Viðskipti | mbl | 20.12.2007 | 11:08 | Uppfært 11:53

Verðbólgumarkmiðin náist 2009

Davíð Oddsson gerir grein fyrir ákvörðun bankastjórnar Seðlabankans í dag. mbl.is/Ómar

Bankastjórn Seðlabanka Íslands telur að með óbreyttum stýrivöxtum nú megi ná verðbólgumarkmiði Seðlabankans, 2,5%, um miðbik ársins 2009. Þetta kom fram í máli Davíðs Oddssonar, seðlabankastjóra, er hann kynnti forsendur fyrir þeirri ákvörðun bankastjórnar að halda stýrivöxtum óbreyttum í 13,75%.

Verðbólgan meiri en búist var við

Verðbólguspá, sem birt var í Peningamálumí nóvember sl., fól í sér óbreytta stýrivexti fram yfir mitt næsta ár. Verðbólga varð meiri sl. tvo mánuði en búist var við og er nú nokkru meiri en samrýmist verðbólguspá bankans í nóvember. Eftirspurn jókst hraðar á þriðja fjórðungi ársins en áætlað var og vísbendingar eru um svipaða framvindu á yfirstandandi fjórðungi. Verðbólguhorfur til skamms tíma eru því lakari en við síðustu vaxtaákvörðun. Hins vegar hefur ekki orðið afgerandi breyting á verðbólguhorfum sé litið til lengri tíma, að því er fram kom í máli Davíðs.

Aukin verðbólga auðveldar ekki kjarasamningaviðræður

Óhagstæðari gengis- og launaþróun en fólst í grunnspánni í nóvember gæti tafið fyrir hjöðnun verðbólgu. Viðræður um kjarasamninga standa yfir. Aukin verðbólga auðveldar ekki það verk sem er snúið fyrir. Enn sjást þess ekki ótvíræð merki að dregið hafi úr spennu á vinnumarkaði. Afleiðingin gæti orðið óhagstæðari launaþróun gagnvart verðbólgu en spáð var í nóvember. Verði niðurstaðan sú eða verðbólguhorfur versna af öðrum ástæðum mun bankastjórnin bregðast við, samkvæmt forsendum bankastjórnar Seðlabankans.

Framboð lánsfjár hefur dregist saman

„Skilyrði á erlendum fjármálamörkuðum hafa enn versnað. Vegna þess og hárra stýrivaxta hafa innlendir vextir hækkað verulega frá síðustu vaxtahækkun bankans og framboð lánsfjár dregist saman. Vextir verðtryggðra langtímaskuldabréfa, sem lengi tóku lítt mið af auknu peningalegu aðhaldi, hafa hækkað skarpt í ár, ekki síst eftir síðustu hækkun stýrivaxta.

Verð hlutabréfa hefur einnig lækkað verulega undanfarna mánuði sem eykur fjármagnskostnað fyrirtækja og veikir efnahagsreikning þeirra og heimilanna. Þessi þróun leiðir væntanlega til lækkunar á verði fasteigna á næstu misserum eins og þegar hefur orðið víða erlendis. Slík framvinda mun hafa bein áhrif á verðbólgu í gegnum húsnæðislið vísitölunnar og óbein áhrif vegna minni innlendrar eftirspurnar," segir í forsendum bankastjórnar fyrir vaxtaákvörðun.

Viðskiptahalli minnkað hraðar en búist var við

Þar kemur fram að óhagstæð fjármálaskilyrði og lækkun eignaverðs munu draga úr eftirspurn og verðbólguþrýstingi. Á móti gæti komið lækkun á gengi krónunnar sem enn er hátt í langtímasamhengi. „Áframhaldandi styrkur krónunnar er háður vilja erlendra fjárfesta til að nýta vaxtamun og þar með að fjármagna viðskiptahallann. Hann hefur minnkað hraðar en búist var við en undirliggjandi halli er enn mikill."

Breytt skilyrði leiða án efa til hjöðnunar

Bankastjórn Seðlabankans telur að langtímaverðbólguhorfur sem birtust í Peningamálumí nóvember hafi enn ekki breyst svo óyggjandi sé. „Á móti meiri verðbólgu til skamms tíma og meiri framleiðsluspennu vega kröftug áhrif vaxtahækkunarinnar 1. nóvember sl. á aðra innlenda vexti, ekki síst verðtryggða, og aðhaldsáhrif versnandi skilyrða á alþjóðlegum fjármagnsmörkuðum. Þessi skilyrði munu án efa leiða til hjöðnunar innlendrar eftirspurnar. Bankastjórnin telur að með óbreyttum stýrivöxtum nú megi ná verðbólgumarkmiðinu innan svipaðs tíma og fólst í grunnspánni sem kynnt var í Peningamálum í nóvember sl., þ.e. um miðbik ársins 2009," sagði Davíð á kynningu á forsendum stýrivaxtaákvörðunar.

Næsta ákvörðun bankastjórnar Seðlabankans um stýrivexti verður tilkynnt 14. febrúar 2008.