Ferðalög | Viðtöl | mbl | 3.5.2025 | 8:30 | Uppfært 11:30

Vann fullt starf með skóla til að eiga fyrir draumareisunni

Ævintýrakonan Birgitta Rán Freydísardóttir. Ljósmynd/Aðsend

Akureyrarmærin Birgitta Rán Freydísardóttir er 22 ára og hún er óhrædd við að leggja af stað ein í alls konar ferðalög um heiminn. Hún hefur alltaf haft gaman af dýrum og hefur sá áhugi dregið hana í nokkur sjálfboðaliðaverkefni, bæði í Mið-Ameríku og Afríku.

„Þegar ég var í Menntaskólanum á Akureyri kom fólk frá ferðaskrifstofunni Kilroy í heimsókn og hélt fyrirlestur. Þau kynntu heimsreisur og ég heillaðist svakalega mikið. Ég ákvað á staðnum að eftir menntaskólann myndi ég fara ein í ferð til landa sem mig hafði í gegnum tíðina dreymt um að heimsækja. Þannig að ég vann eins og ég gat og safnaði mér fyrir ferðalaginu, ég vann í 100% starfi, eftir skóla, í búð á Akureyri og var auk þess að vinna á bar á kvöldin, og hafði alltaf verið í einhverri vinnu frá því að ég var 14 ára. Ég kláraði menntaskóla vorið 2022 og fór í heimsreisuna mína strax í byrjun janúar árið 2023.“

Mælir með að nýta sér þjónustu ferðaskrifstofa

Hvernig reisu fórst þú í árið 2023?

„Ég valdi lönd að miklu leyti út frá dýrum en mig langaði að blanda ferðinni þannig að ég væri bæði að ferðast um og skoða heiminn, en einnig að að vinna sjálfboðaliðastarf með villtum dýrum. Ég hafði því samband við Kilroy enda leist mér svo vel á þeirra þjónustu, og þau sáu um að finna skemmtileg verkefni fyrir mig.

Ég ferðaðist um alla Ameríku en ég byrjaði ferðina í Dúbaí og fór svo til Afríku, þaðan til Suður-Ameríku, svo Mið-Ameríku og endaði ferðina í New York. Ég tók þrisvar þátt í sjálfboðaliðastarfi. Ég var í einn mánuð í Suður-Afríku á stað sem heitir Felidae Centre, annan mánuð í Kosta Ríka á stað sem heitir Jaguar Rescue Center og tvær vikur þar í viðbót þar sem ég tók þátt í verkefni sem heitir Happy Turtle Project,“ segir Birgitta Rán.

Hún hóf ferðina á stuttu stoppi í Dúbaí og sá Burj Khalifa, stærstu byggingu heims. Ljósmynd/Aðsend

„Þar að auki fór ég í tveggja vikna safaríferð í Kenía og Tansaníu og tveggja vikna ferð um Egyptaland, báðar þessar ferðir voru í gegnum Kilroy en með fyrirtækinu G Adventures, og ég mæli virkilega mikið með þeim. Ég átti svo að fara til Perú, en í byrjun árs 2023 voru pólitísk vandræði í landinu, mikið um mótmæli og ójafnvægi og það var ekki nógu öruggt fyrir mig að fara þangað. Með viku fyrirvara ákvað ég að hætta við að fara, ég ætlaði í fjallgöngu upp á Machu Picchu. En ég var í miðri hópferð í Egyptalandi og hafði engan tíma til að plana neitt en Kilroy reddaði því fyrir mig. Þau bókuðu fyrir mig flug til Argentínu og bjuggu til ferðaplan fyrir mig þar og í Brasilíu. Öll flug í ferðinni voru græjuð af Kilroy og mér fannst snilld að þurfa ekki að plana allt sjálf, sérstaklega þegar ég þurfti að breyta planinu. Ég verð að mæla með því fyrir fólk sem er að ferðast eitt og sérstaklega í fyrsta skipti að nýta sér ferðaskrifstofur.“

Hér er hún fyrir framan hina mikilfenglegu Iguazu fossana í Argentínu. Ljósmynd/Aðsend

„Mér fannst þó smá leiðinlegt að geta ekki lengt neina dvöl þar sem mér fannst gaman, því allt var fyrir fram planað. Mig langaði ekkert að fara þegar ég var í Suður-Afríku og eins í Kosta Ríka, ég hefði lengt þá dvöl ef ég hefði getað. Þannig að næst myndi ég vilja fara eitthvert og ekki endilega vera með flugmiða burt þaðan.“

Hvernig var að leggja af stað í ferðalag ein?

