Sandra Líf lagði ákaflega hart að sér enda stefndi hún á toppinn. Fór svo á endanum að hún keyrði sig út og hrundi bæði líkamlega og andlega. Við tók langt bataferli. 

Úr fjarska virtist Sandra Líf Ásmundsdóttir á afskaplega góðri leið í lífinu. Hún lagði hart að sér í skóla, stundaði skíðamennsku af miklu kappi og komst meira að segja í norskan menntaskóla helgaðan ungu afreksíþróttafólki sem vill ná á toppinn í skíðaíþróttinni. Sannkallaður fyrirmyndarunglingur sem ekkert þurfti að hafa fyrir og að auki röskur starfskraftur og dugleg að taka þátt í heimilisstörfum.

En svo brustu flóðgáttirnar. Sandra Líf hafði ofkeyrt sig algjörlega – bæði andlega og líkamlega. Heilsan hrundi og á tímabili var hún svo veik að hún gat varla hugsað um sjálfa sig. Hún á fram undan langt og krefjandi bataferli þar sem hún þarf að læra að finna sér nýjan og heilbrigðari takt í lífinu og að halda metnaðinum í skefjum.

Stóðst aldrei eigin kröfur

Sandra Líf man ekki eftir sér öðruvísi en fullri af kappsemi: „Það hefur alltaf verið ríkt í hausnum á mér að leggja hart að mér og vera betri í dag en ég var í gær. Þetta er á vissan hátt mjög jákvæður eiginleiki en getur um leið búið til ótrúlega pressu og vanlíðan yfir að standast aldrei þær kröfur sem ég geri til sjálfrar mín,“ segir hún.

Sandra Líf var sjö ára þegar fjölskylda hennar flutti frá Siglufirði til Akureyrar og hún varð snemma mjög áhugasöm um skíðamennsku. „Pabbi er gamall skíðakappi og bæði Siglufjörður og Akureyri miklir skíðabæir. Ég var komin í brekkurnar strax tveggja eða þriggja ára gömul og þótt ég muni ekki eftir að það hafi beinlínis verið meðvituð ákvörðun hjá mér þá einsetti ég mér að æfa skíðaíþróttir og ná langt.“

Þegar hún lítur um öxl getur Sandra Líf ekki sagt að þrýstingur frá fólkinu í kringum hana hafi átt þátt í hernig fór. Hún fékk eðlilega hvatningu frá foreldrum sínum og skíðaþjálfararnir veittu henni sama aðhald og þeir veita öllum öðrum. „Það var alls ekki þannig að ég fyndi fyrir mikilli pressu utan frá til að gera það sem ég gerði, en eftir á að hyggja held ég að það hefði verið gott ef einhver hefði minnt mig á að hafa gaman af og kennt mér að nálgast skíðamennskuna eins og leik. Ég man að strax sem barn var hugarfarið annað hjá mér en hjá jafnöldrunum; hinar stelpurnar skíðuðu til að verða fimari og skemmta sér í leiðinni en ég skíðaði ekki til að hafa gaman af því heldur bara til að verða betri og betri. Ég gleymdi svolítið að njóta þess að skíða og horfði alltaf og einvörðungu á það hvert ég stefndi.“

Draumur sem varð að martröð

Fimmtán ára gömul fékk Sandra Líf vist hjá norska skíða-menntaskólanum en hún hafði haft það að markmiði allt frá því í fimmta bekk. Það var það þá sem fyrstu álagseinkennin komu fram: „Ég var búin að ná einu af mínum stærstu markmiðum og þá byrjuðu einkennin,“ segir hún.

