Rökin niðurlægjandi fyrir fatlað fólk

Málefnahópur Öryrkjabandalagsins hafnar tillögum Sambands íslenskra sveitarfélaga sem hefur farið þess á leit við félags- og jafnréttisráðherra að gildistöku laga um notendastýrða persónulega aðstoð (NPA), sem á að taka gildi 1. október, verði frestað til áramóta. Hópurinn segir í yfirlýsingu að tími seinkana og mannréttindabrota sé liðinn.

„Með því að tryggja rétt fatlaðs fólks til samninga um notendastýrða persónulega aðstoð (NPA) uppfylla opinberir aðilar skyldur sem ríkið hefur undirgengist samkvæmt samningi Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks (SRFF). Eftir fullgildingu samningsins árið 2016 ber ríkinu skylda til að tryggja öllu fötluðu fólki rétt til sjálfstæðs lífs og þátttöku í samfélaginu til jafns við aðra.“

Í yfirlýsingunni segir að NPA-samningar séu sú leið sem almennt sé viðurkennd sem besta leiðin til að tryggja sjálfstætt líf fatlaðs fólks.

„NPA samningar veita fólki frelsi til samfélagslegrar þátttöku. Staðan í gegnum árin á Íslandi hefur verið sú að fötluðu fólki hefur verið haldið í stofufangelsum vegna þess að opinberir aðilar hafa ekki náð að tryggja rétt þess. Hver og einn mánuður sem dregst í að tryggja fólki sjálfstætt líf felur einfaldlega í sér frekari brot á mannréttindum fatlaðs fólks. Bið fólks í stofufangelsum er liðin og þolinmæði gagnvart mannréttindabrotum löngu þrotin.“

Samband íslenskra sveitarfélaga tilgreinir þrjár ástæður fyrir því að fresta gildistöku samningsins, en málefnahópurinn segir þessar ástæður niðurlægjandi fyrir fatlað fólk.

„Í fyrsta lagi ber sambandið það fyrir sig að ekki hafi tekist að hafa samráð við fatlað fólk í hverju sveitarfélagi og því skuli fara hægar í sakirnar. Svarið við þessu er augljóst: Rétt fatlaðs fólks til samráðs við opinbera aðila má aldrei nýta til þess að takmarka rétt þess að öðru leyti.“

Önnur rökin eru sú að reglugerð um NPA sé ekki tilbúin. „Rétt skal vera rétt. Lokaútfærsla hennar hefur ekki verið birt. Vinnu við reglugerðina er hins vegar lokið af hálfu ríkis, sveitarfélaga og hagsmunasamtaka Þetta er með öðrum orðum fyrirsláttur.“

Þriðju rökin sem komið hafa fram eru að ekki hafi farið fram kostnaðarmat á reglugerðinni. „Tafir á réttindum fólks getur aldrei verið réttlættur [sic] á grundvelli þess að mat á kostnaði hafi ekki farið fram. Sveitarfélögin verða einfaldlega að átta sig á því að þeim hefur verið falin ábyrgð á því að tryggja grundvallarmannréttindi fólks. Umræða um kostnað á aldrei að takmarka réttinn, eins og sveitarfélög virðast því miður halda.“

• Blogga um frétt