„Á meðan leikreglurnar eru ekki sanngjarnar þá er það að setja viðbótarfjármagn inn í skólana núna eins og að láta einstakling í eyðimörk fá vatnsglas í stað þess að bora eftir vatni,“ segir Guðríður Arnardóttir, formaður Félags framhaldsskólakennara, um framlög sem sjö framhaldsskólar í greiðsluvanda hafa fengið greidd og er ætlað að mæta vandanum.
Framlögin taka mið af rekstraráætlun skólanna og eru greidd út þrátt fyrir uppsafnaða skuld við ríkissjóð. Framlögin nema alls tæpum 100 milljónum króna, en skólarnir sjö eru Menntaskólinn á Akureyri, Kvennaskólinn í Reykjavík, Flensborgarskóli, Fjölbrautaskóli Vesturlands, Fjölbrautaskóli Suðurlands, Verkmenntaskólinn á Akureyri og Fjölbrautaskóli Snæfellinga. Samanlagður rekstrarhalli þessara skóla nam 257 milljónum króna um síðustu áramót.
Guðríður segir framlögin vera ágætisbyrjun, en betur megi ef duga skal. Helsta baráttumál framhaldsskólakennara núna sé hins vegar að reiknilíkanið verði endurskoðað. Svokölluð launastika ræður því hvernig fjármunum er úthlutað til framhaldsskólanna, en Guðríður segir að hún endurspegli ekki launakostnað og hafi í raun verið notuð til þess að þrengja að rekstri framhaldsskólanna.
„Við erum að kalla eftir efndum á bókun í kjarasamningi okkar frá 2014. Þá strax var fjárhagsstaða skólanna orðin svo slök að við töldum okkur ekki geta samið um launahækkanir til handa kennurum og tryggt að þær gengju eftir ef það yrðu ekki settir frekari fjármunir inn í rekstur skólanna. Við fengum þá loforð, m.a. frá menntamálaráðherra, um að það ætti að færa reiknilíkan framhaldsskólanna í nýtt horf,“ segir hún, en bætir við að loforðið hafi ekki verið efnt.
Guðríður segir vandann liggja í reiknilíkaninu sem taki ekki nægilega tillit til gerðar og samsetningar kennarahópsins í skólum. Meðalaldur kennara geti verið mismunandi og almennt séu kennarar með hærri laun þeim mun hærri sem starfsaldur þeirra er. Ef meðalaldur í einum skóla er hærri en í öðrum séu launagreiðslur hlutfallslega hærri.
„Staðan er orðin þannig að við erum raunverulega farin að hafa áhyggjur af því að það sé ákveðinn freistnivandi sem skólameistarar standa frammi fyrir um að ráða t.d. frekar yngri kennara en eldri og reyndari því þeir eru ódýrari. Ég er að sjá meira af því að verið sé að ráða kennara í hlutastarf en ekki fulla stöðu til þess að hafa möguleikann á því að halda fólki í 90% starfi í staðinn fyrir 100%,“ útskýrir hún og bætir við að allar leiðir séu farnar til að spara.
„Vinnumat framhaldsskólakennara er þannig að ef þeir kenna til dæmis endurtekna áfanga þá lækkar vinnumatið fyrir endurteknu áfangana því það sparar vinnu. Við erum að sjá tilhneigingu til þess, og erum með raunveruleg dæmi um það, að verið sé að setja fleiri en einn svipaðan áfanga á kennara til að spara.“
Segir hún að staðan sé grafalvarleg og þrátt fyrir að fjárframlög geti slökkt þorstann tímabundið leysi þau ekki vandann. „Það þarf að leiðrétta launastikuna til samræmis við kjarasamninga og til samræmis við raunverulega samsetningu kennarahópsins og fjárþörf skólanna.“
Ágætt sé að horfa í aurinn en nú sé það farið að hafa áhrif á réttindi kennara. „Á nokkrum stöðum er þetta komið á grátt svæði um það hvort verið sé að efna kjarasamninga,“ segir Guðríður.
Þá segir hún stöðu framhaldsskóla úti á landi bagalega, þar sem áfangar séu felldir niður þar sem ekki sé fjárhagslega hagkvæmt að bjóða upp á þá. „Svona hlutir skerða menntun nemenda,“ segir hún.
Guðríður skrifaði grein í Fréttablaðið í gær þar sem hún kallaði eftir því við menntamálaráðherra að launastikan yrði færð í rétt horf. Hún segir ráðherrann hafa brugðist við brýningu sinni, en hann hefur boðað félagið á fund 8. júní nk.
„Ég er ánægð með að hann hafi tekið þessari áskorun og boðið okkur til fundar við sig. Ég bind vonir við að við fáum að koma þessum sjónarmiðum okkar á framfæri og að eitthvað verði gert í framhaldinu,“ segir hún en bætir við að þrátt fyrir að hafa ítrekað haft samband við ráðuneytið til að spyrja út í endurskoðunina á reiknilíkaninu hafi hún alltaf fengið þau svör að henni sé ekki lokið. „Og mér er ekki einu sinni kunnugt um að hún sé hafin.“
Frétt mbl.is: Framlög til framhaldsskóla dugi ekki til