Það þykir hafið yfir allan skynsamlegan vafa að framburðir sakborninga í Guðmundar- og Geirfinnsmálinu, bæði hjá lögreglu og fyrir dómi, hafi verið óáreiðanlegir. Í ljósi þess telur starfshópur um málin tvö veigamiklar ástæður fyrir því að málin verði tekin upp á ný.

Þetta er meðal þess sem kemur fram í nýrri skýrslu sem starfshópur um Guðmundar- og Geirfinnsmál hefur skilað innanríkisráðherra og verið er að kynna í innanríkisráðuneytinu.

Starfshópurinn var skipaður 7. október 2011 og var honum falið að fara yfir rannsókn tveggja sakamála í heild sinni en sérstaklega þá þætti sem lúta að rannsókninni og framkvæmd hennar á sínum tíma. Starfshópnum var jafnframt falið að taka til athugunar þau gögn sem komið hafa fram á síðustu árum og að greina í skýrslu sinni frá því hvort og þá til hvaða ráðstafana þyrfti að grípa varðandi framhald málanna.

 Starfshópinn skipuðu Arndís Soffía Sigurðardóttir, lögfræðingur og lögreglumaður, for­maður hópsins, Haraldur Steinþórsson lögfræðingur og Jón Friðrik Sigurðsson prófessor og yfirsálfræðingur. Með starfshópnum störfuðu Gísli H. Guðjónsson prófessor og Valgerður María Sigurðardóttir lögfræðingur hjá innanríkisráðuneytinu.

Framburðir voru óáreiðanlegir

Helstu niðurstöður starfshópsins eru þessar:

Það er hafið yfir allan skynsamlegan vafa að framburðir Erlu Bolladóttur, Sævars Marinós Ciesielski og Kristjáns Viðars Viðarssonar í Guðmundar- og Geirfinnsmáli bæði hjá lögreglu og fyrir dómi hafi verið óáreiðanlegir.

Það er hafið yfir allan skynsamlegan vafa að framburðir Tryggva Rúnars Leifssonar og Alberts Klahn Skaftasonar í Guðmundarmáli bæði hjá lögreglu og fyrir dómi hafi verið óáreiðanlegir.

Það er hafið yfir allan skynsamlegan vafa að framburður Guðjóns Skarphéðinssonar í Geirfinnsmáli bæði hjá lögreglu og fyrir dómi hafi verið falskur.

Í ljósi þeirrar afdráttarlausu niðurstöðu að framburðir dómfelldra í Guðmundar- og Geirfinnsmálum hafi verið óáreiðanlegir telur starfshópurinn veigamiklar ástæður fyrir því að málin verði tekin upp á ný. Starfshópurinn bendir á nokkrar leiðir til að málunum verði komið í tilhlýðilegan farveg:

- Að ríkissaksóknari meti hvort tilefni sé til aðgerða af hálfu ákæruvalds.

- Að dómfelldu í málunum leiti eftir því að þau verði tekin upp á ný og að slík umleitan verði studd með opinberu fé.

- Að lagt verði fram lagafrumvarp sem mæli fyrir um endurupptöku málanna.

Málin umdeild frá upphafi

Lokaorð skýrslu starfshópsins eru þessi:

„Guðmundar- og Geirfinnsmálin hafa lifað með íslensku þjóðinni í hartnær 40 ár. Allt frá fyrstu stigum rannsóknar málanna hafa þau verið til umfjöllunar í fjölmiðlum og hafa málin verið umdeild allar götur síðan.

Mikilvægt er að almennt traust ríki til lögreglunnar, ákæruvaldsins og réttarvörslu­kerfis­ins í heild. Því vill starfshópurinn árétta mikilvægi þróunar og innleiðingar aðgerða til að tryggja hlutleysi við meðferð sakamála á öllum stigum réttarvörslu­kerfis­ins. Því verkefni mun aldrei ljúka og halda þarf vöku yfir því að íslenskt réttar­kerfi, máls­meðferðarreglur og verklag sé þannig að fyllsta réttaröryggis sé gætt.

