Af hverju er hatrið svona mikið?

Faten Mahdi Al-Hussaini er norsk og írösk og hún er múslimi í Noregi. Hún hefur mætt fordómum úr ýmsum áttum. En hún lætur það ekki stöðva sig þrátt fyrir að hafa þurft á lögregluvernd að halda þar sem lífi hennar var ógnað. „Hvers vegna getur fólk ekki tekið mér eins og ég er. Hvers vegna var hatrið svona mikið?“

Faten Mahdi Al-Hussaini segist vera dónaleg, tannhvöss og hún segi bæði skemmtilega og um leið heimskulega hluti en þetta eru meðal þeirra atriða sem geri hana að þeirri manneskju sem hún er. 

Mahdi Al-Hussaini er baráttukona gegn öfgum og ofstæki og stofnandi JustUnity í Noregi. Hún er talskona NRK gegn hatursorðræðu og hún var meðal ræðumanna á alþjóðlegri ráðstefnu Höfða friðarseturs sem haldin var í Veröld – húsi Vigdísar í dag.

Með ráðstefnunni vildi Höfði friðarsetur beina sjónum að framlagi ungs fólks til friðar. Ráðstefnan bar yfirskriftina The Imagine Forum: Looking Over the Horizon og var markmiðið að leiða saman ólíkar kynslóðir til þess að ræða þær áskoranir sem blasa við í heiminum í dag og finna skapandi lausnir og leiðir til þess að takast á við þær. 

Ekki hrædd við að vera drepin en samt hrædd við köngulær

Mahdi Al-Hussaini segist ekki vera hrædd við að vera drepin en hún sé hrædd við köngulær og drauga. Hún fjallaði í erindi sínu um líf sitt en hún kom til Noregs frá Írak þegar hún var eins og hálfs árs. Pabbi hennar var pólitískur flóttamaður og þegar þau komu til Noregs fékk hann bætur frá velferðarkerfinu. Í dag, 22 árum síðar, er hann enn á bótum frá félagslega kerfinu. 

Móðir hennar hafði lokið háskólanámi þegar þau komu til Noregs. Hún hafði lokið námi í hagfræði og leiðtogafræðum. En hún hefur ekki fengið að starfa við menntun sína frá því þau komu til Noregs. Henni var tjáð að fyrst þyrfti hún að læra tungumálið í þrjú ár og síðan tæki við þriggja ára menntaskólanám. Að því loknu biði hennar sex ára háskólanám. Hún ákvað að hún væri ekki reiðubúin fyrir tólf ára háskólanám. Síðan þá hefur hún eignast fimm dætur. 

Versta en um leið besta árið

Að sögn Mahdi Al-Hussaini fór hún til Írak til að læra arabísku og var þar í eitt ár hjá afa sínum og ömmu. Hún segist hafa orðið fyrir áreitni fyrir að vera frá Evrópu og krakkarnir bent henni á að hún ætti ekki heima þar. „Ég hafði þetta af en þetta var versta ár í lífi mínu en um leið besta árið,“ segir Mahdi Al-Hussaini.

„Þegar ég kom heim aftur hataði ég alla múslima. Ég hataði múslima vegna þess að ég sá bræður drepa hvor annan,“ segir hún og bætir við að ofbeldið sem hún hafi upplifað hafi hún talið að tengdist múslimum. En þegar hún fór að læra um íslam fjórtán ára gömul hafi hún áttað sig á því að þetta snerist ekki um íslam. Þegar hún byrjaði fimmtán ára gömul í menntaskóla hafi hún fengið spurningar eins og hvort hún væri súnní eða sjía-múslimi.

„Bíddu er þetta það fyrsta sem þú spyrð einhvern sem er að byrja í menntaskóla,“ segir Mahdi Al-Hussaini. Hún hafi svarað sjía og fengið yfir sig hatursflauminn. Þarna hafi umræðan snúist um sjía og súnní og tók það fram að hún væri að lýsa menntaskóla í Noregi. Svona væri þetta enn í dag.

Varð öfgasinni en snerist gegn öfgahyggju

„Hatrið sem mætti mér fyrir að vera sjía-múslimi varð til þess að ég svaraði fullum hálsi. Þetta gerði mig öfgasinnaða. Ég hataði alla súnní-múslima sem ég þekkti. Jafnvel fjölskyldu mína þar sem móðir mín kemur úr súnní-fjölskyldu,“ segir Mahdi Al-Hussaini.

Að hennar sögn reyndu foreldrar hennar að koma henni í skilning um að súnní og sjía-múslimar væru jafnréttháir og það hafi aðeins þýtt að hún hataði þau líka. 

Þegar Mahdi Al-Hussaini var á átjánda ári árið 2013 fór hún til Írak að nýju. Hún segir að þar hafi þessi mikli áhugi hennar á kenningum íslam vakið furðu enda ekki það sem sautján ára ungmenni velta fyrir sér. Að minnsta kosti ekki almenningur í Írak sem hefur lifað af ótal stríð ólíkt því sem menntaskólanemar í Noregi hafa gert. Hún segir að þetta hafi læknað hana af öfgahyggjunni og hún áttað sig á að það sem skipti máli var að vera manneskja en ekki hverrar trúar þú ert.  