Dagarnir byrjuðu klukkan sex og var Sandra Líf komin út á strætóstoppistöð klukkan sjö en kennsla hófst átta. Sandra Líf fékk ekkert viðbótarsvigrúm til að ná tökum á norskunni og þvert á móti setti hún hornin undir sig. „Eftir skóla fór ég beint í íþróttastarfið og á kvöldin lá ég yfir skólabókunum. Oft var ég að vinna heimavinnu til eitt um nótt og var komin á fætur klukkan fimm til að læra meira ef það voru próf fram undan,“ segir hún. „Það kom ekki til greina að gera eitthvað eins og að sitja í rólegheitum og horfa á sjónvarpið eða eignast vinkonur, hvað þá að hitta stráka. Ég fór ekki einu sinni með fjölskyldu minni í frí því ég varð að halda áfram að vinna, æfa og læra og ætlaði mér að komast ógeðslega langt. Núna þegar ég lít um öxl sé ég eftir að hafa ekki leyft sjálfri mér að upplifa æsku- og unglingsárin með eðlilegum hætti. Ég er þakklát fyrir þá reynslu sem ég öðlaðist en hefði viljað njóta þessara ára og eignast fleiri vini. Ég leyfði ekki einu sinni kunningjum mínum úr skíðaíþróttinni að vingast við mig því ég vildi ekki tala mikið á æfingum – sem var svo mikið rugl, og nokkuð sem ég sé eftir. Eitt af því sem mér liggur á að koma til skila til krakka á þessum aldri er að það er hægt að lifa og njóta og á sama tíma verða mjög góður í því sem maður tekur sér fyrir hendur.“

Á endanum gerði Sandra Líf hlé á náminu við norska skólann, því líkamlegu og andlegu álagseinkennin voru of mikil. „Fyrstu einkennin sem gerðu vart við sig var mikill prófkvíði, og kvíði yfir að standa sig ekki nógu vel sem íþróttamaður. Ég gat ekki sofið annars staðar en heima hjá mér og byrjaði svo að fá mikla verki í líkamann og vöðvabólgu. Á endanum fékk ég blöðrur í andlitið af álagi og streitu,“ segir hún. „Þessu tímabili fylgdi ótrúlega mikill grátur sem ég átti erfitt með að skilja. Ég gat varla hreyft mig vegna ofkeyrslu og sleit á endanum þrjú liðbönd á ökkla, sem greru ekki svo að ég þurfti að fara í aðgerð. Í samráði við pabba og mömmu ákvað ég að hvíla mig í eitt ár og byrjaði nám á sjúkraliðabraut en kom mér aldrei aftur af stað vegna síþreytu og ofkeyrslueinkenna. Þetta ferli allt er búið að taka sjö ár.“

Lögð inn á spítala eftir algjört hrun

Þrátt fyrir einkennin sagði Sandra Líf ekki stopp, því metnaðurinn og kappið höfðu ekkert minnkað. „Það var bara áfram gakk,“ segir hún og bætir við að læknarnir sem skoðuðu hana hafi ekki áttað sig á hvað var að gerast. „Fæturnir voru orðnir svo bólgnir að ég komst ekki lengur í skíðaskóna. Ég þurfti að fara úr þeim á milli ferða en gerði það þannig að enginn gæti séð að eitthvað væri að – faldi mig á bak við einhvers staðar. Eitt sinn leið yfir mig í brekkunni á æfingu, og í annað skipti tognaði ég og var sett í gifs en ég komst ekki í myndatöku vegna æfinga og var talið að ég væri handleggsbrotin. Samt fór ég í æfingabúðir og var á sama tíma að læra fyrir lokapróf.“

Merkilegt nokk tókst Söndru Líf að klára námið og útskrifaðist af sjúkraliðabraut, ásamt stúdentsprófi norska menntaskólans, með meðaleinkunnina 9,8. Hún flutti aftur til Íslands með fjölskyldu sinni og byrjaði strax að vinna í 100% starfi. „Eftir þriggja ára búsetu á Íslandi var ég búin að ganga á tómum tanki í sjö eða átta ár, og farin að finna miklu meira fyrir einkennunum. Svo sagði líkaminn endanlega stopp í janúar síðastliðnum.

