10 ára verði hneppt í betrunarvarðhald

Leyfilegt verður að hneppa börn niður í 10 ára aldur í betrunarvarðhald í allt að fjögur ár verði frumvarp dönsku ríkisstjórnarinnar að lögum. Frumvarpsdrögin eru á leið í gegnum þingið og segir dómsmálaráðherrann, Søren Pape Poulsen, þeim vera beint gegn börnum á aldrinum 10-14 sem fremji alvarlega glæpi.

Fréttavefurinn CPH Post Online fjallaði um málið í lok júní, en lítið virðist fara fyrir umræðu um frumvarpsdrögin í dönskum fjölmiðlum. Mbl.is er með eintak af frumvarpinu sem er titlað sem „lög til að berjast gegn glæpum ungmenna“ og er tilgangurinn með lögunum sagður vera að fyrirbyggja glæpi ungmenna í gegnum stofnun sérstakrar unglingaafbrotanefndar.

Politiken segir Danska þjóðarflokkinn lengi hafa verið talsmann þess að lækka sakhæfisaldur niður í 10 ár og að frumvarpsdrögin, sem flokkurinn leggur fram nú ásamt samstarfsflokki sínum Sósíaldemókrötum,  séu skref í þá átt.

Frumvarpið er í 24 liðum og er áherslan á fimm aðalflokka: Rjúfa „fæðukeðjuna“ í átt að alvarlegri glæpum, börn og foreldrar eigi að finna fyrir afleiðingum glæpsamlegrar hegðunar, forvarnaraðgerðir eigi að beinast að börnum og ungmennum;  beina eigi athyglinni að ungmennum í varðhaldi sem eru að hefja sín fyrstu skref á glæpabrautinni; loks eigi eftirfylgni að vera virk.

Í fyrra kynnti Poulsen, ásamt félagsmálaráðherranum Mai Mercado framtakið „Öllum gjörðum fylgja afleiðingar“ en með þeim var sakhæfisaldurinn lækkaður úr 15 árum niður í 12 ár.

Þrengt að réttindum barna 

„Fyrir okkur hjá UNICEF á Íslandi er ekkert sem getur afsakað innihald þessa lagatexta,“ segir Bergsteinn Jónsson, framkvæmdastjóri Unicef á Íslandi, sem kveðst hafa fengið að sjá frumvarpsdrögin fyrir tilviljun. „Ég fékk að vita að það væri verið að vinna að þessu og að mögulega færi þetta út í umsagnarferli fljótlega,“ segir hann.

Bergsteinn segir að Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna kveði á um að forðast eigi hvers konar refsidóma, frelsissviptingu og varðhald barna. „Það þarf að leita fjölskylduúrræða eða annarra félagslegra úrræða í stað fangavistar þar sem áherslan er á menntun, enduraðlögun og endurhæfingu. Því að grundvallaratriðið er að börn sem brjóta lög eru fyrst og fremst börn og þau eiga þessi ófrávíkjanlegu mannréttindi sem standa í barnasáttmálanum og öðrum mannréttindasáttmálum,“ útskýrir hann.

Bergsteinn Jónsson framkvæmdastjóri Unicef á Íslandi segir samtökin á Íslandi hafa áhyggjur af þessari þróun.

„Við hér á Íslandi höfum miklar áhyggjur af þessari þróun, ef þetta er þróunin. Okkur finnst vera mjög þrengt að mannréttindum barna fyrir utan hvað þetta setur jaðarhópa barna í miklu meiri hættu og eykur líkurnar og hættuna á stimplun hvers konar.“

Hann bætir við að umræðan í Danmörku um afbrot ungmenna hafi mikið beinst gegn ákveðnum hópum og þá sérstaklega þriðju kynslóðar innflytjendum og hælisleitendum og börnum tengdum þeim.

Frétt af mbl.is

Sakhæfisaldur lækkaður

Líkt og áður sagði þá kveða frumvarpsdrögin á um að hægt verði að hneppa 10-14 ára börn í svo nefnt betrunarvarðhald  í allt að fjögur ár. „Nú þekkjum við ekki fyrirkomulagið á þessu betrunarvarðhaldi, en það þarf að vera mjög vakandi yfir því að það fylgi ákvæðum barnasáttmálans sem er mjög skýr um að það eigi að forðast frelsissviptingu í lengstu lög og að fjölskylduúrræði eigi að vera nýtt,“ segir Bergsteinn.

Hvenær verður frelsissvipting að pyntingum?

Varðhald og frelsissviptingu á börnum geti auðveldlega geta breyst yfir í ómannúðlega meðferð með óafturkræfum afleiðingum. „Það má jafnvel bæta við spurningunni hvenær frelsissvipting barns verður að pyntingum?“ spyr Bergsteinn. Barnasáttmálinn taki enda líka skýrt á því að ekki eigi að beita börn ómannúðlegum refsingum eða pyntingum.

Danir hafa samþykkt barnasáttmálann, en ekki lögfest hann líkt og Íslendingar. „Ef við værum hér á Íslandi þar sem barnasáttmálinn hefur verið lögfestur og færður í lög þá þá væri hægt að vefengja frumvarpið á grundvelli íslenskra laga.“ Sjálfur telur hann líka ólíklegt að frumvarpsdrögin standist ákvæði danskra laga líkt og þau eru í dag. „Þau brjóta líka væntanlega gegn fjölda annarra mannréttindasáttmála,“ bætir hann við.

Bergsteinn segir Unicef á Íslandi munu fylgjast með þessari þróun og  reyna að koma á opinni umræðu um frumvarpsdrögin við Unicef á hinum Norðurlöndunum. „Ég get svo ekki ímyndað mér annað en að dönsk félagasamtök eigi líka eftir að taka málið upp.“ 

• Blogga um frétt