Viðskipti | mbl | 6.3.2014 | 15:46

Það verða alltaf skammtíma hagsmunir

Þorsteinn Pálsson Ragnar Axelsson

Forystumenn gömlu höfuðatvinnugreinanna, sjávarútvegs og landbúnaðar, hafa ekki rétt til þess að verja réttindi sín sem ganga gegn hagsmunum almennings. Á sínum tíma var frjálst framsalt veiðiréttarins leyft, en það hefur aukið arðsemi aflahlutdeildarkerfisins mikið og þrátt fyrir að skipanin hafi takmarkað aðgang að atvinnugreininni er veruleikinn sá að þetta hefur knúið menn áfram til meiri afraksturs með minni tilkostnaði, sem hefur bætt framleiðni og bætt lífskjör allra hér á landi. Þetta sagði Þorsteinn Pálsson, fyrrverandi forsætisráðherra, á Iðnþingi í dag. Þorsteinn sagði að með ákveðnum forréttindum tengdum sjávarútveginum hefðu áhrifin verið óumdeilanleg í almannaþágu.

Sagði hann að í dag nyti útgerðin annarra forréttinda með því að mega færa reikninga í erlendri mynt og tengja laun sjómanna við erlenda mynt. „Aðeins fáir aðrir njóta þessarar aðstöðu og alls ekki launafólk,“ sagði Þorsteinn. Sagði hann hvert framfarastig kalla á ákveðinn sársauka og því væri ekki siðferðilega rétt að forystumenn höfuðatvinnuveganna hindruðu nú nýsköpunaratvinnugreinarnar í að fá nauðsynlega aðstöðu og frelsi til að auka verðmætasköpun í landinu.

„Það er alltaf svo og verður alltaf að einhverjir hafa skammtíma hagsmuni af því að halda niðri hagsmunum annarra,“ sagði Þorsteinn. Hann vitnaði til þess þegar ríkisstjórn Íslands sótti um aðild að Fríverslunarsamtökum Evrópu á áttunda áratugnum og að margir hefðu þá talað um að allskonar iðnaður myndi leggjast af hér á landi. Niðurstaðan hafi aftur á móti verið sú að til varð alþjóðlega samkeppnishæfur iðnaður og verðmætin jukust. „Ef metnaður forystumanna ríkisstjórnarinnar á þeim tíma hefði verið lítill og sjálfstraustið minna hefðu þeir væntanlega sagt við þjóðina: Þetta er ekki hægt. Þarna eru þjóðir sem við eigum í stríði við vegna útfærslu landhelginnar. Þær munu aldrei fallast á íslenska sérhagsmuni vegna sjávarútvegsins,“ sagði Þorsteinn og bætti við að þjóðinni hafi verið til happs að hafa haft forystumenn sem sömdu um íslenska sérhagsmuni.

Að lokum spurði hann að því hvað væri að því að íslensk fyrirtæki hefðu aðgang að sömu mörkuðum og erlendir keppinautar, greiði álíka vexti og gætu gert áætlanir í sama gjaldmiði. Til viðbótar spurði hann hvort launafólk mætti ekki njóta sama afkomuöryggis og launamenn sem búa við sveifluminni gjaldmiðla og geti ávaxtað lífeyrissparnað sinn í traustari mynt en íslensku krónunni.

Sagði hann þessi málefni nú hafa farið í skotgrafahernað stjórnmálanna og mótast á skoðunum manna á hvor öðrum. Þá ætti að nota jarðskjálfta síðustu missera til að setja efnislega umfjöllun aftur á byrjunarreit og brjóta niður til mergðar.