„Ég fór ein út og var svo sem ekkert mikið ein að mér fannst. En ég vildi fara ein og gera nákvæmlega það sem mig langaði til að gera og vissi líka að með því að fara ein væri ég miklu líklegri til að kynnast nýju fólki. Þegar ég ferðaðist á milli staða var ég einsömul og alltaf í nokkra daga inn á milli en þegar ég var í sjálfboðastörfunum og hópferðunum var ég alltaf með nýju og skemmtilegu fólki. Allt gekk mjög vel hjá mér og ég lenti ekki í neinum óhöppum.“

Birgitta fór til Egyptalands í janúar en það er háannatími fyrir ferðamennsku í landinu. Ljósmynd/Aðsend

Í hvaða löndum leið þér best?

„Ég dýrkaði Suður-Afríku, Tansaníu og Kosta Ríka, varð ástfangin af þeim nánast strax, mér fannst æðislegt í Argentínu og Brasilíu en ég fékk ekki nægan tíma þar og fannst ég þurfa að fara aftur. Egyptaland var landið sem mér líkaði síst og ég myndi ekki fara þangað aftur. Mér hefði liðið mjög óþægilega ef ég hefði verið að ferðast þar alveg ein. Það var aðallega vegna samfélagsins, mennirnir voru óþægilegir og frekar dónalegir, svo var mjög mikið um fátækt, betlandi börn og heimilislaus dýr sem var vont að sjá.“

Getur þú sagt frá sjálfboðaliðastörfunum?

„Felidae Centre er sjálfboðastarf staðsett í Suður-Afríku, hálftíma frá bæ sem heitir Kimberley og er í norðurhluta landsins. Þetta snýst að mestu um að bjarga dýrum úr svokölluðum tunnuveiðum, en það er þegar dýr, sérstaklega ljón eru tekin úr náttúrunni og sett í búr, þar eiga þau að fjölga sér og svo eru ungarnir teknir og notaðir sem leikföng og skemmtun fyrir börn og fólk almennt. Þegar ungarnir eru svo orðnir 2-3 ára eru þeir veiddir og drepnir. Þetta er því miður mjög algengt í Suður-Afríku en samtökin reyna markvisst að vinna gegn þessu. Þau bjarga dýrunum og hjá þeim fá þau stórt svæði í náttúrunni til að aðlagast henni. Þeim er gefinn matur en annars eru þau að mestu látin í friði. Sum dýrin komu inn sem móðurlausir ungar og þurftu því mikla hjálp og ummönnun þar sem þeir voru orðnir háðir fólki. Vandamálið við það að dýr venjist fólki er það að þau hætta að hræðast okkur, treysta okkur og ef þeim er sleppt eftir það eru þau líkleg til að verða veidd og þar með drepin. Þegar ég var í Felidae voru m.a. mörg ljón, hreysikettir, apar, hlébarðar, villisvín og einn blettatígur.“

Þessi fíll var á vappi í Suður Afríku. Ljósmynd/Aðsend

„Á morgnana löbbuðum við um svæðið og gáfum dýrunum að borða, ljónin fengu þó bara að borða einu sinni í viku og fengu alltaf stóra dýraskrokka. Vinnan fólst aðallega í því að laga búrin og girðingarnar á svæðinu ásamt því að búa til dót fyrir ungu dýrin og apana. Við vorum mikið að sendast og ná í mat fyrir ljónin. Það var, og er aldrei verið að drepa dýr fyrir ljónin, þau fá dýr sem eru nýdáin af náttúrulegum orsökum. Húsnæðið fyrir okkur, starfsfólkið, var miðsvæðis og voru því dýrin alls staðar í kring. Ég heyrði alltaf í þeim, sérstaklega ljónunum á kvöldin, þegar þau voru að tala saman. Samtökin eru fjölskyldurekin, af hjónum og dóttur þeirra, en þetta er þeim mikið ástríðuverkefni og þau hafa helgað lífi sínu að þessu starfi. Það er alltaf pláss fyrir nýja sjálfboðaliða og nóg af verkefnum í boði hjá þeim.“