Faten Mahdi Al-Hussaini og félagi hennar Yousef Bartho Assidiq stofnuðu samtökin JustUnity árið 2015 en samtökin berjast gegn öfgavæðingu hatursorðræðu. Þau hafa heimsótt fjölda skóla og sveitastjórna þar sem þau hafa verið með fræðsluerindi. Meðal þeirra sem hafa tekið þátt í samræðunni og mótmælum gegn öfgum og hatri er Erna Solberg forsætisráðherra auk annarra stjórnmálamanna og trúarleiðtoga. 

Ýmis mál hafa komið til þeirra kasta en Mahdi Al-Hussaini nefndi eitt í fyrirlestri sínum. Það snýr að ungum Norðmanni sem öfgavæddist og fór til Sýrlands og barðist með Ríki íslams. Hann var drepinn og Yousef bað hana um að koma með sér að ræða við fjölskyldu hans. Þeim bæri einfaldlega skylda til þess að hitta fjölskyldu unga mannsins að máli.

„Ég tók það ekki í mál,“ segir hún við áheyrendur í Veröld í dag og sagði Yousef að henni gæti ekki staðið meira á sama um þennan mann sem gerðist vígamaður. „Hann barðist gegn fjölskyldu minni í Írak. Hann barðist gegn þjóð minni. Hvernig heldur þú að ég geti farið með þér?“ spurði hún. 

Yousef Bartho Assidiq sagði Mahdi Al-Hussaini að það gæti vel verið að ungi maðurinn hafi verið jafnvondur og hún lýsi honum en það skipti ekki máli svo lengi sem hún fari með honum að hitta fjölskyldu hans. Því endaði með því að þau fóru saman til móður unga mannsins og systra hans.

Þetta var skrímsli í mínum huga

 „Mér stóð á sama þó svo að móðir hans gréti. Því hann var skrímsli í mínum huga. En svo fór hún að tala um hann. Hún sagði mér að hann hafi verið góður drengur. Hans stærsti draumur var að taka bílpróf. Móðir hans og faðir voru bæði eiturlyfjafíklar. Faðir hans dó þegar hann var átta ára gamall.

Stjúpfaðir hans kveikti í húsinu þeirra þegar hann og móðir hans voru þar inni. Systir hans er fíkill. Hann fór aldrei í skóla þar sem hann var með greindarvísitölu upp á 80 stig. Hann fékk ekki að ganga í hefðbundinn skóla þar sem hann var ekki nógu góður. Að lokum tók einhver eftir honum og veitti honum athygli – öfgasinnarnir. Menn sem segjast vera múslimar. Svo að lokum varð hann hluti af þeim. Samfélagið sinnir ekki drengjum sem honum. Hann naut ekki þeirra forréttinda að vera nægjanlega góður fyrir samfélagið sem hann bjó í. Auðvitað gekk hann til liðs við öfgasamtökin. Ég hefði líka gert það,“ segir Mahdi Al-Hussaini og bætir við að skyndilega hafi hún verið farin að gráta.

Hún hafi litið á Yousef og spurt hann hvort það væri eitthvað öfugsnúið við að hún færi að gráta yfir örlögum unga mannsins sem þau þekktu ekki neitt. 

Við bjuggum til skrímslið

„Ég spurði Yousef hvort að það væri rangt af mér að hafa viljað hjálpa honum. Nei svaraði Yousef því hann er ekki skrímsli heldur manneskja. Við bjuggum til skrímslið.“

Mahdi Al-Hussaini hefur þurft á lögregluvernd að halda í Noregi vegna ofsókna og jafnvel líflátshótana. Hún hafi fengið á sig gagnrýni úr öllum áttum Hún sé ekki nógu mikill múslimi. Hún máli sig of mikið og sé með stæla. Hún eigi kærasta og vini sem séu samkynhneigðir. Hún gangi með slæðu (hijab). Hún er öðruvísi.

Þetta tók á og endaði með því að hún flutti að heiman og bjó ein. Eitthvað sem múslimastúlka gerir ekki, að hennar sögn. En hatrið óx og dafnaði og líflátshótanir tóku að berast. Þrýst var á föður hennar alls staðar að úr heiminum. 

„Hann fékk jafnvel símtal frá Bandaríkjunum um að gera eitthvað í sambandi við dóttur sína. Hún noti allt of mikið af snyrtivörum. Við erum að tala um snyrtivörur,“ segir Mahdi Al-Hussaini við gesti á friðarráðstefnunni í dag.

Mahdi Al-Hussaini er norsk og hún er líka írösk og hún er stolt af því að tilheyra báðum þjóðunum. En í huga margra Norðmanna heitir hún ekki Faten heldur gengur hún undir mörgum niðrandi orðum. „En mér er sama. Ég heiti Faten Mahdi Al-Hussaini og er múslimi. Ég er norsk ég er írösk. Ég er sterk, ég er heimsk ung kona með eigin rödd og mér er nákvæmlega sama hvað þeir segja,“ segir þessi kjarkmikla unga konu sem ávarpaði friðarráðstefnuna í Veröld morgun.

„Sumir trúa því jafnvel ekki að ég elski Noreg þar sem ég er með slæðu (hijab),“ segir hún og bætir við: „Aldrei hika við að segja skoðun ykkar.“

Frétt af mbl.is

Orð eru sterkari en ofbeldi

Hér er hægt að horfa á þætti hennar á NRK