Þyngdi sig um 18 kg

Sænska leikkonan Eva Melander var ein þeirra sem tilnefndar voru sem besta leikkona í aðalhlutverki á Evrópsku kvikmyndaverðlaununum sem afhent voru í Sevilla 15. desember síðastliðinn. Melander þótti sigurstrangleg en hlaut ekki verðlaunin þrátt fyrir frábæra frammistöðu sína í kvikmyndinni Gräns, Mæri í íslenskri þýðingu, sem sýnd var lengi vel í Bíó Paradís.

Ofanritaður hitti Melander degi fyrir afhendingu verðlaunanna ásamt þremur öðrum blaðamönnum og ræddi við hana um Mæri. Þeir sem hafa ekki séð kvikmyndina en ætla sér að sjá hana og vita lítið sem ekkert um söguþráð hennar ættu ekki að lesa lengra því ekki varð hjá því komist að ræða um ákveðna þætti sögunnar sem betra er að komi á óvart.

Þefar hina seku uppi

Í Mærum segir af landamæraverðinum Tinu og er hún einkar sérstök í útliti, afar grófgerð og þrekvaxin og þurfti Melander að sitja í förðunarstól í fjórar klukkustundir á degi hverjum fyrir tökur. Fyrir vikið er hún gjörsamlega óþekkjanleg því eftir að förðunarmeistarar höfðu lokið sínu starfi sást aðeins í augu leikkonunnar og munn, annað var andlitsgervi og farði.

Tina býr að einstöku þefskyni, getur bókstaflega þefað uppi lögbrjóta, smyglara og annars konar glæpamenn. Hún kynnist Vore, manni sem líkist henni mjög og um miðja mynd kemur í ljós að þau eru alls ekki menn heldur tröll. Það vissi Tina ekki fyrir og hefur alla tíð haldið að hún væri með litningagalla. Skýrir þetta furðulega hæfileika hennar, til dæmis þann að finna lykt af tilfinningum manna og finna á sér þegar dýr eru nærri.

Melander segir Svía þekkja vel þjóðsögur af tröllum og sumir þeirra þykist meira að segja hafa séð tröll. Vísar hún í heimildarmynd um efnið sem hún sá fyrir um þremur árum en í henni héldu viðmælendur því fram að þeir gætu séð tröll og bentu meira að segja á hin ósýnilegu tröll og hlógu að kjánalátunum í þeim. Leikkonan er spurð að því hvort hún sé tröllatrúar og hlær hún góðlátlega að spurningunni og segir erfitt að afneita tilvist þeirra þar sem hún hafi aldrei séð tröll. „Það er dálítið kjánalegt að trúa ekki á eitthvað bara af því maður hefur ekki séð það með berum augum,“ segir hún kímin.

Eva Melander.

Ólíkar tengingar

Norðurlöndin eiga sínar ólíku tröllasögur og myndlistarmenn hafa túlkað tröll með ýmsum og ólíkum hætti. Á Íslandi eru myndir Brians Pilkingtons væntanlega þær þekktustu og tröllin í Mærum minna að mörgu leyti á tröllin hans. Í kvikmyndinni eru tröllin þó ekki risavaxin heldur jafnstór mönnum, ólíkt íslensku tröllunum. Melander segir að í sínum huga séu tröllasögur táknrænar fyrir óskilgreinanlegan ótta okkar mannanna. „Það er afskaplega mannlegt,“ segir hún um ritun slíkra sagna.

Íslenski blaðamaðurinn bendir á að þó svo Norðurlöndin eigi sínar tröllasögur séu þær ekki endilega kunnuglegar þjóðum utan þeirra. Telur Melander að fólk sem ekki þekkir til trölla muni tengja við tröllahluta sögunnar og skilja hann? „Ég held það, reyndar,“ svarar Melander að bragði, „kannski er það jafnvel einfaldara fyrir þá áhorfendur í ákveðnum tilfellum. Þeir munu ef til vill tengja á ævintýralegri hátt við þann hluta sögunnar.“

Melander bendir á að hægt sé að skilja söguna á marga vegu og tengja við eitt og annað í henni. Hún sé ævintýri á yfirborðinu en táknræn á svo margan hátt, allegóría, táknsaga, og það hafi heillað hana við fyrsta lestur á handritinu.