Mér fannst mér versna eftir flutningana til Íslands. Áður hafði ég æft að jafnaði einu sinni eða tvisvar á dag en gat allt í einu varla lengur reynt á líkamann án þess að þurfa að hvíla mig í tvær vikur á eftir. Ég svaf ótrúlega mikið og var örmagna af þreytu. Í janúar fæ ég taugaáfall í tvígang, með stuttu millibili. Ég hafði áður fengið kvíðaköst en þetta var eitthvað miklu meira, og ég lenti að lokum á spítala af því að meltingin, stoðkerfið og taugakerfið hrundu.“

Sandra Líf

Líkaminn þarf að ráða ferðinni

Bataferlið hefur verið langt og strembið og er Sandra Líf þakklát fyrir hversu vel læknirinn hennar hefur haldið utan um hana. „Á stofunni bugaði álagið mig loksins og ég brotnaði niður. Ég man að læknirinn sagði við mig að ég fengi ekki að fara heim öðruvísi en að tryggt væri að ég tæki mér að minnsta kosti tveggja mánaða veikindaleyfi frá öllum störfum, en leyfið varð á endanum sex mánuðir.“

Loksins gaf Sandra Líf sér tíma til að hvílast, en hún var svo örþreytt á líkama á sál að fyrst um sinn gat hún varla bifast úr stað. „Ég man hvað mér fannst mér ég mikill aumingi, og löt, að geta ekki æft og ekki unnið. Ég var lengi að fást við minn eigin haus um hvað hefði gerst, og átta mig á að nú þyrfti ég að finna nýja leið fyrir sjálfa mig.“

Smám saman kom þrótturinn til baka og hefur Sandra Líf m.a. fengið aðstoð markþjálfa sem hjálpar henni að skilja sjálfa sig og vinna að áframhaldandi uppbyggingu. Hún byrjaði líka að stunda jóga, stunda æfingar byggðar á kerfi Wims Hofs og vinna í hálfu starfi á meðan hún byggir sig upp.

Sandra Líf áttaði sig líka á að hún mætti ekki láta metnaðinn hlaupa með sig í gönur í bataferlinu. Líkaminn verður að ráða ferðinni og það verður margra ára verkefni að ná aftur jafnvægi: „Ég þarf að gæta þess að fara rólega af stað, og þegar ég t.d. geri Wim Hof-æfingar er ég ekki að keppast við að halda sem lengst í mér andanum eða vera eins lengi og ég mögulega get í ísbaði, og í jógatímum er ég ekki að reyna að komast í erfiðustu stellingarnar þó svo að einhverjir aðrir í tímanum geti það. Ég þarf að passa mig á því að leyfa sjálfri mér að vera einfaldlega manneskja,“ segir hún. „Ég er búin að keyra á tómum tanki í mörg ár og það mun taka jafnlangan tíma fyrir líkamann að safna aftur orku.“

Ofurkraftur sem þarf að beisla

Ekki er þar með sagt að Sandra Líf ætli að leggja metnaðinn á hilluna. Hún segist hafa áttað sig á, með tíð og tíma, að það sé nokkurs konar ofurkraftur að geta lagt eins hart að sér og hún gerði. „Eftir að ég lenti á vegg bölvaði ég því að vera eins og ég er – að ég geti ekki verið venjuleg og sett axlirnar aðeis niður – en núna lít ég á þetta sem minn ofurkraft og ákveðna guðsgjöf að vera með svona haus eins og ég. Mig langar að nota þennan ofurkraft, en bara í betra jafnvægi. Ég viðurkenni að ég er hrædd alla daga við að falla aftur í sama farið en ég veit að fólkið í kringum mig mun hjálpa mér að hægja ferðina ef ég verð of kappsöm.“

Langar Söndru Líf til að nota eigin reynslu til að hjálpa öðrum og hún hefur verið dugleg að segja sögu sína á samfélagsmiðlum, en hana má finna á Instagram undir notandanafninu „Sandralifasmunds“. „Fólk má endilega heyra í mér og ég vil gjarnan hjálpa, og langar mig sérstaklega til að liðsinna þeim sem eru undir miklu álagi í íþróttastarfi. Eftir að ég lenti í þessu öllu hefur áhugi minn færst yfir á andlega heilsu og hvernig líkaminn og hausinn vinna saman, og ég stefni núna á að læra íþróttasálfræði.“