Hulda taki auðveldlega 2-3 þúsund tonn á ári

Hulda er stærsti plastbátur sem smíðaður hefur verið á Íslandi …
Hulda er stærsti plastbátur sem smíðaður hefur verið á Íslandi og var sjósett nýverið og verður báturinn afhentur eigendum á næstu dögum. Ljósmynd/Aðsend

Það voru mikil tíðindi er ný Hulda GK var sjósett á dögunum. Báturinn sem Trefjar hafa smíðað fyrir Blakknes ehf. í Sandgerði er hugsanlega stærsti bátur sinnar gerðar sem smíðaður hefur verið á Íslandi. Tegundin ber nafnið Cleopatra 40BB og er sagt hönnunarafrek.

„Það má kannski segja það,“ svarar Högni Bergþórsson, tækni- og markaðsstjóri skipasmiðju Trefja, er blaðamaður spyr hvort Hulda sé stærsti plastbátur sem Trefjar hafa smíðað. „Þessi bátur sem við höfum sjósett, er langbreiðasti bátur sem við höfum smíðað en ekki sá lengsti,“ útskýrir hann. Báturinn er 6,7 metrar að breidd, 11,99 metrar að lengd og 29,5 brúttótonn. Þá er þyngd bátsins á bilinu 40 til 50 tonn sem er með því mesta sem smábátar vega.

Högni Bergþórsson Trefjar
Högni Bergþórsson Trefjar mbl.is

Högni segir hönnun og nýsmíði nú bera mikil ummerki þess lagaumhverfis sem gildir hverju sinni og að með nýjum lögum og reglum um mönnun skipa hafi skapast hvati fyrir útgerðir að eignast báta sem eru innan við 12 metra langir og 30 brúttótonna. „Það er hægt að nálgast þessa 30 brúttótonna tölu með ólíkum hætti,“ segir hann og bendir á að ávallt sé leitað árangursríkustu leiða til að mæta kröfum kaupenda.

Fiskikör í lykilhlutverki

Spurður hvort það sé áskorun að smíða báta innan þessara skilmála sem lýst er í lögum og reglum, svarar Högni: „Já, algjörlega. Sá sem er að hanna skemmtisnekkju eða eitthvað slíkt er ekki inni í neinum ramma, nema ef til vill að kaupandinn vill geta komið bátnum á kerru, undir brú eða eitthvað slíkt. Svona fiskveiðistjórnunarkerfi, ekki bara á Íslandi, setur mönnum svo stífan ramma.“

Það eru þó fleiri breytur sem þarf að taka inn í myndina og má þar nefna að Hulda er nokkuð hávaxin fyrir smábát að vera. „Fiskikaravæðingin kom fyrir löngu síðan. Það fyrsta sem maður hugsar þegar maður er með autt blað og ætlar að hanna bát er ramminn, s.s. stærð bátsins og svo; hvað kem ég mörgum fiskikörum í lestina? Það er þetta sem vakir fyrir mönnum þegar fólk er kannski að hugsa; hvers vegna er verið að smíða bát sem lítur svona út?“ útskýrir Högni, en í Huldu er hægt að koma fyrir 54 markaðskörum í lestinni, það er að segja 18 kör í þremur hæðum.

„Það er það sem setur manni markið í hæðina. Svo þarf að vera ákveðin lofthæð á millidekkinu þar sem vinnslubúnaðurinn er, þar er ákveðinn lágmarksrammi og svo hæð á mannfólki.“

Hulda er myndarleg þótt hún sé ekki hefðbundinn krókaaflamarksbátur.
Hulda er myndarleg þótt hún sé ekki hefðbundinn krókaaflamarksbátur. Árni Sæberg

„Það er verið að búa til vinnutæki sem er fyrirtækjunum til heilla, sem veiða sem mestan fisk á sem hagkvæmastan máta. Þetta er ekki afþreyingartæki ekki frekar en vinnutæki á landi. Þetta eru kannski ekki fallegustu tækin en það er ástæða fyrir því að þau líta svona út,“ bætir hann við.

Stærri bátar en færri kaupendur

Við hönnunina á gerðinni Cleopötru 40BB var ákveðið að hefja samstarf við Ráðgarð skiparáðgjöf og kveðst Högni ánægður með aðkomu þeirra, en það er ekki algengt að Trefjar vinni hönnunarvinnu í samstarfi við aðra. „Við höfðum einfaldlega ekki tíma,“ segir Högni.

Hann svarar því játandi en með fyrirvara er blaðamaður spyr hvort báturinn merki nýjan kafla í sögu fyrirtækisins og hvort hann eigi von á að fleiri innan krókaaflamarkskerfisins láti smíða slíka báta. „Það sem liggur augum uppi er að samþjöppunin hefur orðið mikil í kerfinu. Þessir stóru bátar taka meira til sín og það eru færri mögulegir kaupendur. En þessi bátur hentar alveg klárlega stærri aðilum í kerfinu þar sem afkastagetan er mikil. Bátur af þessari gerð getur auðveldlega veitt um tvö til þrjú þúsund tonn á ári.“

Þá séu bátar í krókaaflamarkskerfinu mun afkastameiri en áður og bendir Högni á sem dæmi að Einhamar í Grindavík gerir út þrjá báta sem dugar allri vinnslu fyrirtækisins. „Það er stór og myndarleg vinnsla þar sem tugir manna starfa.“

Trefjar hefru smíðað fjölda plastbáta í gegnum tíðina.
Trefjar hefru smíðað fjölda plastbáta í gegnum tíðina. mbl.is/Ómar Óskarsson

