Erlent | mbl | 16.1.2018 | 10:30 | Uppfært 17.1.2018 8:26

Vannærð, veik og á vergangi

Meira en þrjár milljónir barna hafa fæðst í Jemen frá því stríðið braust út í mars 2015. Þetta kemur fram í nýrri skýrslu UNICEF, Fædd í stríði (Born into War) sem gefin var út í dag. Þar er lýst þeim áföllum sem börn í stríði eru látin þola. Þau eru á vergangi, í mikilli hættu á að smitast af sjúkdómum, búa við mikla fátækt, eru vannærð og hafa ekki aðgang að grunnþjónustu eins og hreinu vatni, heilsugæslu og menntun.

„Heil kynslóð barna í Jemen sem er að vaxa úr grasi þekkir ekkert annað en ofbeldi. Börnin í Jemen hafa þurft að þola átakanlegar afleiðingar stríðs sem þau hafa ekkert vald yfir,“ segir Meritxell Relano, fulltrúi UNICEF í Jemen. „Vannæring og sjúkdómar grassera þegar grunnþjónusta er hrunin. Þeir sem komast lífs af eru líklegir til að bera ör stríðsins á líkama og sál það sem eftir er ævinnar.“

Meðal þess sem fram kemur í skýrslunni er að:

Meira en fimm þúsund börn hafa dáið eða særst í átökum eða um fimm börn á dag að meðaltali frá mars árið 2015.
Meira en ellefu milljónir barna þurfa á mannúðaraðstoð að halda eða næstum því hvert einasta barn í Jemen.
Meira en helmingur barnanna í Jemen hafa ekki aðgang að hreinu drykkjarvatni.
Um 1,8 milljónir barna eru alvarlega vannærð. Þar af berjast um 400 þúsund börn fyrir lífi sínu vegna vannæringar.
Um tvær milljónir barna ganga ekki í skóla og um hálf milljón hefur flosnað upp úr skóla eftir að átökin hófust af miklum þunga í mars árið 2015.
Talið er að yfir milljón manns hafi fengið kóleru eða niðurgang. Um fjórðungur eru börn yngri en fimm ára.
Mikill meirihluti stúlkna er giftur áður en hann nær átján ára aldri.
Heilbrigðisstarfsmenn og kennarar hafa aðeins fengið greitt hluta launa sinna síðasta árið. Þetta hefur áhrif á menntun um 4,5 milljóna barna. Innan við helmingur allra heilbrigðisstofnanna eru að fullu starfhæfur.
Í september á síðasta ári höfðu 256 skólar verið eyðilagðir og fólk á flótta hélt til í um 150 skólum og vopnaðir hópar í 23.

Nýburi á sjúkrahúsi í Sanaa í Jemen þann 8. janúar. Ljósmynd/UNICEF

Jafnvel áður en átökin hörðnuðu með aðkomu hernaðarbandalags Sádi-Araba og fleiri þjóða að stríðinu árið 2015 var Jemen fátækasta land Mið-Austurlanda og meðal fátækustu ríkja heims. Átök hafa geisað í áratugi í landinu. Það hefur haft í för með sér alvarlegar afleiðingar. Efnahagur landsins er í rúst og grunnþjónusta er í molum. Flest börn og fjölskyldur draga fram lífið með aðstoð hjálparsamtaka.

Í skýrslu UNICEF er þess krafist að stríðandi fylkingar, allar sem ein, sem og allir þeir sem einhver völd og áhrif hafa í alþjóðasamfélaginu, leggist á eitt og verndi börnin í Jemen með því að:

Ná nú þegar samkomulagi um frið og binda þar með endi á átökin.
Fara að alþjóðlegum lögum um mannréttindi og mannúð um að vernda skilyrðislaust öll börn á meðan átök geisa.
Sjá til þess að aðstoð berist greiðlega til allra barna sem á henni þurfa að halda í Jemen. Takmörkunum á innflutning varnings til Jemen verður að aflétta. Matur og eldsneyti er nauðsynlegt til að sporna gegn yfirvofandi hungursneyð og til að reka sjúkrahús og vatnsveitur.
Koma í veg fyrir algjört hrun grunnstoða samfélagsins, m.a. heilbrigðiskerfisins, menntakerfisins og vatnsveitna. Greiða verður heilbrigðisstarfsmönnum og kennurum laun sín.
Tryggja nægt fjármagn til að halda uppi neyðaraðstoð. Í ár þarf UNICEF á um 312 milljónum Bandaríkjadala, um 32 milljörðum króna, að halda til að halda áfram að sinna Jemenum í neyð.