Janina Ryszarda Szymkiewicz er svo hugfangin af landi og þjóð að hún ekki aðeins fluttist hingað búferlum frá Póllandi heldur hefur hún gefið út tvær ferðabækur um Ísland. Auk þess skrifar hún reglulega greinar um landið í pólsk ferðatímarit.
Nýja bókin hennar, Reykjavík4you, er bæði á pólsku og ensku og hefur að geyma viðtöl við átján valinkunna Reykvíkinga sem lýsa því sem þeir helst vildu sýna erlendum vinum sínum.
Efalítið hefur landkynning hennar átt þátt í að laða margan landa hennar til Íslands, en sjálf hefur hún verið búsett hér í nokkur ár.
En hver er þessi pólska kona sem heillaðist svona af landi og þjóð?
„Ég er fædd og uppalin á suðausturhorni Póllands, sem er einn fegursti hluti landsins. Ég er með BS-gráðu í siglingafræði frá Maritime-háskólanum í Szczecin og sigldi um flest heimsins höf í áratugi þegar ég vann á fragt- og olíuskipum,“ segir Janina og lætur þar við sitja um einkahagi sína. Síðar í spjallinu kemur þó fram að hún er á 3. ári í íslensku í Háskóla Íslands og býr með pólsk/sænskum manni sínum í Reykjavík. Spurð hvort hann hafi líka verið spenntur fyrir að búa hér svarar hún snögg upp á lagið að hann hafi ekki haft neitt val. Stýrimaður til sjós og lands, hún Janina.
„Ég kom fyrst til Íslands sem ferðamaður, ferðaðist víða um landið og fannst náttúran svo fögur að ég ætlaði ekki að trúa mínum eigin augum. Náttúran hefur alltaf leikið stórt hlutverk í lífi mínu. Þegar ég sneri heim var ég ákveðin að koma hingað aftur og skrifa bók.“
Af hverju?
„Kannski bara vegna þess að ævintýrið og rómantíkin tóku stjórnina í lífi mínu. Kannski vegna áhrifanna sem ég varð fyrir þegar ég var þrettán ára og fór að lesa ferðasögur. Ég hafði mikið dálæti á ævintýrum H.C. Andersen, sérstaklega á sögunni Litla hafmeyjan. En líklega var innblástur bóka minna þó fyrst og fremst landslagið, sem ég féll algjörlega fyrir,“ svarar Janina, sem var ekkert að tvínóna við hlutina, stofnaði útgáfufyrirtækið Arisa og gaf bækurnar út sjálf.
Ísland – ævintýrasaga er fyrsta bókin sem gefin hefur verið út á pólsku um Ísland. Bókin hlaut lofsamlega dóma bæði á Íslandi og í Póllandi. „Bókin fékk góða kynningu í Grapevine og pólskum fjölmiðlum og Iceland Review mælti sérstaklega með henni fyrir pólska ferðamenn. Þessi bók er eins konar leiðsögn um Ísland og fjallar um töfrandi ferð mína um landið, þar sem ég lýsi ótrúlegu landslagi sem er alveg einstakt í heiminum. Í henni eru einnig sannar sögur af konum og körlum sem ég kynntist á ferðum mínum,“ segir Janina. Og lofsöngnum er ekki lokið: „Stundum gerist eitthvað óvænt og yndislegt í lífi manns, sem maður veit ekki hvernig eða hverjum á að þakka fyrir. Kannski voru það örlög mín að koma hingað, hver veit? Upphafskaflinn í fyrri bókinni minni tengist öllu þessu,“ bætir hún við.
