c

Pistlar:

18. nóvember 2015 kl. 18:00

Már Wolfgang Mixa (marmixa.blog.is)

Aðskilnaður banka - núna er rétti tíminn

Á þriðjudaginn var fundur á vegum Félags viðskipta- og hagfræðinga um kosti og galla aðskilnaðar á viðskipta- og fjárfestingabankastarfsemi. Því miður hafði ég ekki tök á að mæta. Ásgeir Jónsson hélt þar fyrirlestur þar sem hann tók saman kosti og ókosti aðskilnaðar. Í frétt Morgunblaðsins frá fundinum kom fram að Ásgeir taldi aðskilnað vera umræðu gærdagsins.

Þetta kom mér mikið á óvart. Sjaldan hafa jafn margir pistlar, greinar eða bækur varðandi fjármál verið skrifaðar sem fjalla einmitt um þetta í framhaldi af bankahruninu 2008. Kannski var þetta einhver kímni hjá Ásgeiri sem fór framhjá blaðamanni Moggans.

Í það minnsta hef ég mikið ritað um þetta málefni undanfarin ár. Á innlendum markaði hef ég ekki verið einn í þeim efnum og skrifuðu til að mynda tveir fyrrum bankastjórar fjárfestingarbankans Straums nokkrar greinar þar sem að þeir komu fram með rök um slíkan aðskilnað. Helstu bækur varðandi bankastarfsemi síðustu árin hafa nær undantekningarlaust fjallað um þetta málefni. Sebastian Mallaby fjallar til dæmis um þetta í bók sinni (sem hefur er enn fjórum árum eftir upprunalegri útgáfu meðal best seldu bækur varðandi fjármál) More Money than God  (http://www.amazon.com/More-Money-Than-God-Relations/dp/0143119419/ref=sr_1_1?s=books&ie=UTF8&qid=1447866859&sr=1-1&keywords=hedge+funds+history )þar sem að hann færir rök fyrir því að aðskilnaður væri nauðsynlegur, meðal annars af því að þannig væri hægt að skapa fjárfestingabönkum meira lagalegt rými sem aðskildar einingar þar sem að lagaramminn þyrfti ekki að taka tillit til jafn mikilla kerfisbundina áhættur sem stærri bankar skapa samfélaginu.

Ásgeir spyr, samkvæmt blaðamanni Morgunblaðsins, af hverju ekkert annað ríki hafi gert þetta. Eins og Simon Johnson (hann hélt erindi á Íslandi árið 2011) og James Kwak benda á í bókinni 13 Bankers (http://www.amazon.com/13-Bankers-Takeover-Financial-Meltdown/dp/030747660X/ref=sr_1_1?s=books&ie=UTF8&qid=1447867324&sr=1-1&keywords=simon+johnson )er stór ástæða þess að bankar vilja einfaldlega ekki þennan aðskilnað. Þeirra hagur liggur í því að þeir njóti tryggingarverndar innstæðna til að fjármagna þætti varðandi fjárfestingar. Þar sem að bankar eru svo stórir í mörgum ríkjum þá hafa þeir burði til þess að koma í veg fyrir slíkan aðskilnað. Þeir telja að aðskilja eigi þessa starfsemi banka, en þar sem að báðar ofangreindar bækur voru útgefnar árið 2011 þá eru þær ef til vill einfaldlega umræða gærdagsins.

Einn af þeim sem skrifað hefur um nauðsyn aðskilnaðar þessara tveggja þátta er David Moss. Hann veitti Rannsóknarnefnd Alþingis sem rannsakaði fall sparisjóðanna góðfúslegt leyfi til að endurbirta þessa mynd hans úr afar góðri grein hans Reversing the Null: Regulation, Deregulation, and the Power of Ideas (sjá hér: http://www.hbs.edu/faculty/Publication%20Files/10-080.pdf ).

david moss picture

Augljóslega hafði aðskilnaður viðskipta- og fjárfestingabanka tilætluð áhrif í Bandaríkjunum. Gjaldþrot banka varð nánast að óþekktu fyrirbrigði. Þessi mynd segir meira en 1.000 orð.

