Fjölskyldan | Fjölskyldulíf | Morgunblaðið | 17.3.2019 | 19:00

Börn eiga ekki að glíma við skilnað foreldra

Valgerður Halldórsdóttir. mbl.is/Kristinn Magnússon

Hvort eiga fráskildir foreldrar að halda eina eða tvær fermingarveislur? Valgerður Halldórsdóttir, fjölskyldu -og félagsráðgjafi MA, sem rekur vefinn www.stjuptengsl.is. svarar þeirri spurningu.

Helena var með kvíðahnút í maganum. Hún vissi ekki hvort hún fengi að hitta pabba sinn eða afa og ömmu að athöfn lokinni. Mamma hennar og pabbi töluðu ekki saman. Veislan var aðeins með fólkinu hennar mömmu og stjúpa. Pabbi hennar ætlaði að hafa boð helgina á eftir.

Hvernig fólk hagar sínum veisluhöldum er að sjálfsögðu einkamál hvers og eins. Það er ekkert óalgengt að fólk haldi fleiri en eina afmælisveislu fyrir barn, hvort sem foreldrar búa saman eða ekki. Það eru haldin bekkjarafmæli, fjölskylduafmæli og vinaafmæli ef því er að skipta. Af hverju ætti eitthvað annað gilda um fermingarveisluna?

Halda má eina veislu eða fleiri. Aðalatriðið er að barnið og þeir sem að því standa séu sáttir. Hvað svo sem öllum öðrum finnst um fyrirkomulagið.

Óhjákvæmilega er það dýrara að hafa margar veislur en hver og einn verður að gera það upp við sig hvað hann hefur ráð á. Ætli fólki hins vegar að halda veislu saman þarf að komast að samkomulagi um kostnað, vinnuframlag og þess háttar. Góð regla er að ráðstafa hvorki tíma né peningum annarra án samráðs við viðkomandi vilji fólk eiga góð samskipti. Muna þarf líka eftir að eiga samráð við stjúpforeldra séu þeir til staðar.

Það er örlítið flóknara með ferminguna sjálfa hvort heldur um sé að ræða kirkjulega eða borgaralega athöfn. Ferming er einstakur atburður og verður ekki endurtekinn. Spurningin er hvaða minningar viljum við að börnin eigi um athöfnina og það sem henni fylgir?

Rétt eins og langvarandi áhyggjur og ótti hafa neikvæð áhrif á heilsu og velferð barna og fullorðinna þá hefur það jákvæð áhrif að finna ást og öryggi hjá þeim sem næst okkur standa. Við verðum betur í stakk búin til að takast á við þau verkefni sem lífið leggur okkur á herðar. Börn læra að verða vongóð í stað þess að líta a sig sem fórnarlömb sem lítil áhrif geta haft á líf sitt.

Skilnaður foreldra er yfirleitt börnum áfall í fyrstu en flest jafna sig smám saman nái foreldrar að leysa sín mál á uppbyggilegan máta. Takist það ekki er líklegt að mikill og langvarandi ágreiningur valdi börnunum streitu og kvíða. Á það líka við um börn sem búa með báðum foreldrum sínum. Erfið samskipti fyrrverandi maka geta líka haft áhrif á aðlögun barna í stjúpfjölskyldum þar sem koma barnsins verður kvíðvænleg vegna þeirra deilna sem ósjaldan fylgja inn á heimilið.

Þegar deilur eru miklar er börnum stundum bannað að tengjast stjúpforeldri sínu og ræða það sem gerist á öðru heimilinu á hinu heimilinu. Ekki veit ég hvað fullorðnu fólki þætti um að mega hvorki ræða vinnuna né vinnufélaga sína heima eða fjölskyldu sína í vinnunni? Eða það lenti í sífelldum yfirheyrslum um hvað gerðist á hvorum staðnum um sig. Hvað þá ef það mætti ekki tengjast ákveðnum vinnufélaga sem væri bara viðkunnanleg manneskja?

Hætta er á að foreldrar missi traust barna sinna og staða barnanna verði í senn einmanaleg og flókin. Hvort haldin verði ein eða tvær veislur er því kannski ekki stóra málið fyrir barnið heldur laskað traust til foreldra og stjúpforeldra séu þeir til staðar.

Þegar kemur að athöfninni sjálfri eiga börn ekki annarra kosta völ, mæti báðir foreldra og fjölskyldur, en að hafa þau á sama stað á sama tíma. Það er því mikilvægt að athöfnin sé undirbúin – og þau viti hvað bíði þeirra í stað þess að ala á kvíða og óvissu. Enn er tími til stefnu vilji fólk finna út úr hlutunum og setja má sér það markmið að enda deilur eða a.m.k. finna leið til að lágmarka áhrif þeirra á börnin. Börnin eiga líklega eftir að gifta sig og skíra í framtíðinni og æskilegt að þau séu ekki að glíma við skilnað foreldra sinna langt fram á fullorðinsár – hvað þá ófædd barnabörn.

Þeir sem sjá um athöfnina og undirbúning hennar geta gegnt mikilvægu hlutverki í að aðstoða forelda og börn sem eru í þessum aðstæðum – það þarf bara að opna umræðuna og sjá hvað hentar hverjum og einum.

Ættum við ekki frekar að hafa áhyggjur af kvíðahnút barnsins en hvort það fær eina eða tvær fermingarveislur?