 Að lokum vill starfshópurinn lýsa þeirri von og trú að Guðmundar- og Geirfinnsmálin fái að njóta hlutlausrar umfjöllunar í kjölfar útgáfu skýrslu þessarar, málin verði rædd af yfirvegun og fordómaleysi og að þau njóti eðlilegrar framgöngu innan réttarvörslu­kerfisins,“ segir í tilkynningu frá ráðuneytinu.

Skýrsla starfshópsins er yfirgripsmikil og ýtarleg og nærri 500 blaðsíður. Umfjöllunarefnið er rannsókn á sakamálum, svokölluðum Guðmundar- og Geirfinnsmálum, frá áttunda áratug síðustu aldar. Rannsóknirnar tengjast manns­hvörfum sem bæði áttu sér stað árið 1974. Umfjöllunarefnið er því atburðir og afleið­ingar þeirra sem áttu sér stað fyrir hartnær 40 árum.

Í fyrri hluta skýrslunnar er sögulegt yfirlit og fjallað um Guð­mundar- og Geirfinnsmálin allt frá upphafi til okkar daga, einkum rannsóknir lögreglu, framhaldsrannsóknir og tengdar rannsóknir. Þá er fjallað um endur­upptökubeiðnir sem lagðar hafa verið fyrir Hæstarétt vegna málanna. Umfjöllun í fyrri hluta skýrslunnar þjónar þeim tilgangi að gera grein fyrir tímaröð atvika og þeim opinberu upplýsingum sem hafa legið fyrir um málið.

40 viðtöl tekin vegna málsins

Í seinni hluta skýrslunnar er fjallað um gögn málsins og rannsóknir sem fjallað er um í fyrri hluta skýrslunnar að viðbættum upplýsingum sem ekki hafa verið aðgengilegar til þessa. Í seinni hlutanum er jafnframt að finna niðurstöður starfshópsins í samræmi við skipunarbréf hans en starfshópurinn rannsakaði sérstaklega þá framburði sem lágu fyrir í málunum á sínum tíma m.t.t. þeirrar þekkingar sem liggur fyrir í dag á sviði sálfræði en lá ekki fyrir á þeim tíma er rannsókn lögreglu fór fram og dómar voru kveðnir upp í Guð­mundar- og Geirfinnsmálunum.

Gagna­öflun og úrvinnsla gagna tók hvað lengstan tíma enda eru umrædd gögn umfangsmikil. Auk rannsóknargagna unnu skýrsluhöfundar með gögn sem tilheyrðu ákæru­valdi, dóms- og kirkjumálaráðuneyti og fangelsunum. Þá tók starfshópurinn um 40 viðtöl, þar á meðal við dómfelldu, sérfræðinga sem starfshópurinn kallaði sér til ráðgjafar, lögreglumenn og fangaverði.

Hnotskurn

• Skýrsla starfshópsins er yfirgripsmikil og ítarleg og nærri 500 blaðsíður.
• Umfjöllunarefnið er rannsókn á sakamálum, svokölluðum Guðmundar- og Geirfinnsmálum, frá áttunda áratug síðustu aldar.
• Rannsóknirnar tengjast manns­hvörfum sem bæði áttu sér stað árið 1974. Umfjöllunarefnið er því atburðir og afleið­ingar þeirra sem áttu sér stað fyrir hartnær 40 árum.

Tengdar fréttir

Guðmundar- og Geirfinnsmál

Nýju ljósi varpað á Guðmundar- og Geirfinnsmál

• Ríkið þarf að greiða Alberti 26 milljónir
• „Þetta er auðvitað algjörlega galið“
• Skilur eftir sár sem munu aldrei gróa
• Hagsmunir ríkisins að ljúka máli Erlu

» Fleiri tengdar fréttir

• 4 blogg um fréttina

Bloggað um fréttina

• Njörður Helgason: Eltingarleikur
• Ómar Geirsson: Réttlæti.
• Haraldur Haraldsson: Málið verði tekið upp á ný/Það hefur enga þíðingu!!!: þetta …
• Jóhann Elíasson: ÞAÐ ÆTLAR AÐ GANGA HÆGT HJÁ ÞESSU FÓLKI AÐ FÁ …