Innlent | mbl | 19.8.2016 | 17:40

Samskiptin við Breta raskist sem minnst

Lilja Dögg Alfreðsdóttir utanríkisráðherra. UN Photo/Rick Bajornas

Afar brýnt er að Ísland bæði taki þátt og fylgist grannt með gangi mála vegna fyrirhugaðrar útgöngu Breta úr Evrópusambandinu. Þetta kom fram í máli Lilju Alfreðsdóttur utanríkisráðherra á blaðamannafundi í utanríkisráðuneytinu í dag. Ríkisstjórnin ákvað í morgun að stofnuð yrði ráðherranefnd vegna Brexit sem hefur yfirumsjón með undirbúningi að framtíðarsamskiptum Íslands og Bretlands.

„Það verður á fleygi ferð þetta mál á næstu misserum,“ segir Lilja. Hún segir aðrar stjórnsýslur nú vinna hörðum höndum vegna Brexit og segir Lilja að með þessari stefnuáherslu gefi íslensk stjórnvöld til kynna að þau hafi einnig hafið þá vegferð. Telur hún vera spennandi tíma framundan.

Ísland ekki mikilvægast fyrir Bretland

Þá verður stofnuð sérstök Brexit-eining sem heyra mun undir utanríkisráðuneytið og mun Gunnar Snorri Gunnarsson, sendiherra, fara fyrir einingunni. Einingin mun halda utan um samskipti Íslands við erlend ríki og hagaðila innanlands.

Frétt mbl.is: Ráðherranefnd um Brexit

„Þó að Bretland sé mesta og mikilvægasta viðskiptaland okkar, þá vill svo til að við erum ekki mikilvægasta viðskiptaland Bretlands,“ sagði Gunnar Snorri á fundinum. Þannig sé Ísland ekki eins ofarlega í forgangsröðinni hjá Bretum eins og að Bretar eru hjá Íslendingum.

„Þess vegna verðum við að finna allar leiðir til að vera eins málefnaleg eins og hægt,“ segir Gunnar, og telur að Íslendingar þurfi jafnframt að vera klókir og reyna að sýna fram á að samstarf verði Bretum einnig til hagsbóta.

Samskiptin raskist sem minnst

Benti Gunnar á að frá 1973 hafi meira og minna öll samskipti Íslands við Breta verið á grundvelli samninga við Evrópusambandið. Viljinn sé að þau samskipti sem Ísland hefur átt við Bretland síðan þá raskist sem minnst og mikilvægt sé að sjá til þess að einstaklingar og fyrirtæki bíði sem minnstan skaða.

Utanríkisráðuneytið. mbl.is/Kristinn Ingvarsson

Telur hann ljóst að Íslendingum veiti ekki af öllum þeim tíma sem er til stefnu en líklega verður það öðru hvoru megin við áramótin sem Bretar skila inn bréfi um formlega úrsögn úr ESB.

Skiptar skoðanir eru innan Evrópusambandsins og segir Gunnar líklegt að Bretar mæti þar einhverri fyrirstöðu í samningaviðræðum. „Við aftur á móti, við höfum enga þörf að refsa Bretum fyrir eitt né neitt. Við bara viljum að samskipti séu eins greið og góð og hægt er,“ segir Gunnar.

Óljóst hvort Bretar vilji í EFTA

Bretar hafa ekki gefið það til kynna með formlegum hætti hvort þeir hafi áhuga á að ganga í EFTA en Ísland gegnir nú þar forystu. „Þeir eru bara eins og við, þeir eru að passa uppá að viðskiptalegir hagsmunir raskist ekki og ég held að það sé þeirra markmið,“ segir Lilja

„Þeir eru að viða að sér upplýsingum allsstaðar frá,“ segir Lilja, meðal annars varðandi EES samninginn og EFTA og segir Lilja frekar óljóst hvert Bretar stefna.

Gunnar tók í sama streng og benti á að flestum hafi komið á óvart að Bretar höfðu ekkert plan-B fyrir þjóðaratkvæðagreiðsluna, línurnar liggi ekki skýrt fyrir. „EFTA sem Bretar yfirgáfu 1973 er allt önnur stofnun en hún er í dag,“ útskýrði Gunnar. Gera verði meðal annars greinamun á því að innan EFTA séu einnig ríki eins og Sviss sem standa utan EES-samningsins.

Evrópumálaráðherra Noregs, Elisabeth Aspaker, hefur gefið það til kynna að það hugnist Norðmönnum ekki sérstaklega vel að Bretland gangi í EFTA en Lilja vill ekki loka neinum dyrum. „Ég er hinsvegar á þeirri skoðun að við eigum að halda öllum möguleikum opnum, vegna þess að oftast er það þannig að þegar að ríki hópurinn er aðeins stærri sem hefur sameiginleg markmið þá styrkir það það ríkjasamstarf,“ segir Lilja.