Eydís Eyjólfsdóttir kennari segir mikilvægt að við munum að börn eru alls konar og að við fullorðna fólkið erum fyrirmyndir þeirra. Hún segir að börn séu góðir námsmenn og að þau læri það sem fyrir þeim sé haft.
Að bera virðingu fyrir börnunum okkar
„Barn sem lærir virðingu af foreldri eða þeim sem það umgengst, lærir að gefa virðinguna áfram. Það er mikilvægt að kenna börnum samábyrgð. Ef þau njóta virðingar og velvildar þá verða þau metnaðarfull, sjálfstæð og fá öryggi. Ást og umhyggja skiptir einnig mjög miklu máli. Gott er að leyfa þeim að bera ábyrgð á nærumhverfinu, láta þau taka þátt í því að fá að velja hvað þau vilja, til þess að gera þau sjálfstæð.
Ég er á því að við eigum að gefa þeim þeim tækifæri á að velja sem dæmi föt, áhöld sem þau borða með, hvort þau vilja taka fyrst til, lesa eða gera heimanámið. Gefa þeim val um tvo eða fleiri möguleika. En alls ekki útbúa valið þannig, að það sé ekki innan ramma. Þá er gott að leyfa þeim að bera ábyrgð á því í hvaða röð þau framkvæma hlutina.
Ég tel mikilvægt að kenna börnum að hugsa vel um þá sem þau umgangast. Að skilja önnur börn aldrei út undan eða hæðast að öðrum. Eins að börn læri að bera virðingu fyrir þeim sem þau umgangast; þá bæði mönnum og dýrum. Það læra þau ef við sýnum og kennum þeim virðingu.
Það er einnig mikilvægt að þau setji mörk. Ef þau vilja vera ein í ró og næði og langar ekki að fara út eða leika við vin, er mikilvægt að þau geti sagt það beint við vini sína. Kenna þeim að segja satt og rétt frá svo þau læri ekki að vera með afsakanir.“
Að kenna börnum að lifa í sannleika
„Ef við lifum í sannleika þá gerum við færri mistök, en ef við lifum í blekkingu þá gerum við fleiri mistök. Það er mikilvægt að vera góð fyrirmynd þegar kemur að sannleikanum. Kenna þeim að við verðum ekki reið eða refsum þeim ekki, ef þau segja satt og rétt frá. Það er mjög mikilvægt að eiga gott samband við börnin, þau treysti okkur og að þeim finnist auðvelt að segja okkur frá mistökum eða því sem hefur farið úrskeiðis. Að þau geti beðið okkur um hjálp, ef eitthvað alvarlegt kemur upp á og þau ráða ekki sjálf við aðstæður. Mistökin kenna okkur oft og tíðum mest og það sama á við þegar börnin okkar eiga í hlut. Það eiga allir sama rétt á því að gera mistök, af þeim lærum við.“
Að finna út þarfir barnanna
„Börn hafa mismunandi þarfir og læra því á ólíkan hátt. Börn sem þrá umhyggju eru mjög félagslynd. Félagarnir skipta þau miklu máli, þessi börn hafa gaman af samvinnunámi. Þegar átök eru, á að mínu mati að forðast að vera of dómharður. Þar sem börnin sækjast eftir skilyrðislausri viðurkenningu.
Börn sem vilja hafa áhrif og vera við stjórn, fylgjast vel með áður en þau prófa nýja hluti. Þau börn eru skipulögð og vilja vera best. Þeim líkar illa að gera mistök og þurfa mikinn stuðning ef þau glíma við námserfiðleika. Það þarf að hjálpa þeim til þess að ná árangri. Það á að forðast að gagnrýna þessi börn, því það eyðir þrótti þeirra.
Svo eru til börn sem vilja frelsi. Þau þarfnast þess að hafa valkosti. Þau þurfa að vera á ferðinni og þurfa frelsi til þess að fá að velja. Þessi börn eru ekki mjög áhrifagjörn og vilja prófa sig áfram. Allt sem er nýtt og spennandi eykur áhuga þeirra. Þau læra með virkum hætti og líkar illa að sitja kyrr. Skoðanir annarra skipta þau minna máli. Þeim líður best ef þeim er hjálpað að færa áherslu frá frelsi, frá að vera stjórnað, yfir í frelsi til að verða eitthvað.
Síðan eru það börn sem vilja og þrá gleði. Þau vilja hafa ánægju af vinnu sinni, elska leiki og vilja fást við stórar spurningar. Ef þau velja starfsvettvang sem er skemmtilegur þá lenda þau ekki í átökum við aðra. Þau eru gamansöm og stríðin og ef þau eru leiðrétt í skóla þá koma þau kennaranum oft til að hlæja.