Svo mikið er víst að kaflinn sem Janina vísar til er a.m.k. ekki til að fæla ferðamenn frá því að sækja landið heim:
„Á jörðinni finnast ævintýralegir staðir. Einn af þeim stöðum er eyja sem líkist ævintýramána með gullrauðu dufti sem geymir heitt vatn, þakin klettum og fjöllum. Þar eru eldfjöll sem vaka í iðrum jarðar og rísandi jöklaborgir þar sem glitrandi ár renna undan jöklunum og fallegir laxar synda í tæru vatninu. Hátt uppi leika fjólublá norðurljósin á dansandi síkvikum himni. Á þeim stað – þessari eyju – uxu úr hafinu óraunveruleg fjöll í töfralitum. Og þar í dimmum dölum búa ennþá tröll og álfar.“
Janinu telst til að hún hafi keyrt meira en tuttugu þúsund kílómetra þegar hún var með bókina í smíðum. „Þar sem var vegur keyrði ég, einu gilti í hvaða ástandi hann var. Allar þessar ferðir voru töfrandi og ógleymanlegar,“ segir hún og á erfitt með að gera upp á milli þegar hún er spurð um eftirlætisstaði sína á Íslandi. Eftir nokkra umhugsun er svarið þó býsna nákvæmt: „Ég held ég nefni veginn F905 - F910 - F902 frá Möðrudal til Sigurðarskála og Kverkfjalla og við Herðubreiðarlindir til baka sem er vegurinn F88,“ segir hún. „Ég fór þessa leið fjórum sinnum og var alltaf jafn heilluð. Landslagið og þögnin voru slík að mér fannst eins og ég væri stödd á annarri plánetu.“
Janina er rifin upp úr hugrenningum sínum um náttúrufegurðina úti á landi. Reykjavík er næst á dagskrá. Reykjavík4you nánar til tekið.
Hvernig kviknaði hugmyndin að þeirri bók?
„Mér datt í hug að það væri bara frábært að skrifa um Reykjavík á annan hátt en aðrir. Í þessari bók sjá lesendur borgina með augum Reykvíkinga sjálfra en ekki ferðamanna. Átján Reykvíkingar, sem ég bæði þekki persónulega eða var bent á, svara tveimur spurningum: „Á hvaða áhugaverða staði í Reykjavík myndir þú bjóða ferðamönnum, erlendum vinum þínum eða kunningjum sem ætla að heimsækja þessa töfrandi borg?“ og „Hvað finnst þér áhugaverðast fyrir þá að sjá?““
Tókstu viðtölin á íslensku og þýddir síðan á pólsku og ensku?
„Auðvitað tók ég viðtölin á íslensku,“ svarar Janina alveg hneyksluð. „Ég þýddi síðan viðtölin á pólsku en Melanie J. Adams þýddi úr íslensku á ensku. Hún er kanadísk en hefur búið á Íslandi lengi og talar virkilega góða íslensku. Þótt Reykjavík4you sé viðtalsbók er hún jafnframt leiðsögubók sem sýnir borgina í öðru ljósi en alla jafna tíðkast í bókum af þessu tagi. Bókin er framlag mitt til að kynna borgina fyrir þeim fjölmörgu Pólverjum sem búa í Reykjavík sem og ferðamönnum af öllum þjóðernum. Vonandi verður hún sem flestum til gagns og gleði.“
Janina segist líta á það sem sérstakt verkefni sitt að halda áfram að kynna íslenska menningu og arfleifð fyrir samlöndum sínum – og fleirum.
Viðmælendur hennar eru úr ýmsum starfsstéttum, t.d. framkvæmdastjóri, matreiðslumaður, rithöfundar, kennari, leiðsögumaður, ljósmyndari, gullsmiður og læknir. Bókina prýðir fjöldi mynda af viðmælendum sem og stöðum sem þeim eru kærir. Einnig eru í henni ljósmyndir sem tengjast starfi eða áhugasvið viðmælenda; hönnun, hestar, matur og gleðigangan svo dæmi séu tekin.
Guðjón Friðriksson, sagnfræðingur og rithöfundur, skrifar formála þar sem hann stiklar á stóru í sögu Reykjavíkur.