Það sést langar leiðir að Birgitta Rán blómstrar þegar hún fær tækifæri til að hjálpa dýrum í neyð. Ljósmynd/Aðsend

Birgitta tók svo þátt í tveimur sjálfboðastörfum í Kosta Ríka, það fyrra heitir Jaguar Rescue Center, sem er risastórt verkefni og oft fullbókað með margra mánaða fyrirvara. Birgitta segir þessi samtök bjarga öllum dýrum sem lenda í vanda, t.d. vængbrotnum fuglum og dýrum sem hafa lent fyrir bíl eða fengið rafmagnsstuð.

„Þau eru með síma sem má hringja í ef einhver finnur dýr sem þarf á hjálp að halda, og eru með menn sem fara og sækja dýrin, ásamt einum dýralækni í höfuðstöðvunum. Eitt svæðið hjá þeim er fyrir dýr sem eru að jafna sig og annað er fyrir þau sem eru föst hjá þeim, eins og vængbrotnir fuglar sem geta ekki flogið lengur, en þau reyna að sleppa eins mörgum dýrum og mögulegt er.

Þarna var vinnan mjög skipulögð og unnið eftir kerfum alla daga frá 8 til 16. Á morgnana var okkur skipt niður á verkefni og oft gat ég valið um hvað ég vildi gera. Það voru verkefni eins og að mata dýrin, þrífa ýmis búr, hjálpa til hjá dýralækninum, þvo þvott, skreyta búrin með laufblöðum, fylgjast með dýrunum á leiksvæðunum sínum og annað. Ég fékk einnig að fara með að bjarga og sleppa dýrum. Þarna voru nánast öll dýr sem hægt er að finna í landinu. Ég fékk alls kyns skrítin og skemmtileg verkefni, að vökva snáka, þar sem þeir drekka í gegnum húðina, safna köngulóm og termítum fyrir önnur dýr til að borða, labba með apana út í skóg á morgnana og til baka seinnipartinn. Þarna eru alltaf margir að vinna og að mínu mati er þetta frábær staður til að kynnast fólki.“

Hún hefur eignast marga vini á ferðalögum. Ljósmynd/Aðsend

Seinna sjálfboðastarfið í Kosta Ríka sem hún tók þátt í heitir Turtle Project en það snýst um að bjarga eggjum skjaldbaka frá veiðimönnum.

„Þar sem skjaldbökur eru taldar í útrýmingarhættu er mikilvægt að reyna að ná eins mörgum eggjum og hægt er. Það er gömul trú í landinu að ef fólk borðar skjaldbökuegg þá lifi það lengur og haldist unglegt lengur. Vegna þessa hefur fólk verið að grafa upp eggin og selja þau eða borða. Vinnan mín fólst í því að ganga upp og niður alla strandlengjuna og finna skjaldbökur og eggin þeirra og hjálpa til við að vernda þau þar til að litlu skjaldbökurnar myndu klekjast út.“

Stökk á spennandi hópferð

Birgitta segist í dag vera orðin háð ferðalögum en um einu og hálfu ári eftir reisuna langaði hana að bóka næstu ferð. Hún skoðaði alls kyns hópferðir og vildi fara í skemmtiferð sem væri fyrir fram skipulögð.

„Ég var að leita að einhverju auðveldu sem ég gæti eiginlega skroppið í, ég er í fullu starfi og var ekki með mikið af lausu fríi en mig langaði að gera eitthvað. Ég sá tvær ferðir sem mér leist mjög vel á, það var Kosta Ríka í mars eða Taíland í apríl. Báðar þessar ferðir fann ég í gegnum Instagram, fólk sem ég var að fylgjast með og vinnur við það að ferðast og skipuleggja hópferðir með ferðaskrifstofum. Mig langaði mikið til Taílands en valdi Kosta Ríka frekar, því að marsmánuður hentaði mér betur og ég dýrka þetta land, var þar í yfir sex vikur í reisunni og gæti farið þangað endalaust oft í viðbót. Einnig var þessi ferð sett þannig upp að ég fengi tækifæri til að skoða meira af landinu heldur en ég gerði í fyrri ferð.“

Þá var ferðalangurinn Birgitta komin aftur til Mið-Ameríku, tveimur árum eftir reisuna. Ljósmynd/Aðsend

Af hverju ertu hrifin af Kosta Ríka?

