Mannréttindaráð Sameinuðu þjóðanna samþykkti samhljóða í dag ályktun um að stofna óháða rannsóknarnefnd um stöðu mannréttinda í Afganistan. Aðeins Kína sagði sig frá ákvörðun ráðsins.
Ísland hefur lengi kallað eftir því að rannsóknarnefnd verði stofnuð og leiddi sameiginlega yfirlýsingu þess efnis í ráðinu í mars, í samstarfi við Suður-Afríku og Chile.
„Ég fagna því mjög að mannréttindaráðið hafi stigið þetta mikilvæga skref, sem er vonarneisti fyrir konur og stúlkur Afganistan og skilaboð um að alþjóðasamfélaginu standi ekki á sama um hetjulega baráttu þeirra,“ segir Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir utanríkisráðherra í tilkynningu.
„Við höfum beitt okkur fyrir því í mannréttindaráðinu, bæði opinberlega og bakvið tjöldin, að stofnuð verði rannsóknarnefnd svo hægt verði að varpa skýrara ljósi á þau svívirðilegu mannréttindabrot sem birtast sem kerfisbundin kynbundin kúgun gagnvart konum og stúlkum í Afganistan.“
Frá valdatöku talibana árið 2021 hefur mannréttindaráðið samþykkt árlega ályktun um stöðu mannréttinda í Afganistan þar sem umboð sérlegs skýrslugjafa um málefni Afganistan er endurnýjað. Sérlegur skýrslugjafi ráðsins um málefni Afganistan hefur sagt aðgerðir talíbana jafnast á við ofsóknir á grundvelli kynferðis.
Fram kemur í tilkynningunni að Afganistan sé eina ríkið í heiminum sem banni stúlkum að ganga í skóla eftir 12 ára aldur. Þá séu konur og stúlkur útilokaðar frá opinberu lífi og þeim bannað að sinna ýmsum störfum, m.a. í heilbrigðisþjónustu og réttarkerfinu.
„Afganskar konur hafa sjálfar lýst aðstæðum sínum sem kynbundinni aðskilnaðarstefnu. Afganir, frjáls félagasamtök og mannréttindaverðir hafa ítrekað kallað eftir aukinni ábyrgðarskyldu í formi óháðrar rannsóknarnefndar með vítt umboð,” segir einnig í tilkynningunni.
Ísland tók virkan þátt í samningaviðræðum um ályktunina í yfirstandandi haustlotu mannréttindaráðsins. Þá studdi Ísland ásamt fleiri ríkjum við hliðarviðburð með afgönsku baráttufólki fyrir mannréttindum.
Ísland var kjörið til setu í mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna fyrir tímabilið 2025 til 2027. Mannréttindaráðið fundar að jafnaði í þremur reglubundnum fundalotum á ári sem standa yfir í nokkrar vikur í senn.