Ef við höfum þarfir barna að leiðarljósi þá getum við oft og tíðum leyst vandamál sem hafa komið upp með því að greina hver þörfin er. Þá er svarið alltaf, umhyggja, áhrif, frelsi eða gleði. Það er það sem við þurfum að greina, barnið er ekki að gera okkur brjáluð, heldur er það að uppfylla þarfir sem það hefur. Andstæða fordóma er umburðarlyndi. Umburðarlyndi er birtingarmynd samkenndar og samúðar. Þeir sem eru umburðarlyndir eru jafnframt þolinmóðir, sem er lykilatriði í uppeldi.“
Hreyfing og mataræði
„Það er gott að gefa börnum tækifæri á því að kynnast mismunandi íþróttum og hreyfingu. Sum þeirra hafa gaman af því að vera í íþróttum sem krefjast félagslegra samskipta eða hópíþróttum á meðan önnur velja einstaklingsíþróttir. Það er gott að leyfa þeim að prófa margar tegundir af íþróttum á meðan þau eru ung. Þau fái að skoða fjölbreytt tómstundastarf á meðan þau eru að þroskast og finna sjálf hvað hentar þeim. Það sem við höfum sjálf áhuga á þarf ekki endilega að vera það sem myndi henta barninu best. Ég er á því að við eigum að leyfa börnunum að prófa að upplifa það sjálf að spila á hljóðfæri, dansa, elda, mála, smíða eða það sem við finnum að þau vilja prófa, án þess að draga þau í námið.
Við ættum að hvetja börn og reyna að finna út hvar þeirra innri hvatning er. Innri hvatning er algjört lykilatriði, að börnin njóti þess að stunda íþróttina eða það listnám sem þau hafa valið að stunda. Matur og svefn er líka mjög mikilvægur þáttur, þegar kemur að uppeldi barna.
Það skiptir málið að þau bragði eða smakki þann mat sem er framreiddur, en ef þau hafa ekki það bragðskyn eða þann þroska að borða þann mat á þeim tíma, þá er gott að hafa annað val. Með tímanum læra þau að borða flestar tegundir af mat, en við þurfum að vera þolinmóð og gefa þeim svigrúm til þess að ná þeim þroska. Ég hef aldrei verið með nammidaga fyrir mín börn. Þau fengu að velja eitthvað eitt þegar þau fóru með í búðarferð, ég sagði oftast já við einhverju hollu og þá var bara það í boði í það skipti. Í dag borða þau flestan mat og sjaldan sælgæti, ég keypti aðallega popp, jarðarber, dökkt súkkulaði og ís fyrir mín börn. Mér finnst líka gaman að leyfa þeim að upplifa að borða góðan mat, sem er fallega framreiddur. Við förum þá saman að borða höfum valið sem dæmi; Grillið, Sushi Social, Vox og ef við förum utan þá veljum við alltaf einn fínan veitingastað. Mér finnst gaman að kenna þeim að upplifa og njóta þess að borða góðan mat sem er fallega framreiddur. Þá fer ég sjaldnar á skyndibitastaði, en við eldum mikið saman fjölskyldan og þau taka virkan þátt í því. Í dag fara þau oft á góða veitingastaði og njóta þess að borða góðan mat með vinum sínum eða taka systkinadag á góðum veitingastað.“
Tilhlökkun og skýrar reglur
„Andstæða við kvíða og leiða er tilhlökkun. Það er mjög mikilvægt að kenna börnum að hlakka til, að fara á fætur, vinna að alls kyns verkefnum, læra eða taka próf. Það á að vera tilhlökkun í því, að ljúka áfanga eða verki með prófi. Ég hef reynt að temja mér að kenna mínum börnum að það sé skemmtilegt og gleði sem fylgir því að fara í próf og ljúka því sem við höfum verið að vinna við. Mér finnst einnig skipta miklu máli að hafa gaman af því til að taka til, elda mat og æfa líkamann.
Að líta á æfingar sem við stundum daglega sem dekur. Hve mikil gæfa það er að geta hreyft líkamann, í stað þess að líta alltaf á allt sem dugnað, þó að það sé einnig dyggð að vera duglegur og vinnusamur. Tilhlökkun fleygir okkur áfram í átt að takmarki og má þá kallað hana vítamín sálarinnar. Það skiptir máli að hafa gaman af því að vera til, njóta hvers dags og gera það sem við gerum flesta daga.
Mér finnst mikilvægt að kenna börnum að þakka fyrir sig og vera þakklátur fyrir að hafa heilsu, eiga fjölskyldu, félaga og notalegt heimili. Við erum með tvær hendur aðra til þess að hjálpa okkur og hina til þess að geta hjálpað öðrum. Það er alltaf mikilvægt að hafa einfaldar og skýrar reglur, fyrir börn.
Agi og aðhald er undirstaða sjálfsaga. Lífið á ekki alltaf að vera auðvelt, vegna þess að það rænir okkur þá allri hamingju og gleði. Falleg framkoma, jákvæð og uppbyggandi orð eru það sem við eigum að hafa að leiðarljósi þegar við erum að ala börn upp.
Að hafa fastar reglur og fylgja þeim eftir, fylgir ákveðið frelsi. Börn og menn sem fylgja reglum og temja sér aga eða ramma, geta notið þess að vera frjáls. Skortur á umburðarlyndi er ein af meiginorsökum ofbeldis í heiminum. En það þarf oft meiri styrk til þess að semja um frið en að hefja stríð. Forsenda fyrir friði og góðum samskiptum er gagnkvæm virðing.“