Þó „páskavopnahlé“ Vladimírs Pútíns sé að öllum líkindum sýndarmennska bendir það til þess að nokkur árangur sé að nást í friðarviðræðum milli Úkraínu og Rússlands, að mati stjórnmálafræðings.
Pútín lýsti óvænt yfir tveggja daga vopnahléi í dag í tilefni páska og hefur skipað Rússaher að láta af öllum árásum í 30 tíma. Volodimír Selenskí Úkraínuforseti er ekki að kaupa það og sakar Pútín um að leika sér að mannslífum.
Baldur Þórhallsson, prófessor í stjórnmálafræði, gerir ráð fyrir að útspil Pútíns sé afleiðing tilrauna Bandaríkjamanna til að semja um frið í Úkraínu. Því beri að fagna ef árásum linni, þó ekki nema í rúman sólarhring.
Aftur á móti grunar Baldur að þetta sé sýndarmennska af hálfu Pútíns.
„[Pútín] er að reyna að láta það líta út eins og þeir séu fylgjandi vopnahléi,“ segir stjórnmálafræðingurinn í samtali við mbl.is. „En við erum hér að tala um þrjátíu klukkutíma vopnahlé, en ekki 30 daga vopnahlé eins og Bandaríkjamenn hafa verið að kalla eftir.“
Rússar hafa hingað til hafnað tillögu Bandaríkjanna um 30 daga skilyrðislaust vopnahlé og í gær hótuðu Bandaríkin að þau myndu gefast upp á að semja um frið milli Úkraínu og Rússlands nema skýr merki sæjust um að vopnahlé gæti náðst. Það lofar ekki góðu, segir Baldur.
„Hvað sem manni finnst um tilraun Bandaríkjamanna til að koma á friði og hvernig þau bera sig að því, þá hafa tilraunir þeirra leitt til viðræðna og menn eru að reyna að finna sameiginlegan flöt sem hægt er að byggja friðarsamkomulag á.“
Það væri í raun mjög alvarlegt fyrir deiluna ef Bandaríkin drægju sig úr viðræðunum.
„En það hefur sýnt sig að Trump er alveg aðallega slæmur samningamaður þegar kemur að alþjóðamálum,“ segir Baldur um Bandaríkjaforseta.
Hann nefnir í því samhengi viðræður Bandaríkjamanna og Talíbana í Afganistan árið 2020, þegar Trump lýsti skyndilega yfir að Bandaríkin hygðust draga hermenn sína úr landinu. „Og þá var engin ástæða til að halda áfram að semja við Trump.“
Tóku þá Talíbanar völdin skömmu eftir að hermennirnir voru farnir.
Það er aftur á móti enn nokkuð óskýrt hvað Pútín meinar þessu útspili, þar sem hann hefur áður hafnað tillögum um pákskavopnahlé, þá árið 2022.
Baldur segir enn fremur að rússnesk stjórnvöld hafi ekki sýnt neinn vilja til þess að draga úr árásum. Hann bendir á að Rússar hafi ítrekað brotið samkomulag um að hætta árásum á orkuinnviði en árásir Rússa hafa færst í aukana síðasta mánuðinn með tilheyrandi mannsfalli.
Í yfirlýsingu Rússa til fjölmiðla sagði enn fremur að stjórnvöld í Kreml séu tilbúin í friðarviðræður. Hegðun Úkraínumanna í vopnahléinu myndi sýna hvort þeir vildu frið í raun og veru. Pútín sagðist aftur á móti búast við því að Úkraínumenn „fylgdu okkar fordæmi“.
En munu Úkraínumenn leggja niður vopnin?
„Ég átta mig ekki alveg á því. Það eru rússnesk stjórnvöld sem eru árásaraðilinn. Það er Úkraína sem er að verjast árásum rússneskra stjórnvalda,“ svarar Baldur.
„Það er svolítið verið að snúa hlutunum á hvolf hvað þetta varðar.“