Gott ár til sjávarins að kveðja

Sólbergið ÓF öslar sjóinn í Barentshafinu í febrúar 2019. Aflinn …
Sólbergið ÓF öslar sjóinn í Barentshafinu í febrúar 2019. Aflinn í ár var yfir 13 þúsund tonn upp úr sjó. mbl.is/Þorgeir Baldursson

Afli frystitogarans Sólbergs ÓF 1 á árinu var 11.216 tonn (13.164 tonn af óslægðu), sem er 708 tonnum minni afli en í fyrra. Aflaverðmæti (CIF) Sólbergs var rúmlega 5,5 milljarðar, sem er 177 milljónum minna en metárið 2020, samkvæmt upplýsingum frá Ramma hf. sem gerir skipið út. Mun það vera mesta aflaverðmæti hjá fiskiskipi í íslenska flotanum á árinu og það næstmesta sem skip hefur skilað í aflaverðmæti á einu ári í krónum talið. Skipið var þrjár vikur í slipp á þessu ári, en ekkert á síðasta ári.

Sólbergið kom nýtt til landsins 2017, smíðað í Tyrklandi. Allur afli er fullunninn og frystur um borð í Sólberginu, en skipið er tæplega 80 metrar að lengd og 15,4 metrar á breidd. Skipstjórar eru Sigþór Kjartansson og Trausti Kristinsson.

Ævintýri á Dhorn-banka

Tveir ísfisktogarar Samherja veiddu yfir átta þúsund tonn á árinu. Björgúlfur EA 312 var með 8.654 tonn og var aflaverðmætið 1.972 milljónir. Kaldbakur EA var með 8.379 tonn, aflaverðmætið 1.891 milljón. Þar sem skipin voru á sjó þegar tölurnar voru teknar saman var afli áætlaður síðasta veiðidaginn. Einnig má nefna að Harðbakur fiskaði 6.733 tonn á árinu, að verðmæti um 1.500 milljónir. Skipið er 29 metra langt og ein af sjö systrum, sem smíðaðar voru hjá Vard-Aukra í Noregi 2019.

Árið var um margt gott til sjávarins og yfirleitt góð aflabrögð, að mati viðmælenda. Í haust tregaðist þorskafli tímabundið hjá togurunum á heimamiðum, en í nóvember veiddist vel á Dhorn-banka við miðlínuna milli Íslands og Grænlands, rúmlega hundrað sjómílur vestur af Látrabjargi. Talað var um ævintýralegan afla á skömmum tíma eftir að Ásgeir Pálsson og hans menn á Björgvini EA létu reyna á veiði þar.

Fiskifræðingar telja líklegast að þessi þorskur sé af íslenskum uppruna fremur en að hann sé úr klaki grænlensks þorsks. Ekki liggur hins vegar fyrir hvort hér var á ferðinni þorskur sem ólst upp á Íslandsmiðum eða hvort hann rak sem lirfur yfir til Grænlands og óx upp þar.

Loðna í hæstu hæðum

Af veiðum uppsjávarskipa má nefna að loðnuvertíðin síðasta vetur skilaði yfir 20 milljörðum í útflutningsverðmæti. Kvóti íslenskra skipa var aðeins um 70 þúsund tonn, en verðmæti afurða í hæstu hæðum.

Stóra frétt ársins var síðan kvóti upp á samtals 900 þúsund tonn á yfirstandandi fiskiveiðiári, þar af koma um 670 þúsund tonn í hlut íslenskra skipa. Heildarkvótinn í loðnu hefur ekki verið jafn hár síðan í byrjun aldarinnar og er búið að veiða tæp 75 þúsund tonn.

Langt var að sækja makríl í ár, en hann veiddist að stórum hluta í Síldarsmugunni langt austur af landinu. Norsk-íslenska síldin veiddist hins vegar að stórum hluta við bæjardyrnar út af Austfjörðum. Þá má nefna að af 190 þúsund tonna kolmunnaafla ársins veiddust 38 þúsund tonn í íslenskri lögsögu.

Nýsmíðar í ár og fram undan

Meðal nýsmíða sem bættust í uppsjávarflotann í ár má nefna að nýr Börkur NK kom til Síldarvinnslunnar og Vilhelm Þorsteinsson EA til Samherja og fleiri útgerðir styrktu flota sinn á árinu. Þá var skrifað undir nýsmíði uppsjávarskips fyrir Skinney-Þinganes.

Af togurum má nefna að nýr Baldvin Njálsson GK kom til Nesfisks í Garði og stefnt er að því að nýr ísfisktogari hefji veiðar fyrir Ramma hf. á Siglufirði haustið 2023, en skipið verður smíðað í Tyrklandi.

Sækja í ufsa og karfa frekar en þorsk

Þór Þórarinsson, skipstjóri á frystitogaranum Örfirisey RE, skipi Brims, tekur undir það að heilt yfir hafi aflabrögð togaraflotans verið góð í ár. Hann segir að Örfirseyin hafi komið með yfir tíu þúsund tonn að landi og sé í þriðja sæti í tonnum talið á eftir Sólbergi og Vigra RE

„Góður kvóti er á skipinu og hefur verið síðan Brim tók við útgerðinni,“ segir Þór. „Við megum hins vegar ekki veiða mikið af þorski, kannski um 100 tonn í mánaðartúr, sem getur gefið samtals um þúsund tonn. Hann hafi því ekki verið að veiðum á Dhorn-banka þegar mest veiddist þar af þorski í haust. „Þetta var mjög gott og spennandi fréttir. Menn hafa lengi verið að hugsa um þetta og svo lét einn vaða og það gaf fínustu veiði.“

Þór segir að þeir hafi mikið verið í ufsa og gengið vel í haust. Sömuleiðis væri karfi ofarlega á blaði, bæði gull- og djúpkarfi. Það hefði verið ánægjulegt að í sumar hafi meira sést af djúpkarfa á Reykjaneshryggnum heldur en í langan tíma. Ekki væri lengur um karfaveiðar á Hryggnum utan landhelgi að ræða vegna ástands stofna þar.

