Innlent | mbl | 6.8.2014 | 11:44 | Uppfært 15:21

Sakar yfirdýralækni um skítkast

Meðalkúabú á Íslandi telur ekki nema um 40 kýr. mbl.is/Eggert Jóhannesson

Guðrún Lárusdóttir, varamaður í stjórn Landssambands kúabænda, segir að yfirdýralæknir og fréttastofa Rúv hafi tekið höndum saman um að „kasta skít í íslenskan landbúnað“ og kúabændur með frétt sem flutt var í síðustu viku um að hluti íslenskra mjólkurbænda hafi brotið reglur um mjólkurbása í áratugi.

Í leiðara Guðrúnar á vefnum naut.is kemur fram sú skoðun hennar að ómaklega sé vegið að kúabændum, því síðustu 20 ár hafi bylting orðið í aðbúnaði mjólkurkúa á Íslandi.

„Stórfurðuleg vinnubrögð“

Rúv sagði frá því þann 27. júlí að í mörgum básafjósum á Íslandi geti kýr ekki hreyft sig nóg þar sem básar séu of stuttir og slár of lágar. Þetta gangi í berhögg við ákvæði reglugerðar sem gilt hafi í áratugi. Sigurborg Daðadóttir, yfirdýralæknir, sagði þá í samtali við fréttastofu Rúv að ekki lægi fyrir hve mörg fjós brjóti reglur en með nýjum dýravelferðarlögum hafi Matvælastofnun fjölmörg úrræði til að þvinga þá sem ekki fara eftir lögum til að breyta rétt.

„Bændum verður bara að lærast jafnt og þétt að þeir verða að fara eftir lögum og við munum beita þeim úrræðum sem við höfum [...] Það eru breyttir tímar, nú verður gengið á eftir hlutunum,“ sagði yfirdýralæknir m.a. í samtali við Rúv.

Guðrún, sem sjálf er kúabóndi í Keldudal í Skagafirði, segir í leiðara Naut.is í dag að með þessu gangi yfirdýralæknir í lið með Rúv og markmiðið virðist vera að kasta skít í íslenskan landbúnað. „Öllu er tjaldað til og skiptir ekki máli hvort satt er eða logið,“ segir Guðrún.

„Sé svo að bændur hafi komist upp með það um áratuga skeið að brjóta landbúnaðarreglur þá hljóta eftirlitsaðilar að þurfa að líta hraustlega í eigin barm. Það eru að minnsta kosti stórfurðuleg vinnubrögð hjá yfirdýralækni, að hóta bændum í fjölmiðlum í stað þess að vinna með bændastéttinni að úrbótum og beita þeim þvingunarúrræðum sem tiltæk eru ef einstakir bændur sinna ekki sínum skyldum,“ segir Guðrún.

Lausagöngufjós kosti lágmark 150 milljónir

Sjálf segist hún þeirrar skoðunar að algjör bylting hafi orðið í aðbúnaði mjólkurkúa á Íslandi. Hún bendir á árið 1993 hafi aðeins 3,6% fjósa hér á landi verið lausagöngufjós, en árið 2013 hafi hlutfall lausagöngufjósa verið 38,6% og í þeim voru um 56% mjólkurinnar framleidd, skv. nýlegri samantekt Landssambands kúabænda.

„Á aðeins 20 ára tímabili hefur því orðið bylting í aðbúnaði mjólkurkúa á Íslandi, enda leikur ekki vafi á því að betur fer um kýr sem valsað geta um í lausagöngufjósum heldur en þær sem bundnar eru á bás vetrarlangt. Byggður hefur verið fjöldi nýrra fjósa og mörgum eldri fjósum verið breytt í lausagöngufjós þar sem kýrnar eru ýmist mjólkaðar með mjaltaþjóni (róbót) eða í mjaltabás. Bændur hafa því lagt í gríðarlegar fjárfestingar því ekki er nóg að byggja og bæta, einnig hafa bændur þurft að kaupa greiðslumark dýru verði,“ segir Guðrún.

Samhliða þessu hafi kúabúum fækkað, búin hafi stækkað og þannig náðst fram nokkur hagræðing í mjólkurframleiðslunni. „Meðalkúabú á Íslandi telur þó ekki nema um 40 kýr og má því furðu sæta þegar fréttamenn og bloggarar tala um verksmiðjubú. Stærsta kúabúið á Íslandi nær ekki einu sinni meðalbúi í Danmörku og einungis á um 12 búum eru fleiri en 100 kýr,“ segir Guðrún.

Hún bætir við að nýtt 60-70 kúa lausagöngufjós með haughúsi, uppeldisaðstöðu og nauðsynlegum tækjabúnaði kosti vart undir 150 milljónum, að kvóta frátöldum. „Það þarf því góðan skammt af bjartsýni og stórhug til að ráðast í slíkar framkvæmdir og því viðbúið að mjólk verði framleidd í básafjósum enn um sinn, enda ekkert sem bannar slíkt í núgildandi reglugerð.“