„Að finna barnið í sjálfum mér“

„Mig hafði lengi langað að vinna með Stórsveit Reykjavíkur og fékk því þá hugmynd að gefa út Pétur og úlfinn eftir Sergej Prokofiev í djassútsetningu fyrir Stórsveitina, en fann enga útsetningu sem mér leist nógu vel á. Þegar ég fór að ræða hugmyndina við Hauk Gröndal stakk hann upp á því að við semdum framhaldssögu sem myndi gerast á Íslandi í dag og hann semdi tónlistina,“ segir Pamela De Sensi um tónlistarævintýrið Pétur og úlfurinn... en hvað varð um úlfinn? sem Töfrahurð gefur út. 

Pamela De Sensi á og rekur bókaútgáfuna Töfrahurð sem hefur á síðustu fimm árum gefið út jafnmörg ríkulega myndskreytt tónlistarævintýri ásamt diski með tónlistinni. mbl.is/Ómar

Segir hún gaman að geta fagnað útgáfunni sama ár og Stórsveitin fagnar 25 ára starfsafmæli. Söguna skrifaði Pamela í samstarfi við Hauk sem semur tónlistina, en Halla Sólveig Þorgeirsdóttir myndskreytir bókina. Með bókinni fylgir geisladiskur þar sem Stórsveit Reykjavíkur flytur tónlistina og Guðjón Davíð Karlsson, betur þekktur sem Gói, segir söguna. Útgáfu bókarinnar verður fagnað með tvennum tónleikum í Silfurbergi Hörpu á sunnudag kl. 14 og 16. Uppselt er á fyrri tónleikana og aðeins örfáir miðar eftir á þá seinni.

Til að kynna djasstónlistina

„Markmið útgáfunnar er að kynna börnum á öllum aldri muninn á hljóðfæraheimi djassins og þeim klassíska,“ segir Pamela, sem undir merkjum bókaútgáfunnar Töfrahurðar hefur gefið út fimm önnur ríkulega myndskreytt tónlistarævintýri á bók með diski á jafnmörgum árum þar sem klassíski hljóðheimurinn hefur verið í forgrunni. „Nýja bókin endar á stuttu ágripi af sögu djasstónlistar sem Vernharður Linnet og Stefán Ó. Jakobsson skrifuðu, en Anna Sigríður Helgadóttir les upp á diskinum að sögu lokinni,“ segir Pamela og tekur fram að sagan byrji með kynningu á hljómsveitinni og ljúki með sigurmars, sem verður með skrautlegra móti á sunnudag þar sem 25 nemendur úr danslistarskóla JSB taka þátt uppáklædd í ýmsa dýrabúninga.

Spurð hvort ekki standi til að endurtaka tónleikana segir Pamela að sig dreymi um að Stórsveitin geti lagt land undir fót og flutt tónlistarævintýrið um Pétur og úlfinn í skólum víðs vegar um landið.

Rytmi fremur en hljóð

„Það væri mjög gaman ef Stórsveitin gæti spilað í skólum hér í kringum Reykjavík,“ segir Haukur og rifjar upp að sú reynsla að sjá Sinfóníuhljómsveit Íslands spila í Ásgarði þegar hann var aðeins átta ára hafi haft mikil áhrif á hann.

Haukur Gröndal leitaði í ræturnar þegar hann samdi tónlistina fyrir Pétur og úlfinn ... en hvað varð um úlfinn? Hann segist sem barn hafa heillast af hljóðheimi Ellington, Basie og gamalli djasstónlist frá New Orleans.

„Mér fannst mun meira spennandi að fá tækifæri til að semja mína eigin tónlist en að vinna bara nýjar útsetningar á tónlist Prokofievs,“ segir Haukur og bendir á að saga þeirra Pamelu gerist nokkrum árum eftir að frásögn Prokofievs endar. „Borgin er búin að færa út kvíarnar og sveitin er nánast orðin hluti af borginni. Í sögunni veltum við fyrir okkur hugmyndum um arðrán þar sem dýragarðurinn hagnast á eymd úlfsins með því að hafa hann til sýnis fyrir peninga,“ segir Haukur og tekur fram að hann hafi komist á ákveðið flug í pælingum um sósíalrealisma sem birtist í framhaldssögunni.