Eftir meira en hálfa öld til sjós er Þór nú kominn í land. Hann varð sjötugur í maímánuði síðastliðnum og þegar Örfirisey kom að landi fyrir jól gekk Þór niður landganginn í síðasta skipti sem skipverji.

Illa sjóveikur í fyrstu

Hann byrjaði sem ungur maður á bátum frá Reyðarfirði, sínum heimabæ, m.a. Gunnari og Snæfugli. „Ég var illa sjóveikur í fyrstu túrunum, en það var eitthvað sem togaði í mig og ég hélt áfram.“

Þór lauk prófi frá Stýrimannaskólanum 1975 og var um tíma á Klakki frá Vestmannaeyjum. Síðan lá leiðin til Reykjavíkur og hjá Brimi og forverum þess fyrirtækis, Granda og HB Granda, hefur hann verið frá 1989. Hann tók við sem stýrimaður á Örfirisey þegar skipið var keypt frá Færeyjum 1992 og hefur verið þar síðan. Lengst af sem stýrimaður og afleysingaskipstjóri, en skipstjóri síðustu tvö ár.

Þór Þórarinsson. skipstjóri
Þór Þórarinsson. skipstjóri Ljósmynd/Aðsend

Hann segir að ævinlega gangi á ýmsu í veiðiskapnum og ekki sé alltaf á vísan að róa með afla. Síðustu ár hafi þó ekki þurft að kvarta. Á Örfirisey hafi hluti áhafnarinnar verið um borð frá því að skipið kom til landsins fyrir 30 árum og aðrir í um 20 ár. „Það hefur ekki verið mikið rót á mannskapnum. Þetta er góð áhöfn og sami kjarninn lengi. Menn sem kunna til verka,“ segir Þór.

Túrar frystiskipanna eru langir eða um mánuður, en Þór segist að það hafi fljótlega komist upp í vana. Fyst var kerfið þannig hjá yfirmönnum að róið var í tvo túra, en frí í einn. Fyrir nokkrum árum hafi verið farið að róa annan hvern túr. Hjá öðrum í áhöfn hafi kerfið lengi verið þrír á móti einum í landi, en núna sé það yfirleitt 1/1. Þetta hafi verið miklar útilegur, en áður fyrr hafi lengur verið stoppað í landi eða einn dag á móti hverri viku á sjó. Nú sé aðeins stoppað í landi í um einn sólarhring til að landa, taka kost og olíu og skipta um áhöfn.

-Og hvað tekur við eftir 50 ár til sjós?

„Nú fer ég bara að leika mér á Spáni, það verður ekki vandamál. Kannski fer maður í golfið,“ segir Þór Þorfinnsson.

Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Fleira áhugavert
Afurð Dags. Meðalverð
Þorskur, óslægður 24.4.24 436,69 kr/kg
Þorskur, slægður 24.4.24 566,23 kr/kg
Ýsa, óslægð 24.4.24 213,60 kr/kg
Ýsa, slægð 24.4.24 118,02 kr/kg
Ufsi, óslægður 24.4.24 168,00 kr/kg
Ufsi, slægður 24.4.24 205,91 kr/kg
Djúpkarfi 9.4.24 38,00 kr/kg
Gullkarfi 24.4.24 228,36 kr/kg
Litli karfi 24.4.24 6,89 kr/kg
Blálanga, óslægð 19.4.24 169,00 kr/kg

Fleiri tegundir »

24.4.24 Sunnutindur SU 95 Línutrekt
Þorskur 16.635 kg
Ýsa 451 kg
Steinbítur 211 kg
Ufsi 34 kg
Hlýri 26 kg
Keila 14 kg
Karfi 4 kg
Langa 3 kg
Samtals 17.378 kg
24.4.24 Sandfell SU 75 Lína
Þorskur 1.843 kg
Steinbítur 344 kg
Keila 55 kg
Ýsa 54 kg
Ufsi 35 kg
Karfi 16 kg
Hlýri 4 kg
Langa 2 kg
Samtals 2.353 kg

Skoða allar landanir »

Fleira áhugavert
Afurð Dags. Meðalverð
Þorskur, óslægður 24.4.24 436,69 kr/kg
Þorskur, slægður 24.4.24 566,23 kr/kg
Ýsa, óslægð 24.4.24 213,60 kr/kg
Ýsa, slægð 24.4.24 118,02 kr/kg
Ufsi, óslægður 24.4.24 168,00 kr/kg
Ufsi, slægður 24.4.24 205,91 kr/kg
Djúpkarfi 9.4.24 38,00 kr/kg
Gullkarfi 24.4.24 228,36 kr/kg
Litli karfi 24.4.24 6,89 kr/kg
Blálanga, óslægð 19.4.24 169,00 kr/kg

Fleiri tegundir »

24.4.24 Sunnutindur SU 95 Línutrekt
Þorskur 16.635 kg
Ýsa 451 kg
Steinbítur 211 kg
Ufsi 34 kg
Hlýri 26 kg
Keila 14 kg
Karfi 4 kg
Langa 3 kg
Samtals 17.378 kg
24.4.24 Sandfell SU 75 Lína
Þorskur 1.843 kg
Steinbítur 344 kg
Keila 55 kg
Ýsa 54 kg
Ufsi 35 kg
Karfi 16 kg
Hlýri 4 kg
Langa 2 kg
Samtals 2.353 kg

Skoða allar landanir »