Því má við bæta að skilgreina þarf betur hvað flokkist undir fjárfestingarstarfsemi og hvað ekki. Bent hefur stundum á í þeim efnum að slík starfsemi sé að stórum hluta til að skrá bréf á markað en ekki beinar fjárfestingar. Eitt af meginhlutverkum banka þegar verið er að skrá bréf í útboðum (eða viðbótarútgáfu bréfa) er að sölutryggja slík útboð. Ef bréfin seljast ekki geta bankar neyðst til að kaupa slík bréf. Ármanns Þorvarðarsonar fjallar til dæmis um þetta varðandi starfsemi Kaupþings í skemmtilegri bók sinni, Ævintýraeyjan.

Ég tek undir orð Frosta Sigurjónssonar um að nú sé rétti tíminn til að aðskilja starfsemi hefðbundinnar bankaþjónustu og fjárfestingabankaþjónustu. Ég eiginlega skil ekki af hverju ekki sé búið að afgreiða þetta mál þar sem að eining virðist ríkja um þetta hjá öllum flokkum.

Hér er hlekkur (http://www.althingi.is/altext/140/s/1010.html ) á fyrstu tillögu til þingsályktunar þar sem grein sem ég skrifaði í Morgunblaðinu er þriðja viðhengið.  Ég mun skrifa meira um íslenskan bankamarkað á næstunni.

MWM

Már Wolfgang Mixa

Már Wolfgang Mixa

Lektor í fjármálum við Háskóla Íslands.

Nýlegar greinar:

Þú veist ekki hvaða húsnæði þú ferð í næst - https://www.dropbox.com/s/82in2fz3uzcll7w/tvisynileiki%20og%20upplifun%20leigenda.pdf?dl=0

Nations of Bankers & Brexiteers - https://journals.sagepub.com/doi/epub/10.1177/03063968211033525

Stýrði rannsóknum á fjárfestingum sparisjóðanna við gerð Skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis um rannsókn á aðdraganda og örsökum erfiðleika og falls sparisjóðanna, 2013-2014.

Lektor í fjármálum við Háskólann í Reykjavík (2015-2022).

Meðdómari í tveimur veigamiklum málum tengd fjármálahruni Íslands.

Einn af höfundum "Costco skýrslunnar" í samstarfi við Zenter rannsóknir.

Starfaði í 15 ár í íslenskum bönkum og sparisjóðum sem forstjóri, yfirmaður verðbréfasviðs, við lausafjárstýringu, eigin viðskipti (innlend og erlend hlutabréf & skuldabréf), sjóðastýringu (innlend og erlend hlutabréf & skuldabréf), eignastýringu, FX, miðlun verðbréfa, uppsetningu séreignalifeyrissparnaðar, uppsetningu millibankaviðskipta, uppsetningu erlendra verðbréfaviðskipta,uppsetningu verðbréfafyrirtækja, og greiningu á fjárfestingakostum.

PhD Business Administration - Háskólinn í Reykjavík 2016

MSc Fjármál fyrirtækja - Háskóli Íslands 2009

B.S.B.A. Finance - University of Arizona 1994

B.A. Philosophy - University of Arizona 1994

Löggiltur verðbréfamiðlari - USA 1996 og Ísland 2001

Greinasafn - http://www.slideshare.net/marmixa

https://www.researchgate.net/profile/Mar_Mixa

Besta ráðgjöfin: "When there is a stock-market boom, and everyone is scrambling for common stocks, take all your common stocks and sell them. ... No doubt the stocks you sold will go higher. Pay no attention to this -- just wait for the (recession), which will come sooner or later. When this (recession) -- or panic -- becomes a national catastrophe ... buy back the stocks. No doubt the stocks will go still lower. Again pay no attention. Wait for the next boom. Continue to repeat this operation as long as you live, and you'll have the pleasure of dying rich." Fred Schwed, 1940

Meira