„Mér fannst nauðsynlegt að hafa ákveðinn undirtón sem gæfi möguleika til túlkunar á sögunni af meiri dýpt, enda reikna ég með að foreldrar muni hlusta á söguna með börnum sínum,“ segir Haukur.

Halla Sólveig Þorgeirsdóttir gerir myndirnar í bókinni sem Töfrahurð gefur út. Söguna skrifuðu Pamela De Sensi og Haukur Gröndal, en hann samdi tónlistina.

Í nýju sögunni er Pétur orðinn eldri og úlfurinn hefur eytt dágóðum tíma innilokaður í dýragarði. Pétur hefur áhyggjur af því að úlfurinn sé einmana og leiður í dýragarðinum og fær afa sinn í lið með sér að reyna að bjarga úlfinum út. Við sögu koma einnig kötturinn, sem orðinn er nokkuð pattaralegur með árunum, fuglinn og öndin, en útskýrt er hvernig hún slapp úr maga úlfsins á sínum tíma. Eðli málsins samkvæmt er Pétur ekki túlkaður af fiðlusveit eins og hjá Prokofiev, heldur saxófónasveit, meðan öndin breytist úr óbó í trompet og afinn úr fagotti í básúnu.

Leitar í ræturnar

„Það kemur til af því að fiðla, óbó og fagott eru ekki hluti af hljóðfæraskipan stórsveitar. Í klassíkinni myndi maður fyrst og fremst hugsa um hljóð og tónblæ ef maður ætlaði að herma eftir einhverju dýri. Ég fór þá leið að líkja fremur eftir rytmanum,“ segir Haukur og bendir sem dæmi á að með trompetinu hafi hann getað framkallað kvak andarinnar. „Ég læt básúnuna, sem túlkar afann, nota dempara og drullusokk með þeim áhrifum að hljóðfærið fær raddleg einkenni. Þar er ég undir áhrifum frá Ellington og gömlu djassgrúppunum.“

Að sögn Hauks langaði hann í tónsmíð sinni að miðla þeim djasshljóðheimi sem hann sjálfur heillaðist af sem barn. „Sem barn heillaðist ég af hljóðheimi Ellingtons, Basies og gamalli djasstónlist frá New Orleans. Þarna finnst mér rætur þessarar tónlistar liggja. Þetta var annars vegar útgangspunktur minn, en hins vegar hafði ég að leiðarljósi að hafa þetta þétt og gagnsætt, þannig að hlustendur ættu auðvelt með að ná utan um tónlistina og stemningarnar. Markmiðið var því ekki að nota tónlistina til þess að sýna hvað ég væri klár að útsetja fyrir stórsveit, heldur ætti þetta að snúast um að gera hlustendur forvitna um djasstónlistina. Ég hafði það því að leiðarljósi að finna barnið í sjálfum mér og fókusera á það sem heillaði mig á sínum tíma þegar ég byrjaði að hlusta á djass 12 til 13 ára gamall,“ segir Haukur og sér mikil sóknarfæri í því að kynna stórsveitartónlist fyrir almenningi.

Hlustaði á fuglasöng

Spurður hvort hann vísi meðvitað í tónsmíð Prokofievs svarar Haukur því neitandi. „Vissulega fær hver persóna sitt leiðarstef, en það er allt annars konar en hjá Prokofiev. Ég lék mér að því að greina ákveðin tónbil og fleira hjá Prokofiev sem ég laumaði inn í tónlistina mína,“ segir Haukur og tekur fram að þetta hljómi svolítið nördalega. „Ég ákvað að fuglinn væri svartþröstur þannig að það fór eiginlega mestur undirbúningstíminn í að hlusta á fuglasöng. Þar fann ég líka ákveðna hluti sem lita tónlistina,“ segir Haukur og bendir á að tónskáld beiti ýmsum aðferðum til að nálgast vinnuna. „Af því ég ákvað að kötturinn hefði hlaupið í spik leitaði ég mér innblásturs í hljómaganginn í laginu „Lazy Bones“ eftir Hoagy Carmichael þegar ég samdi stef kattarins. Út af músíkinni og uppruna hennar í New Orleans fór ég aðeins til baka og skoðaði ákveðna hefð þar í sambandi við trommuleik og notkun á heimasmíðunum flautum og lauma slíkum áhrifum inn í eitt laganna,“ segir Haukur sem hlakkar til að kynna áhorfendum heim djassins á sunnudag.