Heillandi umbreytingar

Melander bjó sig vel undir tökur en hún býr að mikilli reynslu í leikhúsi, segist nú síðast hafa leikið Ríkharð í Ríkharði III. eftir Shakespeare. „Ég hef reynt mikið á mörk mín sem leikkona árum saman,“ segir hún og að fyrir hlutverk Tinu hafi hún skoðað vel mörk manns og dýrs og að vissu leyti reynt að líkja eftir dýri í hreyfingum sínum og látbragði.

Hún segist heilluð af umbreytingunni sem felst í starfi leikarans, hvort sem hún er lítil eða mikil og fyrir hlutverk Tinu breytti hún líkama sínum allsvakalega, bætti á sig 18 kg með lyftingum og tugþúsundum hitaeininga. „Ekki prófa það, þetta er hræðilegt! “ segir hún blaðamönnum og hlær innilega. Talið berst í framhaldi að stærð trölla og segir Melander tröll geta verið bæði agnarsmá og risastór og nefnir sem dæmi Karíus og Baktus sem búi sér til hús í tönnum fólks og eru Íslendingum vel kunnir.

Orkulaus í tökum

– Fékkstu ekki innilokunarkennd af því að vera með þetta andlitsgervi allan daginn og sitja í förðun í fjórar klukkustundir?

„Fjögurra klukkustunda löng förðun veldur innilokunarkennd og líka að bæta svona miklu á sig. Ég þurfti að borða á 90 mínútna fresti til að ná að þyngja mig um tíu kíló á átta eða níu vikum. Eftir það hélt ég áfram að þyngjast um tvö kíló á viku,“ svarar Melander. Til að ná þeim lítt eftirsóknarverða áfanga borðaði hún heljarinnar býsn af kolvetnum, m.a. brauð og pasta, rjómaís og súkkulaðiköku. „Ég var alltaf að borða til að ná tilteknum fjölda hitaeininga,“ segir Melander. Þessu áti hafi fylgt mikið orkuleysi og því hafi hún verið pollróleg í tökum.

Tinu líður illa í eigin líkama og það sama má segja um Melander meðan á tökum stóð. Til að ýta enn frekar undir þessa ónotatilfinningu var hún látin klæðast þröngum fötum og heyra má á henni að henni leið ekki mjög vel. „Ég varð líka mjög stirð af lyftingunum, stundaði þær fjórum sinnum í viku,“ segir Melander og sjá má af svip blaðamanna að þeim er farið að líða hálfilla af þessum lýsingum öllum. Leikkonan kórónar þær með því að segja vöðva og fitu hafa háð stríð sín á milli undir húðinni á henni. „Það var meira að segja erfitt að setjast á stól,“ segir hún og brosir.

Líkt við pyntingar

En hvernig losaði hún sig svo við þetta mikla farg?

„Mig minnir að ég hafi lést um 13 kíló á sjö vikum og svo fimm á tveimur mánuðum eftir það. Ég var örþreytt og vissi að ég yrði það þannig að ég byrjaði ekki að vinna aftur fyrr en þremur mánuðum seinna. Og það var auðvitað mjög erfitt að leika í gegnum andlitsgervið, grímuna, því aðeins efri vörin á mér var ekki hulin,“ segir Melander. Að leika undir grímunni hafi sannarlega verið mikil áskorun og að loknum vinnudegi tók klukkustund að ná gervinu af henni. „Ég byrjaði kannski klukkan tvö um nótt í förðun og sat þar til klukkan sex. Síðan hófust tökur hálftíma síðar og stóðu yfir í tíu klukkustundir. Ég mátti alls ekki missa stjórn á skapi mínu,“ segir Melander og hlær að þessari þrekraun.

Leikkonan segist hafa reynt að íhuga í hléum, þegar hún var ekki að leika, og fara þannig út úr líkama sínum um stund. Hún segist hafa áttað sig á því að svona tækist fólk líka á við áföll og jafnvel pyntingar. Hún segir leikarann Jim Carrey hafa komið með þessa pyntingasamlíkingu þegar hann lék Trölla í kvikmyndinni um Trölla sem stal jólunum. Carrey þurfti að sitja klukkustundum saman í förðun til að komast í gervi hins græna Trölla og ætlaði að hætta við myndina, að sögn Melander. Á endanum hafi hann fengið þjálfun í því að afbera þessar leikarapyntingar.