Viðhorf til náms er talsvert annað í Eistlandi en hér á landi og þá leggja íslenskir foreldrar að því er virðist minna af mörkum við nám barna sinna en eistneskir.

Getur verið að þarna sé að finna í það minnsta hluta af skýringunni á því að íslensk ungmenni standi sig síður í námi?

Eistneskt menntakerfi er að mörgu leyti merkilegt. Ekki aðeins fyrir þær sakir að þeir hafa staðið framar­lega í mennt­un ung­menna sem hafa stöðugt skarað fram úr í PISA-könn­un­um und­an­far­inna ára.

Aðeins eru um 30 ár síðan menntakerfið var sjálfstætt að mestu leyti frá því sem var í gömlu Sovétríkjunum en enn þann dag í dag er kerfið að hluta rússneskt og því í sjálfu sér enn á umbreytingarstigi.

Blaðamaður settist á dögunum niður með Kristinu Kallas, menntamálaráðherra Eistlands, með það fyrir augum að reyna að komast að því hvað Eistar væru að gera í menntamálum sem Íslendingar eru kannski ekki að gera.

Frétt af mbl.is

Segir Ísland hafa alla burði til að gera betur

Frétt af mbl.is

Mikilvægt að upplýsa skólana um gengi nemenda

Menntun félagsleg lyftistöng

Talið berst að aðstæðum heima fyrir. Kallas segir aðstæður eistneskra fjölskyldna ekkert endilega verri en hjá fjölskyldum í öðrum Evrópuríkjum. Ástæða þess að krakkar þar leggi meira á sig en krakkar annars staðar sé ekki viðleitni þeirra til að losna úr slæmum aðstæðum.

Ráðherrann segir þó að menntun hafi ætíð verið talin félagsleg lyftistöng í Eistlandi. Eistum líði sem þeir þurfi að menntast til að verða eitthvað.

Gæti verið að þetta sé hluti af skýringunni á því að íslensk ungmenni standi sig síður í námi – viðhorfið til náms?

Katrín Jakobsdóttir, fyrrverandi ráðherra, á alþjóðleg­um leiðtoga­fundi um mál­efni kenn­ara, ISTP en Kristina Kallas var hér á landi í tengslum við fundinn. mbl.is/Karítas

„Ég get verið buxnalaus“

Kallas segir að í langan tíma hafi Eistar viðhaft þann hugsunarhátt að ef fólk komi börnum sínum í gegnum nám muni þeim ganga vel og jafnvel betur en foreldrum sínum.

„Þetta viðhorf hefur sterkar samfélagslegar rætur. Fólk leggur mikið í menntun barna sinna. Við eigum orðatiltæki í Eistlandi sem gæti útlistast einhvern veginn svona: „Ég get verið buxnalaus en sonur minn skal menntast.“ Á þeim tíma var það sonur en þetta er gamalt orðatiltæki svo nú er það auðvitað hvort tveggja.“

Segir ráðherrann raunar að á bak við góðar niðurstöður í PISA-könnunum sé framlag foreldra umtalsvert.

Kannski er þar fundin önnur skýring á því að íslensk ungmenni standi sig síður í námi – foreldrar gefi sér ekki tíma til að vera til staðar í námi barna sinna.

Frétt af mbl.is

Efstu ríkin upplýsa sína grunnskóla

Menntunin hefur vinninginn

Við ræðum freistnivanda ungmenna sem vilja kannski frekar fara á vinnumarkað strax eftir grunnskóla en að fara í framhaldsskóla. Fá útborgað um hver mánaðamót því það kostar að vera ungmenni á Vesturlöndum.

Kallas segir það vissulega rétt að til skemmri tíma litið hafi ungmenni meira upp úr því að fara sem fyrst út á vinnumarkað en til lengri tíma litið sýni rannsóknir að menntunin sigri.

„Hin menntuðu eiga meiri lífslíkur, eiga meiri líkur á að vera lengur við góða heilsu, heilbrigðiskostnaður þeirra er lægri og til lengri tíma litið hafa þau hærri tekjur.“

Segir hún þær tekjur aukast stöðugt í gegnum starfsferilinn á meðan þau sem fara strax að vinna, t.d. í byggingarvinnu eða í verslunargeiranum auki tekjur sínar einnig í gegnum starfsferilinn en svo um fimmtugt fari starfsorka að minnka og fólkið getur kannski unnið færri tíma á viku á byggingarsvæðinu.

Fólkið glati hæfileikanum til náms og því sé erfitt að endurþjálfa það á þessum aldri.

Lengdu skólaskylduna

„Auðvitað er erfitt að útskýra þetta fyrir 16 ára ungmenni svo við brugðum á það ráð í Eistlandi að lengja skólaskylduna til 18 ára aldurs. Þá komum við í veg fyrir að margir nemendur hættu að loknum grunnskóla.“

Segir ráðherrann vandamálið hafa sérstaklega snúið að strákum sem vildu fara á vinnumarkað.

„Við þurfum líka til að komast fyrir það vandamál að um 70% háskólanema eru konur. Konur verða þá of menntaðar og líta síður við körlum sem eru síður menntaðir sem skapar ákveðið lýðfræðilegt vandamál.

Við þurfum að koma strákum í gegnum framhaldsskólann og svo í gegnum háskólann og jafna þetta hlutfall.“