Andabringur henta vel í amstri jólanna

Nanna Rögnvaldardóttir matreiðslubókahöfundur segist hafa verið ung að árum þegar hún einsetti sér að binda sig ekki við hefðir þegar kæmi að jólamatnum. Hún segist hafa tekið þessa ákvörðun því hún hafi séð að jólahefðirnar geta svo hæglega breyst í jólakvaðir og að fólki finnist jólin ónýt ef það fær ekki alltaf nákvæmlega sama matinn. Lengi vel eldaði Nanna því aldrei sömu jólaréttina tvö ár í röð.

Hefð fyrir barnabörnin

En viti menn, þegar barnbörnin komu til sögunnar og fóru að hafa sterkar skoðanir á mat myndaðist þrýstingur sem dugði til að vikið var frá gömlu reglunni. „Eins og gengur og gerist er maður eftirlátssamur við barnabörnin en þau reyndust halda mikið upp á andabringurnar mínar. Ég hef þess vegna matreitt andabringur á aðfangadag síðustu átta eða níu árin. Þessi jólin verð ég ekki á landinu og lendir það því á dóttur minni að elda „andabringurnar hennar ömmu“ fyrir fjölskyldu sína.“

Sjálf mun Nanna athuga hvernig jólin ganga fyrir sig á Madeira. Segist hún í dag varla geta kallað sig mikið jólabarn og nú langi sig að prufa að leggja allt jólatilstandið til hliðar en njóta þess í stað jólakyrrðarinnar í hlýrra loftslagi. „Við sjáum svo til hvernig mér líkar við Madeira í desember. Ef þetta verður alveg ömurlegt þá hef ég a.m.k. prófað það einu sinni.“

Sérstök skúffa í frystinum

Andabringurnar kaupir Nanna oft með löngum fyrirvara ef hún finnur þær til sölu á góðu verði. Fara bringurnar svo í sérstaka skúffu í frystiskápnum, sem gengur undir nafninu andaskúffan og geymir eingöngu fuglakjöt af ýmsu tagi, og liggja þar fram að jólum. Er um að ræða ali-önd og segir Nanna nokkurn veginn hægt að ganga að gæðunum vísum svo að ekki er verið að taka mikla áhættu með kaupunum. „Þar sem fuglinn er ræktaður en ekki villtur er ekki hætta á að maður lendi óvart á gömlum og seigum fugli, eins og stundum getur gerst þegar maður kaupir villibráð eða skýtur hana – það er meira happdrætti.“

Kjötið er rauðleitt en þó ekki eins dökkt og á villtum fugli og á bringunni er fitulag sem gefur skemmtilegt bragð. „Gott er að velja bringur sem eru með ágætlega þykku fitulagi en oft getur verið erfitt að sjá fituna þegar öndin er keypt innpökkuð því að þá eru iðulega tvær bringur í pakka og liggja fituhliðarnar saman á meðan kjöthliðarnar snúa út. En yfirleitt er þetta nú í góðu lagi, ég hef aldrei fengið andabringur sem ekki voru góðar.“

Að elda öndina er ekki snúið. Eftir að kjötið hefur náð herbergishita sker Nanna tígulmynstur í fituna, kryddar svo bringurnar og setur þær beint á kalda pönnu en lætur hitann hækka hratt. „Þá byrjar fitan að bráðna af kjötinu og mýkir það um leið. Ég steiki kjötið á fituhliðinni í nokkrar mínútur, þar til fituhliðin hefur tekið góðan lit og fitan runnið vel úr henni, sný henni svo og steiki í 1-2 mínútur. Tek hana svo af hitanum og læt oftast bíða í um fimm minútur áður en hún fer inn í ofninn og steikist þar, yfirleitt við 180-200°C í 8-12 mínútur eftir þykkt og eftir því hvað maður vill hafa hana mikið steikta.“

Ekki endilega alveg eins

Þótt Nanna hafi eldað andabringur mörg jól í röð, þvert á fyrri heit, er ekki þar með sagt að þær séu alltaf eldaðar á nákvæmlega sama hátt. Stundum nuddar hún bringurnar einungis upp úr pipar og salti, stundum eru þær kryddaðar meira eða látnar liggja í kryddlegi, t.d. rauðvínslegi með kryddjurtum. Einnig hefur hún marínerað þær í kryddlegi úr púrtvíni, hunangi og sojasósu.

Nanna segir andabringur hentugan jólarétt m.a. vegna þess hve stuttan tíma matseldin tekur. Er gott að losna við það, í amstri jólanna, að þurfa að standa yfir pottunum í eldhúsinu svo tímunum skiptir. „Þá kaupir maður bringurnar tilbúnar og snyrtar sem gerir eldamennskuna léttari en ef verið væri að vinna með heilan fugl. Þegar bringurnar koma út úr ofninum þarf svo bara að láta þær standa í nokkrar mínútur, skera svo í sneiðar, setja á fat og bera fram.“

Sætleiki og fita

Nönnu þykir koma vel út að hafa steiktar perur eða epli með öndinni, þurrkaðar apríkósur, sveskjur og aðra ávexti. Sætleikinn í ávöxtunum skapi gott mótvægi við fituna í öndinni. Ofnbakað rótargrænmeti eins og butternut-grasker og sætar kartöflur henta líka vel með andarbringum. „Rauðvín fer vel með andarbringu en ekki spyrja mig um tegundir. Ég bið einfaldlega um leiðsögn í vínbúðinni og finn þannig gott rauðvín með öndinni ár hvert.“

En hversu mikið þarf að kaupa inn? Nanna mælir með að gera ekki ráð fyrir minna en einni bringu á hvern fullorðinn gest. „Dóttir mín mun elda andabringu fyrir fjóra í ár og var einmitt að spyrja mig út í þetta. Við vorum sammála um að best væri að elda eina bringu á mann og svo eina til viðbótar. Það sakar ekki þótt eitthvað verði afgangs af bringunum, enda eru þær góðar kaldar og líka fínar í salöt af ýmsu tagi.“