Viðskipti | mbl | 3.9.2009 | 16:34 | Uppfært 17:27

Viðskiptajöfnuður óhagstæður

Viðskiptajöfnuður var óhagstæður um 46 milljarða á öðrum ársfjórðungi sem er svipað og á fjórðungum á undan, samkvæmt tölum, sem Seðlabankinn birti í dag. Samkvæmt upplýsingum frá bankanum eru áætlaðar eignir föllnu viðskiptabankanna 5673 milljörðum og skuldir 11.020 milljörðum.

Rúmlega 18 milljarða afgangur var á vöruskiptum við útlönd og 7,2 milljarða afgangur á þjónustuviðskiptum. Jöfnuður svonefndra þáttatekna var hins vegar neikvæður um 69,4 milljarða en þáttatekjur eru vinnulaun og tekjur af fjárfestingum milli landa.

Seðlabankinn segir, að halla á þáttatekjum á öðrum ársfjórðungi megi að langmestu leyti rekja til gömlu bankanna, en um sé að ræða reiknaða áfallna vexti, sem myndi ekki raunverulegt greiðsluflæði frá landinu. Reiknuð gjöld gömlu bankanna námu 63,5 milljörðum og tekjur 27,8 milljörðum og því séu neikvæð áhrif á þáttatekjujöfnuð vegna þeirra um 35,7 milljarðar. Þáttatekjujöfnuður án áhrifa gömlu bankanna var því neikvæður um 35,9 milljarða og viðskiptajöfnuður neikvæður um 10,3 milljarða króna.

Erlendar eignir námu 8389 milljörðum í lok ársfjórðungsins en skuldir 14.343 milljörðum. Hrein staða við útlönd var því neikvæð um 5954 milljarðar og jókst um 571 milljarða frá síðasta fjórðungi.

Seðlabankinn segir, að helsta skýringin á þessari þróun milli ársfjórðunga sé aukning skammtímaskulda vegna greiðslna í vanskilum. Þær komi til hækkunar á skammtímaskuldum þar sem þær séu raunverulega fjármagnaðar af skuldareigendum og mælist sem innstreymi fjár í fjármagnsjöfnuði. 　

Bankarnir skulduðu 11.020 milljarða

Þá eru eignir og skuldir viðskiptabankanna þriggja sem nú eru í greiðslustöðvun, einnig inni í tölum um erlendar skuldir. Áætlaðar eignir þeirra námu 5673 milljörðum og skuldir 11.020 milljörðum og neikvæð eignastaða þeirra nam því 5347 milljarðar í lok fjórðungsins. Erlend staða þjóðarbúsins án áhrifa þeirra er því neikvæð sem nemur 606 milljörðum.

Þá segir Seðlabankinn, að komið hafi í ljós að skýrslur um beina erlenda fjárfestingu hafi ekki skilað sér sem skyldi í tilfelli mjög stórra og flókinna viðskipta einkaaðila sem áttu sér stað á síðari hluta ársins 2007.

Áhrif þessara viðskipta komi aðallega fram undir skuldaliðum, bæði sem lán frá tengdum félögum og sem lán frá erlendum fjárfestum, þar sem þau fólu í sér miklar lántökur innlenda félagsins.

Áhrif þessara viðskipta á erlenda skuldastöðu þjóðarbúsins eru um 1000 milljarðar í lok annars ársfjórðungs 2009. Seðlabankinn segir mikilvægt að hafa í huga, að um sé að ræða lánaskuld við erlenda fjárfesta (móðurfélag) og tengda aðila sem allir séu í einkaeigu undir sömu fyrirtækjasamsteypu. Bankinn upplýsir hins vegar ekki um hvaða fyrirtækjasamsteypu sé að ræða.