Mikil óvissa tengd grásleppuveiðum

Grásleppu landað á Húsavík 12. apríl. Mikið brottkast hefur fylgt …
Grásleppu landað á Húsavík 12. apríl. Mikið brottkast hefur fylgt veiðunum. Myndin tengist fréttinni ekki beint. mbl.is/Hafþór Hreiðarsson

Matvælaráðuneytið kveðst í svari við fyrirspurn blaðamanns ekki geta sagt til um hvort það metur grásleppuveiðar þjóðhagslega hagkvæmar þar sem ekki hefur verið „unnin hagræn úttekt á einstökum þáttum“ fiskveiðistjórnunarkerfisins.

Svo vitað sé hafa allir bátar sem Fiskistofa hefur flogið yfir með eftirlitsdróna verið staðnir að brottkasti og hefur verið rætt um 30-90% alls þorskafla sem fæst í grásleppunetin, jafnvel stóran hrygningarþorsk. Hefur því verið velt upp hvert raunverulegt umfang brottkasts á grásleppuveiðum kann að vera í ljósi þessa og hvort umfang þess kunni að vera óeðlilegt í ljósi verðmæti fisksins sem hent er og verðmæti grásleppuhrogna.

Útflutningur grásleppuafurða hefur verið sveiflukenndur á undanförnum áratug og hafa útflutningsverðmæti afurðanna sveiflast á bilinu 1,6 til 2,9 milljarða króna á árunum 2012 til 2020. Í fyrra nam útflutningsverðmæti afurðanna 1,9 milljörðum króna.

Spurning um hagkvæmni

Þorskur sem endar í grásleppunetum er hins vegar ekki líklegur til að ná háu verði og eru fjölmörg dæmi um að þriggja til fimm daga gamall óslægður þorskur hafi verið seldur á fiskmörkuðum fyrir innan við 10% af meðalverði óslægðs þorsks. Það er því ekki mikill fjárhagslegur hvati til að koma með fiskinn að landi og getur það útskýrt hvers vegna bátar með þó nokkrar veiðiheimildir í þorski hafa verið staðnir að brottkasti á grásleppuveiðum.

Ekki er vitað hvort meiri verðmæti myndu skapast ef þorskurinn sem fæst í grásleppunetin, hvort sem honum er landað eða hent, myndi skapa meiri útflutningstekjur fyrir þjóðarbúið ef hann yrði veiddur ekki sem meðafli grásleppuveiða.

„Það er hverrar útgerðar að fara að lögum og haga sókn sinni í takti við þessar áskoranir, það gildir einnig um grásleppuveiðar þó að sókn í þá tegund sé ekki stýrt með aflamarki,“ svarar matvælaráðuneytið fyrirspurn um núverandi tilhögun grásleppuveiða í ljósi fjölda brottkastmála á vertíðinni.

Enn hætta á innflutningsbanni

Töluverðar áhyggjur hafa verið uppi vegna fjölda sjávarspendýra sem talin eru vera meðafli grásleppuveiða, en lög í Bandaríkjunum til verndar sjávarspendýrum gera ráð fyrir að sett verði – að öllu óbreyttu – bann við innflutningi á sjávarafurðum frá Íslandi frá og með 1. janúar 2023.

Deilt er um umfang þessa meðafla og hefur Landssamband smábátaeigenda sagt grásleppusjómenn ranglega sakaða um dauða 1.400 sela, en Hafrannsóknastofnun segir óvissu í matinu vegna 300% fráviks í skráningu fugla og sjávarspendýra sem meðafla eftir því hvort eftirlitsmaður sé um borð.

„Það hefur lítið gerst hvað varðar mögulegt innflutningsbann til Bandaríkjanna. Yfirvöld þar í landi eru að fara yfir innsendar upplýsingar frá öllum þjóðum sem flytja inn sjávarafurðir til landsins, þ.m.t. þær sem komu frá Íslandi. Engar áætlanir hafa verið birtar um hvenær því verður lokið og þangað til er staðan óbreytt.“

„Hvað grásleppuveiðina varðar var 14 svæðum lokað fyrir vertíðina 2020 og eru þær lokanir enn í gildi. Þessar lokanir eru frekar nýtilkomnar og ekki hefur verið hægt að meta árangur af þeim þar sem eftirlitsmenn Fiskistofu fóru lítið í róðra 2020 og 2021 sökum Covid-faraldursins. Ekki er því gerlegt að svo komnu máli að taka afstöðu til hvort [til] banns þurfi að koma eða ekki,“ segir í svari matvælaráðuneytisins.

Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Fleira áhugavert
Afurð Dags. Meðalverð
Þorskur, óslægður 27.3.24 401,29 kr/kg
Þorskur, slægður 27.3.24 443,15 kr/kg
Ýsa, óslægð 27.3.24 182,08 kr/kg
Ýsa, slægð 27.3.24 136,03 kr/kg
Ufsi, óslægður 27.3.24 107,02 kr/kg
Ufsi, slægður 27.3.24 189,28 kr/kg
Gullkarfi 27.3.24 143,21 kr/kg
Litli karfi 27.3.24 8,00 kr/kg
Blálanga, óslægð 11.3.24 50,00 kr/kg
Blálanga, slægð 27.3.24 120,00 kr/kg

Fleiri tegundir »

28.3.24 Blíðfari ÓF 70 Grásleppunet
Grásleppa 2.961 kg
Þorskur 217 kg
Samtals 3.178 kg
28.3.24 Helga Sæm ÞH 70 Grásleppunet
Grásleppa 4.013 kg
Samtals 4.013 kg
28.3.24 Hafdís Helga EA 51 Grásleppunet
Grásleppa 898 kg
Þorskur 92 kg
Skarkoli 13 kg
Samtals 1.003 kg
28.3.24 Fengur EA 207 Grásleppunet
Grásleppa 1.217 kg
Þorskur 104 kg
Skarkoli 14 kg
Rauðmagi 4 kg
Samtals 1.339 kg

Skoða allar landanir »

Fleira áhugavert
Afurð Dags. Meðalverð
Þorskur, óslægður 27.3.24 401,29 kr/kg
Þorskur, slægður 27.3.24 443,15 kr/kg
Ýsa, óslægð 27.3.24 182,08 kr/kg
Ýsa, slægð 27.3.24 136,03 kr/kg
Ufsi, óslægður 27.3.24 107,02 kr/kg
Ufsi, slægður 27.3.24 189,28 kr/kg
Gullkarfi 27.3.24 143,21 kr/kg
Litli karfi 27.3.24 8,00 kr/kg
Blálanga, óslægð 11.3.24 50,00 kr/kg
Blálanga, slægð 27.3.24 120,00 kr/kg

Fleiri tegundir »

28.3.24 Blíðfari ÓF 70 Grásleppunet
Grásleppa 2.961 kg
Þorskur 217 kg
Samtals 3.178 kg
28.3.24 Helga Sæm ÞH 70 Grásleppunet
Grásleppa 4.013 kg
Samtals 4.013 kg
28.3.24 Hafdís Helga EA 51 Grásleppunet
Grásleppa 898 kg
Þorskur 92 kg
Skarkoli 13 kg
Samtals 1.003 kg
28.3.24 Fengur EA 207 Grásleppunet
Grásleppa 1.217 kg
Þorskur 104 kg
Skarkoli 14 kg
Rauðmagi 4 kg
Samtals 1.339 kg

Skoða allar landanir »