Smári McCarthy, þingmaður Pírata, segir það fáránlega hugmynd að ætla að ekki sé hægt að reka fyrirtæki með tapi og stunda arðrán á sama tíma.
Þetta segir hann spurður út í samantekin reikningsskil þeirra fyrirtækja sem Samherji starfrækti í Namibíu þar sem kemur fram að tapið af starfseminni hafi numið um 950 milljónum króna á árunum 2012 til 2018. Björgólfur Jóhannsson, forstjóri Samherja, segir í frétt í Morgunblaðinu í morgun að þessari tölur staðfesti að fullyrðingar um að fyrirtækið hafi aðrænt samfélagið í Namibíu séu ekki á rökum reistar.
Smári hóf sérstaka umræðu um spillingu á Alþingi í nóvember í fyrra eftir fréttaflutning Stundarinnar og Kveiks um meinta spillingu Samherja í Namibíu. Þar sagði hann að fyrir liggi sannanir um skipulagt arðrán á auðlindum annarrar þjóðar.
Smári segir í samtali við mbl.is það alþekkt í rekstri dótturfélaga á milli landa að þeim sé oft stillt upp þannig að taprekstur sé á bókunum til að komast hjá skattgreiðslum í þeim löndum þar sem þau vilja ekki borga skatt.
„Ég get ekki séð gögnin í þessari grein og fyrir vikið get ég ekki séð hvort það er í gangi hérna en mig grunar að upplýsingar um rekstur fyrirtækjanna á Kýpur myndu varpa miklu meira ljósi á stöðuna,“ segir hann og á þar við dótturfélög Samherja þar í landi. „Þegar maður er að stilla upp svona fyrirtækjastrúktúr er það ekkert gert óvart.“
Þingmaðurinn setur einnig spurningarmerki við rannsókn norku lögmannsstofunnar Wikborg Rein á starfsemi Samherja í Namibíu en stofan var ráðin af Samherja. „Við skulum ekki láta eins og Wikborg Rein hafi verið að gera annað með sinni aðkomu en að verja hagsmuni síns skjólstæðings. Framsetningin er líklegast í samræmi við það, þetta er mjög hannaður frásagnamáti,“ greinir hann frá.
Í samtali við Morgunblaðið bendir Björgólfur Jóhannsson, forstjóri Samherja, á að greiðslur til namibískra aðila á tímabilinu hafi numið rúmlega 21 milljarði króna og að hlutfall veiðigjalda og launa á tímabilinu hafi numið 51% af innlendum rekstrarkostnaði.
Smári undrast að veiðigjöld og laun séu þarna tekin saman í eina tölu. „Hver gerir það? Þetta er ekki beinn kostnaðarliður sem er saman í bókhaldinu.“ Hann nefnir að auðvitað hafi einhverjir peningar orðið eftir í Namibíu en það að Samherji hafi verið rekið með tapi í landinu sýni engan veginn að þar hafi verið á ferðinni „einhver stórkostleg góðmennska“.
„Þetta eru viðskipti og hluti þeirra viðskipta virðast hafa verið á grundvelli mútubrota,“ segir hann og bætir við að mörg dómsmál séu í gangi þar sem margir séu með réttarstöðu grunaðs. „Þessi grein er ekki að gefa neinar upplýsingar sem voru ekki nú þegar til staðar. Það væri eðlilegast að leyfa rannsóknum og dómsmálum að klárast í friði frekar en að láta einhvern asnalegan hvítþvott viðgangast í fjölmiðlum.“