Mariano Rajoy, forsætisráðherra Spánar, varaði í gær héraðsstjórn Katalóníu formlega við því að hann kynni að nýta heimild í spænsku stjórnarskránni til að afturkalla sjálfstjórnarréttindi héraðsins. Rajoy sagði að stjórn sín hefði beðið héraðsstjórnina að útskýra hvort hún hefði lýst yfir sjálfstæði Katalóníu eða ekki. Spænsk stjórnvöld þurfa að leggja slíka beiðni fram til að geta gripið til þessa úrræðis og hún er því fyrsta skrefið í áttina að mögulegri afturköllun sjálfstjórnarréttindanna.

Daginn áður sagði Carles Puigdemont, forseti héraðsstjórnar Katalóníu, í ræðu á katalónska þinginu að leiðtogar héraðsins hefðu fengið umboð katalónsku þjóðarinnar til að lýsa yfir sjálfstæði en lagði síðan til að sjálfstæðisyfirlýsingunni yrði frestað. Hann kvaðst ætla að fara eftir niðurstöðu umdeildrar þjóðaratkvæðagreiðslu 1. október um sjálfstæði Katalóníu en reyna fyrst til þrautar að leysa deiluna með viðræðum við spænsku stjórnina sem segir að atkvæðagreiðslan sé brot á ákvæði stjórnarskrár Spánar um órjúfanlega einingu landsins.

Seinna skrifuðu Carles Puigdemont og tugir þingmanna undir yfirlýsingu um sjálfstæði Katalóníu utan þingsalarins en sögðu að gildistöku hennar hefði verið frestað. Talsmaður héraðsstjórnarinnar sagði að yfirlýsingin hefði aðeins „táknræna“ þýðingu og þingið þyrfti að samþykkja hana formlega til að hún gæti öðlast gildi. 

Fékk allt að tíu daga frest

Héraðsstjórn Katalóníu fékk fimm daga frest, eða til hádegis á mánudaginn kemur, til að svara því hvort hún hefði lýst yfir sjálfstæði, að því er fram kom í ræðu Rajoy á þinginu í gær. Hann sagði að ef héraðsstjórnin staðfesti að hún hefði lýst yfir sjálfstæði fengi hún fimm daga í viðbót til að falla frá sjálfstæðisyfirlýsingunni. 

Beiðni spænsku stjórnarinnar um skýringu er nauðsynleg til að hún geti nýtt grein 155 í stjórnarskránni sem heimilar henni að afturkalla sjálfstjórnarréttindi Katalóníu og setja héraðið undir beina stjórn frá Madríd. Javier Pérez Royo, stjórnlagasérfræðingur við Sevilla-háskóla, segir að stjórnarskrárgreinin veiti spænsku stjórninni heimild til leysa héraðsstjórn Katalónu upp, setja lögreglu héraðsins undir stjórn innanríkisráðuneytisins í Madríd og leysa upp héraðsþingið í Barcelona.

Eftir að hafa gefið héraðsstjórninni tækifæri til að útskýra yfirlýsinguna þarf Rajoy að skjóta málinu til efri deildar þingsins þar sem flokkur hans, Þjóðarflokkurinn (PP), er með meirihluta. Þingnefnd þarf að samþykkja tillögu forsætisráðherrans um afturköllun sjálfstjórnarréttindanna áður en hún verður borin undir atkvæði í efri deildinni. Afgreiðsla tillögunnar gæti tekið viku til tíu daga, að því er AFP hefur eftir þingmönnum í efri deildinni.

Rajoy getur einnig lýst yfir neyðarástandi í Katalóníu til að skerða ferða- og fundafrelsi íbúanna með það að markmiði að koma í veg fyrir óeirðir sem gætu blossað upp ef héraðið verður svipt sjálfstjórnarréttindunum. Spænskir fjölmiðlar segja að ef Rajoy nýtir heimildina til að afturkalla sjálfstjórnarréttindi Katalóníu án þess að héraðsstjórnin svari beiðni hans um útskýringu sé líklegt að þing héraðsins lýsi formlega yfir sjálfstæði. 

Puigdemont í erfiðri stöðu

Ræða Puigdemonts á þinginu í Barcelona í fyrradag var mjög óljós og hægt er að túlka hana á marga vegu. Hann er í mjög erfiðri stöðu því að hann hefur ekki aðeins reitt katalónska andstæðinga sjálfstæðis til reiði, heldur einnig suma af pólitískum bandamönnum sínum sem vildu að þingið lýsti tafarlaust yfir sjálfstæði með skýrum hætti.

Staðfesti Puigdemont í svari sínu til forsætisráðherrans að lýst hafi verið yfir sjálfstæði Katalóníu er líklegt að spænska stjórnin svipti héraðið sjálfstjórnarréttindunum. Gefi hann hins vegar eftir í deilunni við spænsku ráðamennina gæti hann misst stuðning þeirra sem aðhyllast tafarlaust sjálfstæði.

Nýti spænska stjórnin heimildina til að svipta Katalóníu sjálfstjórnarréttindunum gæti það orðið vatn á myllu aðskilnaðarsinnanna, leitt til fjölmennra götumótmæla og aukið stuðninginn við sjálfstæðisyfirlýsingu.

Standa saman gegn aðskilnaði

• Mariano Rajoy, forsætisráðherra Spánar, sagði í gær að hann léði ekki máls á neinni málamiðlun sem fæli í sér að Katalónía fengi sjálfstæði.
• Tveir stærstu stjórnarandstöðuflokkarnir á Spáni, Sósíalistaflokkurinn og Ciudadanos, eru einnig andvígir því að Katalónía verði sjálfstætt ríki.
• Pedro Sanchez, leiðtogi Sósíalistaflokksins, sagðist í gær hafa náð samkomulagi við forsætisráðherrann um að skipa þingnefnd sem fengi það verkefni að leggja drög að breytingum á stjórnarskránni sem fælu í sér að Katalónía yrði áfram hluti af Spáni.

Tengdar fréttir

Sjálfstæð Katalónía?

Puigdemont tekinn höndum

• Katalónskir aðskilnaðarsinnar hljóta uppreist æru
• Sjálfstæðissinnar með meirihluta
• Sjálfstæðissinnar taka sæti á Evrópuþinginu
• Stórsigur öfga-hægriflokks á Spáni

» Fleiri tengdar fréttir

• Blogga um frétt