„Börn eru miklu klárari en við höldum“

<strong>Jenný Dagbjört Gunnarsdóttir</strong> leikskólakennari og markþjálfi fer með yfirumsjón yfir leikskólamálum í Hafnafirði. Hún segir okkur fullorðna fólkið geta lært heilmikið af börnum. Þau sé skapandi og skemmtileg, ómenguð og ánægð með sig. 

Jenný Dagbjört segir dásamlegt að starfa með börnum.

„Það er ótrúlega gefandi en jafnframt krefjandi. Því enginn er eins og öll börn hafa sinn ákveðna sjarma. Börn eru einlæg og heiðarleg og ég er svo frjáls í návist þeirra. Þeim finnst allt forvitnilegt og skemmtilegt, sér í lagi það sem þau eru að fást við hverju sinni.“

Hvað telur þú mikilvægast að hafa í huga tengt barnauppeldi?

„Það er mjög margt en þó er það allra mikilvægasta að vera til staðar fyrir þau og leyfa þeim að vera en ekki alltaf að vera að gera eins og mér finnst vera svolítið hjá foreldrum í dag. Eins að vera góður við börnin sín, það er lykilatriði. Það á að gera svo margt og það á að vera svo gaman en svo er bara nóg að vera til staðar og leika og hafa skemmtilegt. Börn eru að mínu mati mun hamingjusamari með foreldra sem eru til staðar en ekki þá sem eru stöðugt á þeytingi að leita að einhverju sem þeir finna ekki. Að horfa inn á við og spyrja sig: Hvað hefði mig langað í á þessum aldri, er einnig hollt að mínu mati.“

Leikskólakennarar gegna mikilvægu hlutverki

Jenný Dagbjört er á því að leikskólakennarar gegni lykilhlutverki í lífi barnanna. „Þeir ættu að gefa börnum tíma í það sem þau eru að fást við og passa upp á að skipulagið sé ekki þannig að allir séu að flýta sér í næsta verkefni. Ég las nýverið grein í The New York Times þar er fjallað er um að hraðinn í skólastarfinu sé orðinn mikill og börn fá ekki einu sinni orðið nægan tíma til þess að borða.“

Hvað geta börn sem við áttum okkur ekki á?

„Börn eru miklu klárari en við höldum. Þau eru algjörar sugur á allt sem er sagt og gert og muna ótrúlegustu hluti, það er eiginlega alveg magnað. Þau eru svo flink að raða og flokka í huganum og þau læra algjörlega það sem fyrir þeim er haft t.d ef ég raða ekki skónum mínum eða hengi ekki úlpuna mína þá gera þau það ekki heldur. Þau eru líka svo skapandi því þau eru ekki með neinar raddir í höfðinu um að þau séu að gera eitthvað vitlaust. Þau eru svo ómenguð ef svo má að orði komast. Svo ánægð með sig.“

Stingur að sjá foreldra ungra barna í símanum

Hvað ættum við foreldrar að leggja okkur fram um?

„Að vera góðar fyrirmyndir og sinna börnunum okkar vel. Að setja þarfir þeirra í fyrsta sæti, tel ég vera afar mikilvægt. Sérstaklega í dag þegar hraðinn er mikill og allir hafa svo mikið að gera. Foreldrar eru orðnir svo uppteknir í dag. Satt að segja hef ég áhyggjur af þessari þróun. Kvíði og depurð virðist fara vaxandi hjá ungmennum í landinu. Ég held að meðal annars sé ástæðan þessi óskaplegi hraði og þessir löngu vinnudagar hjá foreldrum; það að þurfa að komast yfir svona mikið. Þegar skóladegi lýkur þá fara börnin jafnvel í einhverjar frístundir í stað þess að fara bara heim og eiga gæðastund með foreldrum sínum. Börn í dag eru örþreytt. Að mínu mati þurfa þau tíma til að hvíla sig og að leika sér.

Jenný Dagbjört er á því að dagskrá bæði foreldra og barna sé mikil í dag. mbl.is/Arnþór Birkisson

Það sem mér finnst einnig vera algjört lykilatriði er skjánotkun, foreldra og barna. Ef mamma og/eða pabbi hangir mikið í símanum, þá vill barnið auðvitað gera það líka.“

Hvað ættum við að forðast?

„Við ættum að forðast að vera dómhörð við börnin okkar. Að fá börn til að svara til saka er ekki rétt að mínu mati. Auðvitað þurfa börn að horfast í augu við ef þau gera eitthvað misgott en ég tel að það séu til svo margar betri aðferðir en að vera dæmandi.

