Breyttar reglur um strandveiðar hafa reynst betur en menn þorðu að vona, en eru þó ekki fullreyndar. Veiðin hefur verið ágæt en slæmt veður hefur víða komið í veg fyrir eða tafið fyrir að menn nái að nýta daga sína til fulls, stundum jafnvel ekki fyrr en í lok mánaðar.

Strandveiðitímabilinu lauk 31. ágúst og segir Örn Pálsson, framkvæmdastjóri Landssambands smábátaeigenda, það ánægjuefni að menn hafi nú á öllum svæðum haft allan ágústmánuð til veiða, ólíkt því sem áður var.

„Á síðasta ári lauk veiðum 15. ágúst á A-svæði. B- og C-svæði lokuðust svo 17. ágúst. En nú eru öll svæðin opin til ágústloka,“ segir hann. „Það munar líka um verðin á fiskmörkuðum sem hafa verið mun betri en í fyrra.“

Breytingarnar sem gerðar voru á fyrirkomulagi strandveiða komu betur út en menn höfðu getað ímyndað sér, að sögn Arnar. Í ljósi þessarar reynslu eigi fátt að vera því til fyrirstöðu að stjórnvöld samþykki kröfu LS um 4 daga í viku allt strandveiðtímabilið.

Í sumar hafa 544 bátar verið gerðir út á strandveiðar, þar af 205 á svæði A sem er við vestanvert landið. Um það munar á Snæfellsnesi og Vestfjörðum. mbl.is/Sigurður Ægisson

Veiðar yrðu ekki stöðvaðar

„Ég heyri í mönnum núna sem voru mjög óánægðir í vor, en eru nú sáttir,“ segir Örn. „Auðvitað var fundið mest að því ef aflinn myndi ekki duga þá yrði lokað fyrir veiðarnar í ágúst, en jafnvel þeir svartsýnustu spáðu að það yrði í júlí. Það gerðist hins vegar ekki, afgangur verður sem nýtist okkur þá vonandi á næsta ári.“

Örn segir líka að gætt hafi óánægju á meðal þeirra sem róið höfðu í yfir 48 daga áður en fyrirkomulaginu var breytt. „En þeir hafa samt sem áður að mestu sætt sig við þetta, það sé viss jöfnuður í gangi, jafnmargir dagar á öllum svæðum.“

Krafa sambandsins hafi verið sú að tryggt væri að veiðarnar yrðu ekki stöðvaðar þó aflinn færi fram yfir viðmið.

„Í sumar hefur tíðin verið mönnum óhagstæð og gert veiðarnar erfiðari og haft áhrif á afkomu þeirra. Ef við hefðum hins vegar séð eitthvert blíðviðri og sama fjölda á veiðum og í fyrra eða jafnvel fleiri hefði það getað gerst að menn færu fram yfir. Við slíkar aðstæður þarf að taka tillit til þess að handfæraveiðar eru meira háðar sveiflum í náttúrunni en aðrar veiðar.“

Örn segir að í haust verði farið yfir breytingarnar, og reynslan notuð til að þróa strandveiðikerfið til enn betri vegar.

Fengu bylmingshögg í vor

Annað er það sem Örn vill gjarnan að skoðað verði til hlítar í haust, og þótt fyrr hefði verið, en það eru veiðigjöldin sem lagst hafa þungt á smáar og meðalstórar útgerðir í landinu að undanförnu.

„Það voru okkur gríðarleg vonbrigði að veiðigjöldin yrðu ekki lækkuð hjá þessum útgerðum. Það lá nokkuð ljóst fyrir að ekki yrði samstaða í pólitíkinni um að lækkunin næði til allra útgerðarflokka. Við töldum því fyrir víst að sveigt yrði framhjá þeim ágreiningi með þessari þrepaskiptu leið – að einblína á smáu og meðalstóru útgerðirnar þannig að engar breytingar yrðu hjá stærstu útgerðunum,“ segir Örn.

