Grænlandskaup Trump enginn brandari

Donald Trump Bandaríkjaforseti.
Donald Trump Bandaríkjaforseti. AFP

Frétt Wall Street Journal um að Donald Trump Bandaríkjaforseti íhugi að kaupa Grænland hefur vakið mikla athygli, ekki hvað síst í Danmörku þar sem þarlendir fjölmiðlar hafa skiptar skoðanir á málinu. „Skipunin er ljótur raunveruleiki sem Danir vilja helst ekki vita af,“ segir Berlingske Tidende. Danska ríkisútvarpið DR segir hugmyndina ekki jafn fáránlega og hún kunni að hljóma í fyrstu og Jyllands Posten leitar viðbragða hjá dönskum stjórnmálamönnum.

„Trump er búinn að sleppa andanum úr flöskunni,“ segir í fréttaskýringu Berlingske. „Grænland er einfaldlega of mikilvægur hluti norðurheimskautsins til að fá að halda sinni núverandi stöðu sem náttúruverndarsvæði með tæplega 60.000 íbúa sem ekki geta varið sig sjálfir.“

„Nei, þetta er ekki brandari,“ segir blaðið. „Bak við söguna liggur raunveruleiki sem er mun ljótari og hættulegri fyrir Danmörku og Grænlendinga, en fram kemur í greininni.“ Þetta sé enn eitt dæmi um stjórnandastíl Trumps — Grænland sé einfaldlega of mikilvægt og stórt til að Bandaríkin geti sætt sig við að vera með heila heimsálfu í sínum bakgarði, sem þarlend stjórnvöld hafi enga stjórn yfir.

Frá Nuuk, höfuðborg Grænlands. Mynd úr safni.
Frá Nuuk, höfuðborg Grænlands. Mynd úr safni. mbl.is/Una Sighvatsdóttir

Seljum ekki 50.000 ríkisborgara 

Það sé ekkert launungarmál að Bandaríkin hafi lengi haft hug á að ná stærri hluta Grænlands undir sig. Enginn hafi hins vegar sagt það áður upphátt með þessum hætti. Dönskum fjölmiðlum er líka ofarlega í huga að von er á Trump í opinbera heimsókn til Danmerkur í byrjun næsta mánaðar.

„Ef þetta er rétt, að hann sé að hugleiða þetta, þá er það endanleg sönnun þess að hann er orðinn bilaður. Það verð ég að segja. Sú hugsun að Danmörk muni selja 50.000 ríkisborgara til Bandaríkjanna er fullkomlega biluð,“ sagði Søren Espersen, þingmaður Danska þjóðarflokksins, í samtali við Ritzau-fréttaveituna. Það sé fullkomlega bilað að ræða um að selja landsmenn sína árið 2019.

Jyllands Posten segir fyrrverandi forsætisráðherrann og formann Venstre, Lars Løkke Rasmussen, hafa sömuleiðis alfarið hafnað því að komið gæti til þessa. Kallaði hann þetta einfaldlega aprílgabb.

Nefnir Trump kaupin í Danmerkurferðinni?

Fréttaritari DR í Washington, Steffen Kretz, telur hugmyndina hins vegar ekki jafn bilaða. „Forsetanum er næg alvara með þessu til að biðja nánustu ráðgjafa sína að kanna hvort Bandaríkin geti keypt Grænland og hvernig,“ segir Kretz.

„Það er ljóst að þegar svona hugsun skýtur upp kollinum aftur og aftur skömmu áður en hann kemur í opinbera heimsókn til Danmerkur getur verið að hann ætli sér að nefna málið á fundi sínum í Kaupmannahöfn með forsætisráðherra og grænlensku sjálfstjórninni.“

Bandaríska Thule-herstöðin á Grænlandi, sem byggð var 1951, sé með mikilvægustu herstöðvum Bandaríkjanna og með radar staðsettum þar geti bandaríski herinn fylgst með upplýsingum um eldflaugarskot og tryggt þannig að Bandaríkin geti varið sig. Segir Kretz þetta efalítið eiga þátt í hugleiðingum forsetans.

Áhyggjur af Kína aukast með nýrri siglingaleið

Mikilvægi landfræðilegrar legu Grænlands hafi líka færst í vöxt með bráðnun hafíssins á norðurheimskauti og opnun nýrrar siglingaleiðar sem bæði Rússar og Kínverjar séu mjög áhugasamir um. Segir Kretz það ekki hvað síst vera áhuga Kínverja á svæðinu sem veki áhyggjur Bandaríkjanna.

Á ráðstefnu norðurskautsráðsins fyrr á þessu ári varaði Mike Pompeo, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, við því að hafsvæði við norðurskautið kunni að verða eins og Suður-Kínahaf þar sem kínversk stjórnvöld hafa komið upp  röð herstöðva í baráttu sinni við nágrannaríkin um yfirráð yfir hafsvæðinu.

DR rifjar enn fremur upp að kínverskir fjárfestar hafi í fyrra boðist til að fjármagna flugstöð á Grænlandi, en eftir afskipti bandarískra yfirvalda hafi dönsk stjórnvöld boðist til að fjármagna flugstöðina að hluta. Í júlí síðastliðnum hafi Kínverjarnir svo endanlega sagt sig frá verkefninu.

mbl.is
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert