Hagstætt að byggja og selja

Frá árinu 2015 og sérstaklega allra síðustu mánuði hefur fasteignaverð hækkað mun hraðar en kaupmáttur launa. Að sama skapi hefur bilið á milli húsnæðisverðs og byggingarkostnaðar aukist mikið á síðustu mánuðum. 

Þetta segir Hagfræðideild Landsbankans. Í síðustu viku birti Þjóðskrá Íslands tölur um fasteignaverð á höfuðborgarsvæðinu í febrúar. Hækkanir milli mánaða voru verulegar að þessu sinni og meiri en hafa sést lengi.

Fasteignaverð á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 2,5% milli mánaða í febrúar. Þar af hækkaði fjölbýli um 2,7% og sérbýli um 1,7%. Samkvæmt tölum Þjóðskrár hefur fjölbýli hækkað um 18,7% á síðustu 12 mánuðum, sérbýli um 18,8% og er heildarhækkunin 18,6%.

Hækkanir síðustu 12 mánaða eru mjög miklar og þarf að fara allt aftur til upphafs ársins 2006 til að sjá álíka tölur. 

Úr 1,8% hækkun í 18,8% hækkun

Verð á sérbýli hefur tekið verulega við sér síðustu mánuði og þróast nú með svipuðum hætti og á fjölbýlinu en lengi vel síðustu misseri var þróunin talsvert frábrugðin. Í febrúar 2016 var árshækkun sérbýlis t.d. 1,8%, samanborið við 18,8% árshækkun í febrúar 2017. Hækkanir á bæði fjölbýli og sérbýli hafa aukist verulega á allra síðustu mánuðum. Árshækkun fasteignaverðs var lengi vel á bilinu 8-10% en er að nálgast 20% markið.

Hækkar mun hraðar en kaupmáttur

Hagfræðideild Landsbankans bendir á að þróun kaupmáttar launa og fasteignaverðs fylgdust nokkuð náið að á árunum 2011 til 2013. Frá miðju ári 2013 til sama tíma 2015 tók fasteignaverðið fram úr, en sú þróun gekk aðeins til baka frá vorinu 2015 fram til sama tíma 2016. Síðan þá hefur fasteignaverð hækkað mun hraðar en kaupmáttur launa, sérstaklega allra síðustu mánuði. Þarna er bæði um það að ræða að kaupmáttaraukningin er ekki eins hröð og áður og þá hefur fasteignaverðið hækkað miklu meira en áður.

Skortur er ástæða mikillar verðhækkunar segir Landsbankinn. mbl.is/Sigurður Bogi Sævarsson

Farið að minna á stöðuna fyrir hrun

Að sama skapi hefur bilið á milli húsnæðisverðs og byggingarkostnaðar aukist mikið á síðustu mánuðum. Allt frá síðasta vori hefur hallalínan á hlutfalli þessara tveggja stærða farið hratt upp á við og er farin að minna á stöðuna fyrir hrun að sögn Hagfræðideildarinnar.

Hækkun vísitölu byggingarkostnaðar milli febrúar 2016 og 2017 var 1,8% á sama tíma og hækkun raunverðs á fjölbýli var tæplega 20%. Það er því augljóst að það er mun hagstæðara að byggja íbúðarhúsnæði og selja nú en var fyrir ári síðan. Í febrúar 2016 var árshækkun íbúðaverðs 7,9% og árshækkun byggingarkostnaðar 3,8%. Frá sl. vori hafa þessar stærðir þróast hratt í sitthvora áttina.

Engra breytinga að vænta

Það er ekki lengur kaupmáttaraukningin sem ýtir verði fasteigna upp á við. Meginástæða mikilla verðhækkana undanvarið er vafalaust mikill skortur á framboði á húsnæðis og ótti við að sú staða eigi eftir að versna.

Kaupgeta fólks hefur almennt aukist í takt við aukinn kaupmátt og atvinnu þannig að sífellt fleiri bítast um þær íbúðir sem koma á markaðinn. Eignum á markaði hefur fækkað verulega á síðustu mánuðum og er framboðið minna en verið hefur sl. 10 ár.

Að sama skapi hefur sölutími eigna haldið áfram að styttast og er nú styttri en verið hefur síðustu ár. Slíkt er auðvitað merki um mikla þenslu á markaðnum og umframeftirspurn.

Ekki er að sjá að breytinga sé að vænta á þessu ástandi á næstu mánuðum að sögn Hagfræðideildar.

• Blogga um frétt