fyrri áætlanir á rekstri Hörpu gerðu ráð fyrir að núverandi framlög ríkis og borgar yrðu fullnægjandi og ekki ætti að vera frekari fjárþörf. Fimm atriði eru einkum nefnd til skýringar á frávikum frá fyrri áætlunum og eru grunnurinn að þeirri fjárþörf sem nú blasir við; fasteignagjöld eru mun hærri en áætlað var, rekstur hússins er dýrari en ráð var gert fyrir, tekjur af ráðstefnum eru lægri en áætlað var sem og tekjur af veitingasölu og bílastæðahúsi.

Óraunhæfar hugmyndir

Stjórnendur Hörpu benda á í úttektinni að kostnaður félagsins vegna þjónustu við Sinfóníuhljómsveit Íslands (SÍ) sé mun meiri en gert hafði verið ráð fyrir í upphafi. Er það nefnt til rökstuðnings því að hækka leiguna, en gert er ráð fyrir ríflega tvöföldun leigu- og þjónustusamnings við SÍ, úr 122 m. kr í 259 m. kr. Sigurður Nordal, framkvæmdastjóri SÍ, segir að Sinfóníuhljómsveitin hafi ekki fjárhagslegt bolmagn til að koma til móts við hækkun leigugreiðslu í Hörpu. Rekstraraðilar SÍ eru þeir sömu og Hörpu, en ríkið greiðir 82% til hljómsveitarinnar og borgin 18%.

Þá er lagt til að hækka þjónustu- og leigusamning við Íslensku óperuna úr 48 m. kr í 82 m kr. eða um 34 m. kr. Stefán Baldursson óperustjóri segir að Íslenska óperan hafi engin tök á að borga þá leiguupphæð sem nefnd er í úttektinni. „Við berjumst í bökkum við að halda í horfinu eins og þetta er núna. Ef hækkun á leigunni yrði eitthvað sem þeir standa fast á ráðum við ekki við að vera í húsinu. Við höfum enga fjármuni til að borga þessa leiguupphæð, við erum algjörlega háð framlagi ríkisins,“ segir Stefán og bætir við að hugmyndin í úttektinni sé fullkomlega óraunhæf hvað varðar Íslensku óperuna.

Þarf að einfalda skipulag

Nokkrar athugasemdir eru gerðar við stjórnskipulag Hörpu og þykir mikilvægt að einfalda það. Í dag fara átta mismunandi félög með reksturinn og hafist hefur verið handa við að færa hann í eitt félag í eigu ríkis og borgar. Þá er nefnt að nýráðinn forstjóri verði að taka skipulagið föstum tökum. Til úrlausnar á rekstrarvandanum er lagt til að ráðist verði í gerð ítarlegrar rekstrar- og aðgerðaáætlunar til fimm ára þar sem leitað verði leiða til að auka tekjur og draga úr rekstrarkostnaði. Lagt er til að leitað verði leiða til að gera reksturinn sjálfbæran á næstu árum og fjárþörf ekki viðvarandi.