Messenger hrapar til Merkúríusar

Samsett mynd sem Messenger tók af reikistjörnunni Merkúríusi í fyrsta …
Samsett mynd sem Messenger tók af reikistjörnunni Merkúríusi í fyrsta skipti sem geimfarið flaug fram hjá. NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Carnegie Institution of Washington

Landslag Merkúríusar, innstu reikistjörnunnar í sólkerfinu okkar, breytist lítillega á fimmtudag. Þá mun geimfarið Messenger rekast á reikistjörnuna sem það hefur verið á braut um síðustu fjögur árin og mynda rúmlega 15 metra breiðan gíg. Messenger hefur breytt hugmyndum manna um Merkúríus verulega á þeim tíma.

Bandaríska geimvísindastofnunin NASA skaut Messenger á loft árið 2004 en þá var tiltölulega lítið vitað um þessa minnstu reikistjörnu í sólkerfinu. Mariner 10-könnunarfarið hafði flogið þrisvar fram hjá Merkúríusi á 8. áratug síðustu aldar en þar til Messenger kom á staðinn töldu menn að reikistjarnan væri frekar óspennandi grjótklumpur, ekki ósvipaður tunglinu okkar.

Messenger breytti þeirri ímynd hins vegar með rannsóknum sínum. Farið uppgötvaði að Merkúríus skrapp nokkuð saman eftir því sem að reikistjarnan kólnaði á milljörðum ára, kortlagði hraunbreiður, fann undarlegar grunnar lægðir sem eru á meðal yngstu fyrirbæranna á yfirborðinu og staðfesti að ís væri að finna í gígum þar sem sólin nær aldrei að skína.

Breytti hugmyndum um hvernig Merkúríus myndaðist

Stærsta uppgötvunin var hins vegar að mikið magn af rokgjörnum efnum var að finna á Merkúríusi, þar á meðal klór, brennisteini, kalíni og natríum. Merkúríus er lítill og þéttur hnöttur, fullur af járni. Fram að þessu höfðu menn talið að slíkur hiti hafi myndast þegar reikistjarnan varð til að rokgjörn efni hefðu átt að rjúka burt. Þrátt fyrir það er þau enn að finna þar.

Messenger var sex ár á leiðinni til Merkúríusar og komst á braut um reikistjörnuna í mars 2011. Upphaflega átti farið aðeins að vera á braut um Merkúríus í eitt ár en leiðangurinn var framlengdur í tvígang.

Nú er eldsneytið hins vegar á þrotum en geimfarið mun halda áfram að afla gagna allt fram í rauðan dauðann. Áætlað er að Messenger brotlendi á reikistjörnunni kl. 19:30 að íslenskum tíma á fimmtudag.

Frétt The New York Times af endalokum Messenger-leiðangursins

Grein á Stjörnufræðivefnum um Merkúríus

mbl.is
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert