Isavia hefur verið stefnt vegna útboðsins á verslunarrými í flugstöðinni. Drífa ehf., sem selur vörur undir merkjum Icewear, var með besta tilboðið í útboðinu en stjórnendur Isavia sögðu það vera of gott til að geta staðist. Þrátt fyrir ítrekaðar beiðnir hafa eigendur Drífu ekki fengið neinn rökstuðning fyrir ákvörðuninni, sem þeir telja að hafi verið byggð á geðþótta.

Drífa fer fram á 903 milljónir króna í bætur vegna tekjumissis en fjárhæðin miðast við að gengið hefði verið til samninga við fyrirtækið um tilboð. Þetta er áætlaður hagnaður fyrirtækisins af sölu á fatnaði og minjagripum frá júní 2015 til maí 2019. Málið hefur verið tekið fyrir í Hérðsdómi Reyjavíkur en í gær var tekist á um hvort Drífu væri heimilt að fá dómskvaddan matsmann til þess að leggja mat á tjónið. Isavia hefur lagst gegn því en niðurstaða er ekki komið í atriðið.

Í flugstöðinni í 27 ár

Vörur fyrirtækisins hafa verið seldar í flugstöðinni frá árinu 1988 en líkt og aðrir rekstraraðilar í flugstöðinni þurfti Drífa að taka þátt í útboði á verslunarrýminu í upphafi síðasta árs. Forvalið skiptist í tvö stig þar sem á fyrra stiginu var kannað hvort þátttakendur uppfylltu ákveðnar kröfur. Þeim sem uppfylltu þær var síðan boðið að taka þátt í lokuðu útboði þar sem skila þurfti inn tæknilegu og fjárhagslegu tilboði.

Drífa var eitt þeirra fyrirtækja sem komust upp úr forvalinu og skilaði inn þremur tilboðum sem náðu yfir tvo flokka, annars vegar verslun með útivistarfatnað og hins vegar verslun með minjagripi. Þriðja sameinaði báða flokkana.

Í ágúst sl. var fyrirtækinu hins vegar tilkynnt að það hefði ekki verið valið til samningsgerðar og að viðræður væru hafnar við önnur fyrirtæki.

Segja útboðsgögnin vera trúnaðarmál

Stjórnendur Drífu óskuðu þá eftir rökstuðningi og Isavia sendi til baka bréf þar sem gefinn var upp stigafjöldi úr útboðinu en hins vegar sagði ekki á hverju stigagjöfin hefði verið byggð eða hvernig tilboðin hefðu verið metin. Drífa ítrekaði þá beiðnina en Isavia svaraði um hæl að um trúnaðargögn væri að ræða. Því væri ekki hægt að verða við beiðninni.

Beiðnin var aftur ítrekuð og voru stjórnendur Drífu þá boðaðir á fund með Isavia. Á fundinum kom fram að tilboðið hefði verið talið óeðlilega hátt og þar með óraunhæft. Að öðru leyti voru ekki gefnar frekari skýringar. Hæsta tilboð Drífu fól í sér að rúmlega 1,1 milljarður króna yrði greiddur í leigu á fjögurra ára leigutíma. Tilboðið er hins vegar sagt vera byggt á staðreyndum úr rekstrinum og ekki óraunhæft.

„Líkur fyrir ólögmæti“

Í stefnunni segir að ófullnægjandi eða enginn rökstuðningur fyrir ákvörðun stjórnvalds sé jafnan til marks um það að stjórnvaldið geti ekki rökstutt ákvörðunina eða vilji ekki uppljóstra um raunverulega ástæðu að baki ákvörðun. „Af því leiðir að löglíkur eru fyrir því að forsendur að baki ákvörðuninni séu ómálefnalegar og ólögmætar.“

Í stefnunni er bent á að opinberum aðilum beri að fara eftir reglum um útboð. Ekki sé frjálst að haga ferlinu að eigin geðþótta heldur verði að haga því í samræmi við ákvæði laga. Matið er hins vegar hvorki talið hafa farið fram á grundvelli hlutlægra né málefnalegra sjónarmiða. 

Þá segir að bjóðendur eigi að geta áttað sig á því fyrirfram hvernig staðið verði að matinu til þess að geta hafað tilboðum í samræmi við það. Þá á að vera auðvelt að rökstyðja val tilboða með vísan til gagna. Það hafi Isavia hins vegar ekki getað gert.

Fleiri gagn­rýnisraddir

Drífa er fyrsta fyrirtækið sem stefnir Isavia vegna útboðsins þrátt fyrir að aðrir hafi gert athugasemd við ferlið og breytingarnar. Aðal­heiður Héðins­dótt­ir, for­stjóri Kaffitárs, hefur gagnrýnt leynd­ina yfir útboðsferl­inu og að eng­ar skýr­ing­ar hafi verið gefn­ar fyr­ir stiga­gjöf­inni. Þá hefur Eyj­ólfur Páls­son­, eig­andi Epal, gagnrýnt breytingarnar á flugstöðinni, en bæði fyrirtækin misstu plássið sitt eftir útboðið.

Frétt mbl.is: Flugstöðin eins og Eden í Hveragerði

Frétt mbl.is: Gruggut útboðsferli í Leifs­stöð

Frétt mbl.is: Mikl­ar breyt­ing­ar á flug­stöðinni