„En sökum þess hve frumvarpið kom seint fram náðist ekki samstaða um það. Þegar ljóst varð að ekkert yrði af þessu var það eins og bylmingshögg fyrir okkar félagsmenn.“

Grindavík er ein stærsta verstöð landsins og útgerðarmynstrið fjölbreytt. Oft er stemning þegar landað er. mbl.is/Sigurður Bogi

Færa gjaldið nær rekstrinum

Hann segist reikna með að málið verði tekið upp að nýju um leið og Alþingi kemur aftur saman. „Til að skerpa á áherslum okkar munum við funda með sjávarútvegsráðherra á næstunni. Þá verður reynt að ná fram þessum lagfæringum sem nauðsynlegar eru, til að útgerðirnar geti lifað af veturinn. Menn eiga ekki að þurfa að borga veiðigjald sem ekki er í samræmi við fiskverðið. Það þarf að færa gjaldið nær rekstrinum í tíma. Mér finnst eðlilegt að þegar meiri reynsla verði komin á gjaldtökuna færist hún í staðgreiðslu. Það yrði auðvitað auðveldast og kæmi best út fyrir alla.“

Spurður hvort hann búist við að væntanleg leiðrétting verði reiknuð afturvirkt segir Örn að svo sé. „Ég geri ráð fyrir því. Það er búið að leggja ákveðnar línur og það er eðlilegt að það taka boltann á þeim stað sem málið var við þinglok, enda allir sammála því að rekstrarafkoma smábáta gaf ekki tilefni til hækkunar um þriggja stafa tölu í þeirra helstu tegundum, þorski og ýsu.“

Einnig segir hann sjálfsagt að taka tillit til mismunandi veiða.

„Smábátum sem eru á krókaaflamarki er óheimilt að nota önnur veiðarfæri en línu og handfæri. Þó það sé ekki nema bara af þeim sökum, ætti veiðigjaldið að vera mun lægra á þá báta. Við teljum okkur eiga þarna töluvert inni til að ná fram lækkunum.“

Ufsinn ekki nýttur til fulls

Axel Helgason, formaður Landssambands smábátaeigenda, hefur áður vakið athygli á því að á hverjum fiskveiðiáramótum brenni inni aflaheimildir í ufsa upp á nokkur þúsund tonn. Smábátafélagið Hrollaugur á Hornafirði hefur sagt að sú staðreynd sé í þeirra augum alvarlegt brottkast á atvinnutækifærum og verðmætasköpun þjóðarinnar.

Örn segir að þetta sjónarmið gildi enn.

„Ufsinn hefur ekki verið nýttur til fulls undanfarin ár bæði vegna þess að hann hefur ekki gefið sig nægjanlega vel og einnig út af því að verðið hefur verið lágt. Verðið á handfæraveiddum ufsa er þó aðeins tekið að hækka og ég ætla að vona að hann fari að færa okkur almennilegar tekjur,“ segir Örn.

„En þegar það gerist ár eftir ár, að menn nái ekki veiðiheimildunum sínum, þá er sjálfsagt að reyna að slaka aðeins á svo að stofninn verði nýttur. Það ríkir alveg jafn mikil skylda til að nýta veiðiheimildirnar til fulls og að ekki sé veitt umfram ráðgjöf.“

Á nýhöfnu fiskveiðiári mun sambandið einnig leggja áherslu á að styrkja línuívilnunina og ná fram breytingum á byggðakvóta að sögn Arnar. „Við viljum að hún nái til allra dagróðrarbáta. Svo lítum við líka til byggðakvótans, en við viljum að hann verði eingöngu nýttur af dagróðrarbátum.“

Viðbótarkvótinn reynst vel

Enn ríkir óánægja með að makrílveiðarnar hafi verið kvótasettar. „Ég er sannfærður um að það hefur orðið til þess að færri stunda veiðarnar og við verðum þar með af veiði. Ef þetta hefði verið frjálsara og tími gefinn til að þróa veiðikerfið, þá hefðu fleiri smábátar farið á makríl.“

Í gildi er bráðabirgðaákvæði um viðbótarkvóta fyrir smábátasjómenn sem reynst hefur kvótalausum makrílbátum afar vel. „Að óbreyttu verður hann ekki lengur í boði og mun LS leggja áherslu á að ákvæði um hann verði lögfest og veiðiheimildir þar auknar.“

Viðtalið birt­ist fyrst í sér­stöku sjáv­ar­út­vegs­blaði 200 mílna og Morg­un­blaðsins, sem fylgdi blaðinu laug­ar­dag­inn 1. sept­em­ber.

Tengdar fréttir

Smábátaveiðar

Lokun Skápsins tvímælalaust að skila sér

• „Leggjum línuna hvenær sem veður leyfir“
• Náðu 10 tonnum í mokveiði
• Fordæma vinnubrögð og mótmæla tillögum
• Fjöldi tillagna fyrir aðalfundi smábátaeigenda

» Fleiri tengdar fréttir