Svandís Svavarsdóttir segir auðlindir Íslands vera sameign þjóðarinnar og um það eigi að vera kveðið á um í stjórnarskrá. Þetta segir hún eiga við um allar auðlindir landsins, ekki bara fiskinn í sjónum.
Svandís, formaður Vinstri grænna og fyrrverandi ráðherra, var á dögunum gestur Aríels Péturssonar, formanns Sjómannadagsráðs, í Sjókastinu, hlaðvarpi Sjómannadagsráðs.
Í þættinum spurði Aríel Svandísi hvernig sýn hennar, um að auðlind hafsins eigi að vera sameign þjóðarinnar, geti orðið að veruleika. Þessi sýn komi fram í verkefninu Auðlindin okkar og hafi verið í framsögu Svandísar í gegnum tíðina.
„Fyrst og fremst í gegnum auðlindaákvæði í stjórnarskrá,“ svaraði Svandís. Mikilvægt sé að kveðið sé á um, í grunnlögum þjóðarinnar, að auðlindirnar séu í eigu þjóðarinnar, hvort sem um ræði fisk, vatn eða orku.
Rifjaði Aríel þá upp orð Jose Mujica, eða Pepe eins og hann er kallaður, fyrrverandi forseta Úrúgvæ – „sem að sagði einhverntímann að ef stjórnmálamaður vill breyta stjórnarskrá þá er það vegna þess að hann vill fá völd á morgun sem hann hefur ekki í dag“.
Þá tók hann um leið fram að hann telji Svandísi hafa rétt fyrir sér, mögulega sé ákvæði í stjórnarskrá eina rökrétta svarið.
„Við höfum lent í því með vatn í Þorlákshöfn, við höfum lent í því með jarðvarma sem auðlind á Suðurnesjum, að bara svona „úbbs“ – þetta er komið úr höndum okkar þjóðar.“
Svandís tók undir þessi orð og sagði þá sem velta fyrir sér loftslagsbreytingum, hlýnun jarðar og áhrifum á lífríkið átta sig á því að efnahagslega muni þrýstingur á auðlindir halda áfram að aukast.
Þrýstinginn segir hún alþjóðlegan. „Hann er ekki bara innanlands, hann kemur utan frá.“
Það skipti miklu máli fyrir fullvalda og sjálfstætt ríki að hafa skrifað inn í sinn lagagrunn hvaða skilningur ríki á því hvernig þetta tvinnast saman, sjálfstæðið og fullveldið og síðan auðlindirnar.
Aríel segir það hluta af fullveldinu að þjóðin sé sjálf eigandi síns lands og spyr í framhaldi hvað Svandísi þyki um jarðarkaup þau sem hafa átt sér stað hér á landi af hálfu útlendinga.
Segist Svandís þeirrar skoðunar að það þurfi að fara mjög varlega í þessum efnum. Það þurfi að stemma stigu við því að regluverk hérlendis sé þannig uppsett að erlendur auðjöfur geti keypt jörð eða skaga, – „þá er orðið svo stutt í það að það séu bara heilu fjórðungarnir“.
„Já og þá erum við ekki beinlínis fullvalda þjóð lengur,“ tekur Aríel þá undir.