En í sannleika sagt óttast ég skjánotkun barna mest. Það hryggir mig ekkert jafn mikið og þegar ég sé foreldra lítilla barna upptekin í símunum sínum. Þá verða börnin afskipt og hætta á tengslavanda getur skapast, mögulegar málþroskaraskanir og fleira í þeim dúrnum. Það stingur mig í hjarta að sjá slíkt.“

Börn kunna að njóta lífsins

Hvað geta börn sem er áhugavert að við foreldrar tileinkum okkur?

„Þau kunna að vera frjáls og að njóta lífsins. Þau eru ekki með áhyggjur að óþörfu. Börn eru ekki í samkeppni né samanburði það er eingöngu komið frá fullorðnum. Þau leyfa sér að leika. Í raun elska börn að leika. Við fullorðna fólkið ættum að leyfa okkur að finna barnið í okkur og leika þannig með börnunum okkar. Það er mjög áhrifaríkt og nærandi fyrir alla.“

Hvað er best að gera tengt börnum í vanda? Vegna sjúkdóma foreldra og þess háttar?

„Ef foreldrar eru að glíma við sjúkdóma og þarna er alveg sama hvort um er ræða t.d. krabbamein eða fíknisjúkdóma og allt þar á milli, þá er mjög mikilvægt að börn fái að tjá sig við t.d. fagaðila. Persóna sem kann að nálgast börn getur fengið þau til að tjá sig. Það tel ég mikilvægt því þau verða að geta talað um það sem þau eru að ganga í gegnum. Eins ættu þau að fá útskýringar sem þau ráða við miðað við aldur. Börn alveg eins og fullorðnir geta þróað með sér ótta, en sé tekist á við það þá má koma í veg fyrir meiri skaða á fullorðinsárum.

Ég tel einnig að í skólaumhverfinu þá sé afar mikilvægt að áfallaráð séu virk í bæði leik- og grunnskólum til þess að styðja við börn.“

Brúin grípur inn í áður en vandi verður

Hvaða leiðir eru í boði fyrir börn í vanda í þínu bæjarfélagi?

„Þar sem ég starfa í Hafnarfirði er mjög öflugt nýtt verklag sem kallast Brúin og er samvinnuverkefni Fræðslu- og fjölskylduþjónustunnar þar sem meginmarkmið er að hjálpa fjölskyldum og grípa inn í á fyrri stigum. Þá áður en málin eru orðin stór og þau tilkynnt til Barnaverndar. Með þetta markmið er verið að auka lífsgæði barna og fjölskyldna þeirra. Verið er að nýta úrræði og sérþekkingu innan leik- og grunnskólanna og að fjölga úrræðum. Með þessu verklagi er einnig markmiðið að fækka tilfellum þar sem greina þarf börn með fjölþættan vanda og draga úr aðkomu sérfræðinga með snemmtækri íhlutun og stuðningi.

Nú þegar er búið að keyra þetta verkefni í eitt ár og samkvæmt könnunum á viðhorfi foreldra og starfsfólks skólanna, er verkefnið að gefast vel.“

Hvað er að þínu mati heilbrigt umhverfi fyrir börn að alast upp í?

„Það fyrsta sem kemur upp í hugann er öryggi og heiðarleiki, að barn fái að alast upp í öryggi og heiðarleika með foreldrum sínum er lykilatriði í mínum huga. Sé það til staðar þá eru allir vegir færir.“

Að taka ábyrgð í stað þess að horfa undan er mikilvægt að mati Jenný Dagbjartar. mbl.is/Arnþór Birkisson

Lífið hefur kennt mér að bera ábyrgð

Hvernig elskum við börnin okkar án skilyrða?

„Með því að við elskum okkur og sýnum okkur sjálfsvirðingu þá fá börnin líka leyfi til þess að gera það. Við þurfum sjálf að átta okkur á því hversu dýrmæt við erum og hvað lífið er mikil gjöf. Þá skilar það sér skilyrðislaust til barnanna okkar. Ég tel líka að ala börn upp við þakklæti sé mikið og gott veganesti, því þakklæti getur nefnilega fært manni svo mikla hamingju. Það þarf bara að átta sig á því og uppgötva það.“

Hvað hefur lífið kennt þér?

„Að vera hamingjusöm með mér og í mér og takast á við allt það sem mér er fært. Ekki horfa undan heldur takast á við hlutina og bera ábyrgð á mér. Vera þakklát og breyta jafnvel vonlausri stöðu í eitthvað jákvætt. Að ástunda það sem gerir mér gott og gerir mig glaða. Mér finnst lífið hafa kennt mér það meira en nokkuð annað.“