Innlent | mbl | 5.1.2021 | 19:32 | Uppfært 20:49

Hvað verður um dauð atkvæði?

Ólafur Þ. Harðarson. Skjáskot úr þættinum Ráðherrann

„Venjulega hafa tiltölulega fá atkvæði fallið dauð í íslenskum kosningum, í meirihluta tilvika hafa þau verið innan við 2% í áttatíu ára sögu og oftast innan við 4%. Undantekningin er í kosningunum 2013, þá voru það rétt tæplega 12% atkvæða sem féllu dauð,“ segir Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði við Háskóla Íslands, í samtali við mbl.is.

Ólafur ræddi þá stöðu að fylgi stjórnmálaflokka á Íslandi hefur haldist stöðugt í nokkurn tíma og tveir flokkar mælst í kring um 4%. Verði það að veruleika í alþingiskosningum munu 8% atkvæða falla niður dauð.

„Það þarf 50% atkvæða til að ná meirihluta í þinginu ef engin atkvæði eru dauð. Ef hins vegar eins og árið 2013 12% falla dauð, þarftu ekki 50% til að ná meirihluta heldur 44%, þ.e. helminginn af þeim 88% atkvæða sem fá fulltrúa kosna í þingið,“ segir Ólafur.

Frétt af mbl.is

8% atkvæða myndu falla niður dauð

„Þetta hafði þau áhrif árið 2013 að þá fengu Framsókn og Sjálfstæðisflokkurinn samanlagt um 51% atkvæða en fengu um 60% þingmannanna. Eftir því sem dauðu atkvæðin eru fleiri fjölgar þingmönnum hinna sem komust inn á þing og það þarf lægri tölu til að fá meirihluta,“ tók Ólafur sem dæmi.

Dauð atkvæði hafa ekki áhrif á jöfnunarsæti. Ólafur segir þannig að 8% dauð atkvæði, sé miðað við Þjóðarpúls Gallup sem kom út í dag, sé mjög mikið í sögulegu samhengi.

Taka ber fram að Þjóðarpúlsinn er könnun og rúmir 9 mánuðir eru til alþingiskosninga.