Hver með sinn klefa

Það sem gerir Huldu sérstaka í samanburði við aðra sambærilega báta er að það eru fjórir aðgreindir klefar um borð og tvær kojur í hverjum klefa. Þá munu vera fjórir í áhöfn og verða tvær áhafnir til skiptis um borð. Með öðrum orðum fær hver sjómaður sína eigin koju sem hann deilir ekki með öðrum, sem þykir eftirsóknarvert í smábátageiranum að sögn Högna. „Þetta er byltingarkennd aðstaða fyrir áhöfn. Þetta er bara eins og á stærri skipum.“

Er þetta aðeins einn þeirra liða sem gerir það að verkum að aðbúnaður áhafnarinnar verði framúrskarandi með tilliti til þess sem almennt gengur og gerist meðal krókaaflamarksbáta, fullyrðir hann. „Það er þarna allt til alls. Það er hreinlætisaðstaða, sturtuklefi, messi og eldunaraðstaða eins og best getur orðið.“

Þetta er hörkuvinna á þessum bátum með beitingavélum. Þess vegna er gríðarlega mikilvægt að menn fái góða hvíld og hafi aðstöðu til að nærast almennilega, geti eldað sér almennilegan mat.“

Allt í þágu aflameðferðar

Hann segir stóran skrúfubúnað um borð og öfluga vél, ekki síst vegna þess að það sé töluverður búnaður um borð sem sækir afl til vélarinnar. Bendir hann meðal annars á vökvakerfin og rafmagnskerfi. „Um borð eru tvær ljósavélar sem framleiða bæði rafmagn fyrir notkun um borð, auk aflgjafa fyrir vökvakerfið. Á millidekkinu er línubeitingakerfi með yfir 20 þúsund krókum frá Mustad í Noregi. Síðan er um borð blóðgunar- og kælibúnaður frá Micro í Hafnarfirði, sem hjálpar til við að blóðga fiskinn þannig að honum blæði vel út og svo er hann kældur áður en hann er settur á ís í lestinni,“ útskýrir Högni. Jafnframt er um borð ísvél frá Kælingu sem forkælir sjó og framleiðir síðan ísþykkni sem fer betur með afurðina.

Um borð í Huldu er allt gert til að tryggja sem bestu meðferð aflans segir hann en bætir við að það sé fyrst hægt að koma öllum þessum búnaði um borð vegna þess hve stór báturinn er. Áður en stærri bátarnir komu til var einfaldlega ekki pláss til að láta fiskinum blæða meira út áður en hann fer í kælingu.

Smíðin gengur eins og við var að búast að sögn hans, en í slíkum verkefnum komi ávallt upp einhver atriði sem þarf að leysa úr. „Þetta hefur allt sinn gang.“ Prófanir eru þegar hafnar í Hafnarfjarðarhöfn og gert er ráð fyrir að báturinn verði afhentur útgerð eftir helgi.

Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Fleira áhugavert
Afurð Dags. Meðalverð
Þorskur, óslægður 18.3.24 559,44 kr/kg
Þorskur, slægður 18.3.24 503,99 kr/kg
Ýsa, óslægð 18.3.24 331,72 kr/kg
Ýsa, slægð 18.3.24 216,50 kr/kg
Ufsi, óslægður 18.3.24 220,69 kr/kg
Ufsi, slægður 18.3.24 222,80 kr/kg
Gullkarfi 18.3.24 233,55 kr/kg
Litli karfi 18.3.24 10,00 kr/kg
Blálanga, óslægð 11.3.24 50,00 kr/kg
Blálanga, slægð 18.3.24 194,27 kr/kg

Fleiri tegundir »

18.3.24 Sunnutindur SU 95 Línutrekt
Þorskur 10.868 kg
Ýsa 818 kg
Langa 137 kg
Keila 127 kg
Steinbítur 87 kg
Ufsi 4 kg
Samtals 12.041 kg
18.3.24 Straumey EA 50 Línutrekt
Þorskur 3.803 kg
Ýsa 146 kg
Steinbítur 54 kg
Samtals 4.003 kg
18.3.24 Ás NS 78 Grásleppunet
Grásleppa 2.198 kg
Þorskur 772 kg
Skarkoli 197 kg
Samtals 3.167 kg

Skoða allar landanir »

Fleira áhugavert
Afurð Dags. Meðalverð
Þorskur, óslægður 18.3.24 559,44 kr/kg
Þorskur, slægður 18.3.24 503,99 kr/kg
Ýsa, óslægð 18.3.24 331,72 kr/kg
Ýsa, slægð 18.3.24 216,50 kr/kg
Ufsi, óslægður 18.3.24 220,69 kr/kg
Ufsi, slægður 18.3.24 222,80 kr/kg
Gullkarfi 18.3.24 233,55 kr/kg
Litli karfi 18.3.24 10,00 kr/kg
Blálanga, óslægð 11.3.24 50,00 kr/kg
Blálanga, slægð 18.3.24 194,27 kr/kg

Fleiri tegundir »

18.3.24 Sunnutindur SU 95 Línutrekt
Þorskur 10.868 kg
Ýsa 818 kg
Langa 137 kg
Keila 127 kg
Steinbítur 87 kg
Ufsi 4 kg
Samtals 12.041 kg
18.3.24 Straumey EA 50 Línutrekt
Þorskur 3.803 kg
Ýsa 146 kg
Steinbítur 54 kg
Samtals 4.003 kg
18.3.24 Ás NS 78 Grásleppunet
Grásleppa 2.198 kg
Þorskur 772 kg
Skarkoli 197 kg
Samtals 3.167 kg

Skoða allar landanir »