Tækni & vísindi | mbl | 24.1.2015 | 21:02 | Uppfært 25.1.2015 19:24

Ljósið færir mönnum upplýsingar

Mynd 1 af 5 SNR E0519-69.0. Þegar massamikil stjarna í Stóra-Magellanskýiinu sprakk sem sprengistjarna skildi hún eftir sig leifar sem nefnast SNR E0519-69.0. Blái liturinn í gasinu sem er margra milljón gráða heitt er í röntgengeislum en rauðu brúnirnir og stjörnurnar í kring sjást í sýnilegu ljósi. NASA

Mynd 2 af 5 Messier 51 er þyrilstjörnuþoka eins og Vetrarbrautin okkar í um 30 milljón ljósára fjarlægð frá jörðinni. Þessi mynd er samsett úr myndum sem teknar voru í röntgengeislun, útfjólubláu, sýnilegu og innrauðu ljósi. NASA

Mynd 3 af 5 MSH 11-62. Þetta fyrirbæri inniheldur stjörnuþoku hlaðinna agna sem gætu verið útstreymi frá þéttum kjarna sem orðið eftir sprengistjörnu. Ný svæði verða sýnileg þegar menn leggja saman myndir sem teknar eru með útvarpssjónauka annars vegar og myndir sem teknar eru í sýnilegu ljósi. NASA

Mynd 4 af 5 RCW 86 er leifar sprengistjörnu sem er mögulega sú sem kínverskir stjörnufræðingar sáu fyrir 2.000 árum. Nútímasjónaukar geta skoðað fyrirbærið í ljósi sem auga mannsins getur ekki greint. Myndin er samsett úr röntgenmyndum og myndum í sýnilegu ljósi. NASA

Mynd 5 af 5 Vetrarbrautin Cygnus A er í um 700 milljón ljósára fjarlægð frá jörðinni. Í henni er að finna gríðarmikla bólu sjóðandi heits gass sem gefur frá sér röntgengeislun. Gögn frá VLA-útvarpssjónaukanum sýna heita reiti um 300.000 ljósárum frá miðju stjörnuþokunnar þar sem öflugir strókar stafa frá jöðrum risasvartholsins sem þar er að finna. NASA

Sameinuðu þjóðirnar hafa lýst árið 2015 ár ljóssins. Af því tilefni hefur bandaríska geimvísindastofnunin NASA birt nýjar myndir af fjarlægum fyrirbærum eins og vetrarbrautum og leifum sprengistjörnu sem teknar voru í mismunandi bylgjulengdum ljóss.

Tilgangur árs ljóssins er að vekja athygli á undrum ljóssins og tækni sem byggist á því. Stjörnufræðin er á margan hátt vísindi ljóssins en þar nýta menn sér ólíkar bylgjulengdir ljóss til þess að átta sig á hvernig alheimurinn okkar virkar.

Myndirnar sem stjórnstöð Chandra-röntgensjónauka NASA hefur birt í tilefni árs ljóssins sýna glöggt hvernig ljós getur fært okkur upplýsingar um alheiminn. Í textanum með myndunum má finna stuttan fróðleik um hvert og eitt fyrirbæri.

Frétt á vef NASA um ár ljóssins

Hér má sjá myndir af sömu fyrirbærum teknar í mismunandi bylgjulengdum ljóss