Alvara í fata- og skartgripahönnun

Nafnið á hönnunarstúdíói þeirra Ágústu Sveinsdóttur vöruhönnuðar og Elísabetar Karlsdóttur fatahönnuðar er útpælt: ALVARA. „Okkur finnst alltaf hálfhlægileg þegar talað er um að fólk í skapandi greinum eigi frekar að fá sér almennilega vinnu, en sú umræða fer jafnan af stað eftir úthlutun listamannalauna,“ segja þær um pælinguna að baki nafngiftinni. „Svo er okkur líka alvara með að hanna og framleiða umhverfisvæna vöru, alvöruvöru,“ bætir Ágústa við og brosir.

Og úr því að listamannalaun ber á góma má geta þess að þær fengu starfslaun úr Launasjóði hönnuða, samtals í fjóra mánuði í fyrra og þrjá í ár. Auk þess styrki úr Hönnunarsjóði og Austurbrú, uppbyggingasjóði Austurlands. Þær þykja greinilega lofa góðu og hönnun þeirra til þess fallin að verða að alvöru markaðsvöru. Annars vegar USELESS fatnaður og fylgihlutir úr hreindýraskinni og hins vegar skartgripalínan Silfra.

Innræting í Listaháskólanum

Báðar eru svo til nýútskrifaðar frá Listaháskóla Íslands, Ágústa árið 2014 og Elísabet 2013. Leiðir þeirra lágu þó ekki saman í skólanum heldur fyrir um tveimur árum í gegnum sameiginlega vini. Þær fundu fljótt að hugmyndir þeirra um hönnun, umhverfisvernd, nýtni og samfélagslega ábyrgð fóru saman.

„Í Listaháskólanum var okkur innrætt að hugsa hvers vegna maður byggi hlutina til, úr hvaða efnum þeir væru og hvaða áhrif þeir hefðu á umhverfið. Með það að leiðarljósi ákváðum við að sameina krafta okkar, stofna þverfaglegt hönnunarstúdíó og fara nýjar og tilraunakenndar leiðir í efnisnotkun og hönnun.“

Þær segja hugmyndir sínar og hönnun ráðast af efniviðnum, en ekki öfugt. Elísabetu fannst strax blasa við að þær hönnuðu fatnað og fylgihluti úr ónýttum skinnum felldra hreindýra á æskuslóðum sínum fyrir austan. Hún þekkti vel til og fræddi stöllu sína um að miklu magni hreindýraskinna væri fargað árlega, því þótt kjötið væri nýtt væri lítil hefð fyrir nýtingu afurða þessara aðkomudýra hér á landi. Að vísu væri austfirskt handverksfólk í auknum mæli að reyna að stemma stigu við sóuninni, en engu að síður væri mikið sem ekki nýttist. Ágústa varð mjög áhugasöm, enda fannst henni rök Elísabetar fyrir nýtingu skinnanna býsna sterk út frá umhverfisverndar- og nýtnisjónarmiðum og fleiru. „Fyrst hreindýraveiðar eru á annað borð nauðsynlegar út af umhverfissjónarmiðum,“ segja þær.

Vöruhönnuðurinn Ágústa hafði ekki síður áhuga á að hanna og framleiða föt en fatahönnuðurinn Elísabet. „Upprunalega ætlaði ég í fatahönnun, en þegar ég var í Myndlistaskóla Reykjavíkur kveiktu tveir kennarar, báðir vöruhönnuðir, hjá mér áhuga á vöruhönnun. Mér fannst nýja vöruhönnunardeildin í LHÍ spennandi og bjóða upp á fleiri möguleika en að vinna bara við að hanna föt,“ segir Ágústa.

Óhefðbundið silfurskart

Frá því þær komu sér fyrir í hönnunarstúdíói sínu úti á Granda hafa þær nýtt hverja lausa stund, á kvöldin og um helgar, til að vinna jöfnum höndum að USELESS og Silfru. Enn um sinn hafa þær lifibrauðið af öðrum störfum. „Við útfærðum hugmyndirnar í sameiningu, unnum saman að frumgerðunum eða skiptum með okkur verkum. Elísabet er miklu flinkari að sauma en ég. Á meðan ég skar leðrið eða smíðaði skartið, saumaði hún eða pússaði silfrið. Það var allur gangur á þessu hjá okkur,“ segir Ágústa, sem kunni svolítið fyrir sér í silfursmíðinni eftir tveggja ára nám í gullsmíði.

Hún lumaði á silfurögnum sem þær bræddu og notuðu í frumgerðirnar. Silfru-línan var þeirra fyrsta sameiginlega verkefni og sýnd á Hönnunarmars 2016. „Hugmyndin var að nota óhefðbundna aðferð, búa til grófa, hráa og náttúrulega skartgripi, sem mörgum silfursmiðum þættu ábyggilega ekki fallegir,“ segja þær sposkar á svip og lýsa nánar:

„Við steypum fljótandi silfrið í vatni, en ekki móti eins og yfirleitt er gert. Með þessari aðferð verða formin óútreiknanleg. Lífræn litbrigði myndast á yfirborði silfursins, en í stað þess að pússa þau burt látum við þau ósnert. Með tímanum dökknar silfrið og breytist vegna oxunar. Þannig finnst okkur fegurðin birtast í óvissunni, fullkomnun í ófullkomleikanum. Líkt og náttúran, sífellt á hreyfingu og aldrei kyrr.“

Í mörg horn að líta

Þær hafa haft í nógu að snúast undanfarið og í mörg horn að líta því bæði Silfra og USELESS eru í framleiðsluferli. Silfra er væntanleg á markað í vor og USELESS-fatnaður og -töskur í sumar. „Allt þetta vafstur er okkur framandi, við erum svo miklir listamenn í okkur og svo allt í einu þurfum við að vera eins og útsjónarsamir bisnessmenn.“

Innblástur USELESS-línunnar er að þeirra sögn afslöppuð götutíska nútímakvenna sem vilja hafa þægindin í fyrirrúmi. „Við setjum efniviðinn, hreindýraskinnið, í nýtt samhengi þar sem áhrif hversdagslegs íþrótta- og vinnufatnaðar eru áberandi. Markhópurinn er fólk sem hefur áhuga á að ganga í umhverfisvænum og vönduðum flíkum í stað þess endilega að elta alla tískustrauma. Þessi fyrsta lína okkar höfðar þó kannski frekar til yngra fólks, kannski svolítið flippaðs, því fötin eru í svo sterkum litum. Okkur er kappsmál að koma til móts við auknar kröfur samtímans um að hönnunarfyrirtæki sýni samfélagslega ábyrgð í efnisvali og framleiðslu. Markmiðið er að skapa framleiðslumöguleika úr undanafurðum hreindýraveiða með sjálfbærni að leiðarljósi og helst viljum við láta framleiða vörurnar á Íslandi.“

Þær horfa ekki einungis til íslensks markaðar því stefnan er líka að afla viðskiptasambanda erlendis. „Heimurinn er stór og við hugsum stórt,“ segja Ágústa og Elísabet. Og þeim er full alvara.