„Kosta Ríka er æðislegt land, sem hefur upp á margt að bjóða og ég er hrifin af fjölbreytta dýra- og plöntulífinu. Þar er daglegt brauð að sjá apa og litríka fugla, beint fyrir ofan mann, þar sem landið er að mestu þakið trjám. Regnskógurinn og ströndin mætast og sjórinn er svo fallega blár. Allir ávextir eru svo safaríkir og svo verð ég að nefna kaffið og súkkulaðið sem er bæði sjúklega gott. Heimamenn eru yndislegir, það eru allir svo opnir, hressir og glaðir. Pura Vida segja þeir, sem þýðir Hreint Líf, en heimamenn segja þetta við allt og alla. Fyrir þeim þýðir þetta í raun „Lífið er frábært í Kosta Ríka.“ Pura Vida er upplifun, tilfinning sem maður fær í Kosta Ríka og er erfitt að toppa.

Í ferðinni gerði ég svo margt skemmtilegt með hópnum, en svo er náttúran líka svo ótrúlega falleg. Það er hægt að eyða endalausum tíma í að fara í gegnum skóga, skoða dýralífið og synda í fossum og ám. Við fórum í bátsferð, snorkluðum, hoppuðum í tæran sjóinn og gleymdum stað og stund. Ég fór á fjórhjóli í gegnum regnskóga, fór í hestaferð, jógatíma við sólarupprás, zip-line ferð og í heitar náttúrulaugar. Við ferðuðumst til lítilla bæja og kynntumst fólki alls staðar. Sum kvöldin voru hressari en önnur, þar sem við syntum allsber í sjónum og fórum út á lífið með heimafólki. Ég var mjög heppinn með hóp og okkur kom öllum vel saman, ég eignaðist góða vini og myndi alltaf mæla með hópferðum. Ég bókaði þessa ferð hjá breskri ferðaskrifstofu sem heitir Plotpackers.“

Hér er Birgitta að kæla sig niður í Kosta Ríka. Ljósmynd/Aðsend

„Ég er rosalega þakklát fyrir það sem ferðalög hafa gert fyrir mig. Ég hef lært svo mikið um sjálfa mig og þroskast á annan hátt. Að sjá nýja staði í heiminum er geggjað og það gaf mér áminningu um hvað ég hef það gott og að vera þakklát fyrir allt mitt. Ég hef fengið að gera ótrúlega hluti og sjá annað eins, sem ég hélt að ég myndi aldrei geta gert. Að hugsa um öll dýrin í sjálfboðaliðastörfunum var einstök upplifun fyrir mig. Ég hef synt í ánni Níl og séð ótrúlega fallegan sjó í Tansaníu og séð stóru fimm dýrin sem talað er um í safaríi: ljón, hlébarða, fíl, nashyrning og vísund. Ég hef séð píramídana og Jesússtyttuna og ég hef líka verið svo heppin að hafa eignast fullt af vinum og félögum af alls kyns þjóðernum. Ég hef gist á stöðum þar sem hafa verið tarantúlur í garðinum og leðurblökur í herberginu við hliðina á mér, en samt alltaf verið glöð, og þakklát fyrir reynsluna.“

Eru einhverjir draumastaðir sem þig langar að fara til?

„Mig langar að sjá öll lönd og gera allt! Er þó að halda í það aðeins lengur að fara aftur í heimsreisu. Ég á til dæmis eiginlega alla Asíu eftir en mig langar mikið að fara þangað, einnig langar mig til Úganda og fleiri landa í Afríku. Ég er að fara til Bandaríkjanna í maí að hitta vinkonur mínar sem ég kynntist í Kosta Ríka og sjá heimabæ þeirra, ég býst við að þar verði frekar mikill sveitafílingur og ég er spennt fyrir því. Ætli næsta ferð verði ekki hjá mér í lok árs eða byrjun þess næsta,“ segir Birgitta Rán í lokin.