Innlent | mbl | 21.10.2015 | 14:10 | Uppfært 15:02

„Comeback hagstæðu íbúðarinnar“

Una Sighvatsdóttir, fréttamaður, flutti erindi á fundinum þar sem hún fór yfir húsnæðismál frá sjónarhorni ungs fólks í dag. Eggert Jóhannesson

Ungt fólk í dag hugsar í auknum mæli um sveigjanleika og val þegar kemur að ákvörðun um húsnæðisform. Þá hefur forgagnsröð margra breyst og kjósa þeir frekar að setja stærri hluta ráðstöfunartekna sinna í afþreyingu og ferðalög í stað þess að þær fari að mestu í húsnæðisliðinn. Þá skiptir staðsetning ungt fólk mun meira máli heldur en stærð húsnæðisins í dag. Þetta sagði Una Sighvatsdóttir, fréttamaður á Stöð 2, en hún hélt erindi á ráðstefnu ríkisstjórnarinnar um hagkvæmar húsnæðislausnir fyrr í morgun.

Snýst um lífstíl

„Þetta snýst ekki bara um að koma þaki yfir höfuðið heldur um lífstíl,“ sagði Una um það hvernig hún upplifir hugmyndir ungs fólks í kringum sig. Vísaði hún í könnun Capacent nýlega sem sýndi að flest ungt fólk hefði áhuga á að búa miðsvæðis í höfuðborginni frekar en að vera í úthverfunum. Sagði hún þetta til marks um að fólk vildi vera nær miðborgarandanum í stað þess sem hefur átt sér stað undanfarinn áratug þegar íbúar sóttu í úthverfin.

Ungt fólk nægjusamar á húsnæði en áður

Nefndi hún í þessu sambandi að ungt fólk væri nægjusamara þegar kæmi að vali á húsnæði en áður og að það væru minni kröfur um fermetrafjölda og að of stórt húsnæði væri fráhrindandi fyrir marga. Una sagði þetta vera í takt við hugmyndir annars ungs fólks úti í heimi undanfarið, en hún hefur sjálf búið tvisvar erlendis þegar hún var í námi. Sagði hún að í fyrra skiptið hafi skoðanir Íslendinga verið nokkuð á skjön við hugmyndir erlendu nemendanna. Séreignastefnan hefði verið ríkjandi meðan erlendu nemendurnir horfðu á mun meiri fjölbreytni. Í seinna skiptið sem hún fór út, sem var á síðasta ári, segir Una að hún hafi greint mun meiri líkindi milli hugmynda Íslendinga og þeirra sem voru erlendir.

Þróunin undanfarin áratug hefur verið í þá átt að fjölgun stærri íbúða var langt umfram fjölgun minni íbúða. Una sagði að á síðustu 10 árum hefði íbúðum undir 80 fermetra fækkað á hverja 1.000 íbúa, meðan íbúðum umfram 90 fermetra hafi fjölgað á hverja 1.000 íbúa. Þetta sýndi að erfiðara væri fyrir fólk að finna sína fyrstu íbúð, þrátt fyrir stóra árganga sem væru að koma á markaðinn í fyrsta skiptið undanfarin ár. Vísaði Una til þess að árið 2008 hafi meðalstærð nýrra íbúða verið komin upp í 147,4 fermetra.

Ekki sjálfgefið að séreignastefnan eigi við alla

Núna er aftur á móti „comback hagstæðu íbúðarinnar,“ sagði Una, en það helgaðist meðal annars af breyttu lífsmunstri fólks í dag en áður. Þá væri fólk að kalla á leiguíbúðir í meira mæli en áður, bæði þeir sem þyrftu á slíku að halda þar sem þeir gætu ekki keypt íbúð og þeir sem veldu einfaldlega leiguformið umfram kaup. „Ég var alin upp í algildri trú um séreignarstefnuna,“ sagði Una og uppskar hlátur í salnum. „En það er ekki sjálfgefið að það komi betur út fyrir alla,“ bætti hún við og benti á að sjálf hefði hún valið að flytja í íbúð í Vesturbænum eftir að hún kom heim aftur. Þar deili hún íbúð með þremur öðrum einstaklingum á svipuðum aldri og hún.

Una tók fram að þetta væri alls ekki fyrir alla, en með þessu væri hún að eyða mun lægri upphæð í húsnæði en ef hún væri ein að leigja í 60-80 fermetra íbúð, en minni íbúðir voru að hennar sögn svo gott sem ófáanlegar á markaðinum. Með þessu hafi hún t.d. getað stokkið um daginn í helgarferð til útlanda í staðin fyrir að greiða meira í afborganir af húsnæði eða með að leigja stóra eign. „Viltu stórt húsnæði eða hóflegar kröfur í húsnæði en geta ferðast um heiminn?“ spurði hún salinn og ljóst var hvert hennar val er.

Fjölmennt var á fundinum, en þar mættu þrír ráðherrar og er hugmyndin að búa til vettvang sem muni m.a. hjálpa til við að finna lausnir til að lækka byggingarkostnað nýrra íbúða. Eggert Jóhannesson