Brátt boðið upp á frystingu eggja

Konur geta brátt látið frysta egg sín hér á landi en IVF-klíníkin í Reykjavík ætlar að bjóða upp á þá þjónustu með sumrinu.

Hingað til hafa íslenskar konur þurft að leita til Svíþjóðar eða Danmerkur til að geyma egg, en þær gera það oftast ef þær vilja bíða með barneignir og eiga góð egg þegar að þeim kemur eða vegna þess að þær hafa greinst með sjúkdóm sem getur haft áhrif á frjósemina.

„Í dag getum við bara tekið egg, frjóvgað þau og fryst og ef það er enginn maki til staðar getur verið erfitt að taka svo afgerandi ákvörðun um framtíðina t.d, hvort eigi að þiggja gjafasæði. Það verður mikil framför að bjóða upp á frystingu eggja hér á landi og það mun skapa nýja möguleika fyrir konur sem sjá fram á dalandi eða hverfandi frjósemi," segir Snorri Einarsson kvensjúkdóma- og fæðingalæknir hjá IVF-klíníkinni.

40% þungunartíðni

IVF-klíníkin tók til starfa í febrúar 2016 eftir að hafa keypt starfsemi Art Medica. Hún er ásamt sex öðrum klíníkum í Svíþjóð og einni í Noregi hluti af samsteypu sem nefnist IVF Sverige AB. „Við tókum við starfsemi sem var til staðar og raun og veru umbyltum henni algjörlega. Við fluttum úr Kópavogi í Glæsibæ, endurnýjuðum mikið og lögðum okkur fram við að búa til persónulegt og notalegt umhverfi,“ segir Snorri. „Stefnan hjá IVF er að reyna að mæta fólki og fá það til að skilja hvað er verið að gera svo það fari inn í ferlið með raunhæfar væntingar, en geta þessarar frjósemistækni er oft ofmetin.“

Hjá þeim konum sem eiga bestar horfur og fara í meðferð hjá IVF-klíníkinni verða um 40% þungaðar og 30 til 35% eignast börn, en hluti kvenna missir fóstrið. „Þetta eru góðar tölur. Góður árangur er að vera með þungunartíðni um eða yfir 30%, en svo vill maður líka meta það í þeim fósturvísum sem eru frystir, hvernig tekst að frysta þá þannig að þeir haldi lífi eftir frystinguna og hvort það verði þunganir úr þeim. Ef forsendurnar eru nokkuð eðlilegar og ef fólk hefur þolinmæði og þrek til að halda áfram í meðferðum í nokkurn tíma getum við með tímanum hjálpað 80 til 90% af öllum sem til okkar leita,“ segir Snorri.

IVF-klíníkin framkvæmir um 400 til 450 ferskar glasafrjóvganir á ári sem er eðlilegur fjöldi m.v. höfðatölu, að sögn Snorra, og hefur sú tala haldist nokkuð stöðug hér á landi síðustu ár. Glasafrjóvgun er langalgengasta meðferðin, hún skilar bestum árangri og minnstri hættu á fjölburaþungunum og er stærð frjósemisklíníkna metin eftir fjölda þeirra. Í ferskum glasafrjóvgunum eru eggjastokkarnir örvaðir, egg sótt og fósturvísir strax settur upp. Ef það verða til fleiri góðir fósturvísar úr því eru þeir frystir til notkunar síðar ef þarf.

Með hækkandi barneignaraldri kvenna er meiri eftirspurn eftir eggjagjöfum og er nú tveggja ára bið eftir gjafaeggi. „Eggin missa gæði sín eftir því sem konan verður eldri og þær lenda þá oft í því að þurfa að fá gefins egg frá annarri konu. Í dag er tveggja ára bið eftir gjafaeggi hér á landi. Við þurfum fleiri eggjagjafa, íslenskar konur eru gjafmildar og stórhuga en við þurfum fleiri sem vilja stíga skrefið og gefa egg,“ segir Snorri en allar konur sem eru 35 ára eða yngri, frískar og ekki með erfðasjúkdóma geta gefið egg.

Lítið er um sæðisgjafir á Íslandi en góður aðgangur er að sæði í Danmörku. „Við álítum að við höfum ekki bolmagn til að vera með sæðisbanka, svo er líka ákveðinn kostur að sæðið komi annars staðar frá í þetta litla samfélag okkar.“

Betri fósturvísar

Þegar fyrsta ár IVF-klíníkurinnar í Reykjavík er skoðað í samanburði við árangur fyrri ára á Íslandi og aðrar deildir á Norðurlöndunum sýna fyrstu tölur batnandi árangur og betri en hjá mörgum öðrum deildum. Snorri þakkar það breyttum rekstri og tækjafjárfestingum en strax í byrjun voru keyptir sérstakir ræktunarskápar sem fara mjög vel með fósturvísana og gera það auðveldara að velja þá fósturvísa sem eiga bestu möguleikana.

„Í þessum skápum getum við látið fósturvísana vaxa lengur heldur en áður hefur verið hægt, sem er líka forsenda þess að geta valið þá sem eru góðir. Við getum síðan fryst fósturvísa þegar þeir eru komnir miklu lengra heldur en áður var hægt hér á landi og fer sú frystiaðferð betur með þá. Þegar við byrjuðum með IVF-klíníkina fórum við af stað með langan lista yfir þá hluti sem við ætluðum að bæta, við erum komin vel á veg og það er ánægjulegt að sjá að það sem við höfum verið að gera síðasta árið er strax farið að skila betri árangri," segir Snorri.