„Risaskref inn í 21. öldina“

Í fyrsta lagi, þá hefur alltaf verið munur á einkunnagjöf á milli skóla. Það er ekkert nýtt í því,“ segir Gylfi Jón Gylfason, sviðsstjóri matssviðs hjá Menntamálastofnun, um það misræmi sem kom fram í grunnskólum nú þegar tekið var upp nýtt kerfi við einkunnagjöf skólanna. Einkunnirnar eru grundvöllur þess hvort nemendurnir fá inngöngu í þá menntaskóla sem þeir sóttu um en Gylfi Jón segir að nýja kerfið, sem byggist á bókstafakvarða í stað tölustafa, sé einmitt tekið upp til að minnka misræmið á milli skólanna.

Segir breytingar taka tíma

„Í gamla kerfinu voru engin eiginleg viðmið um það hvað ætti að standa á bak við þessar einkunnir. Við höfum alltaf vitað að einkunnin 8 í einum skóla var hugsanlega jafngild 8,5 í öðrum skóla og svo framvegis. Það sem gerist á hinn bóginn núna er að við setjum matsviðmið upp í aðalnámskránni sem eiga að liggja til grundvallar. Það verður því allt í einu kýrskýrt hvað á að vera í einkunninni,“ segir Gylfi Jón um þá breytingu sem fólgin er í nýja kerfinu sem er verið að innleiða. Hann kveður það ennfremur eðlilegt að slíkar breytingar taki sinn tíma.

„Það var ákveðinn hluti af skólunum sem treysti sér ekki að fara alla leið inn í nýja einkunnakerfið og völdu að varpa úr tölum yfir í bókstafseinkunnir. Þeir gefa þá tölulega einkunn sem þeir breyta síðan yfir í bókstafseinkunn. Þá gerist það að sumir segja að einkunnin A sé til dæmis á bilinu 9,1 til 10 og aðrir segja að hún sé á bilinu 9,3 til 10. Þá verður þessi munur á milli skóla, sem hefur alltaf verið falinn, alveg ofboðslega skýr. Sumir segja að afleiðingin sé sú, og við höfum fengið mjög ósátta foreldra hingað, að nemandi komist ekki inn í einhvern tiltekinn menntaskóla með einkunnina B+ en hefði nemandinn náð sama árangri í öðrum skóla þá hefði hann fengið A og þar með fengið inngöngu,“ segir hann. Gylfi Jón segir jafnframt að hann hafi rætt við flesta skólastjóra þeirra skóla er ákváðu að fara ekki alla leið með nýja kerfið, heldur varpa einkunninni frá tölustaf yfir í bókstaf eins og komið var inn á hér að ofan, og kváðust þeir ætla að taka upp nýja matskerfið að fullu á næsta ári. Gylfi Jón reiknar því fastlega með því að nýja bókstafakvarðakerfið verði öflugra í náinni framtíð.

Gylfi Jón Gylfason. mbl.is/Jim Smart

Reyna að minnka misræmið

Gylfi Jón segir þessa breytingu á matskvarðanum vera mjög metnaðarfulla tilraun til þess að minnka misræmi í einkunnagjöf á milli skóla. Þá bendir hann á að það standi skýrum stöfum í þeim leiðbeiningabæklingi sem Menntamálastofnun gaf út. Gylfi Jón kveður á um að það verði alltaf blæbrigðamunur í einkunnagjöf á milli skóla en að þegar nýja kerfið hafi verið innleitt að fullu, þá verði gjöfin miklu sambærilegri heldur en hún hefur verið hingað til.

„Við hjá Menntamálastofnun fengum það verkefni, þegar við urðum til þann 1. október í fyrra, að útbúa leiðbeiningar og leiðbeina kennurum. Við unnum það í samstarfi við kennara um allt land og við bjuggum til mikið af fræðsluefni sem kennarar fengu á vormánuðunum,“ segir hann og bendir á heimasíðu Menntamálastofnunar, mms.is, máli sínu til stuðnings.

„Bókstafakvarðinn er talinn henta betur til að meta hæfni nemenda í staðinn fyrir einkunnagjöf sem metur kunnáttu sem byggist að einhverjum hluta til á ákveðnum páfagaukalærdómi. Í nýja kerfinu eru nokkur matsviðmið á bak við hverja einkunn. Kennslan þarf því að vera skipulögð þannig að kennarinn hafi mynd af nemandanum og hans hæfni á þessum tilteknu matsviðmiðum. Kennarinn þarf þá í tímans rás að meta það með mismunandi hætti hvar nemandinn stendur til að fá góða mynd af hæfnisstigi hans,“ segir hann.

90% fengu fyrsta valið

Gylfi Jón segir að hlutföllin á dreifingunni í einkunnunum vera eins og við var að búast, það hafi aldrei fleiri fengið inn í sitt fyrsta val og það hafa komið tiltölulega fáar kvartanir á borð Menntamálastofnunar.

„90% nemenda fengu þann skóla sem þau völdu í fyrsta sætið og 99% fengu skólana sem þau völdu í fyrsta eða annað sæti. Það voru örfáir tugir nemenda sem fengu ekki inn í fyrsta eða öðru vali þannig að heilt yfir litið, þótt þarna séu einhver einstaklingsmál eins og hafa alltaf verið, þá er þetta frekar gott miðað við að árgangurinn er upp á einhver fjögur þúsund börn. Nemendurnir hafa að öllu jöfnu fengið það sem þeir báðu um,“ segir hann.

„Ég undirstrika og ítreka að breytingar taka tíma og það verður að sýna skólunum skilning með það að það tekur tíma að innleiða þær. Við erum að stíga risaskref inn í 21. öldina með því að fara inn í þennan viðmiðabundna hæfnieinkunnakvarða. Þetta er samt sem áður svo mikil breyting að það er ekki óeðlilegt að hún gangi ekki öll yfir í einu,“ segir Gylfi Jón að lokum.

Ingi Ólafsson.