Erlent | mbl | 13.10.2025 | 16:15 | Uppfært 14.10.2025 10:40

Viðvarandi lyfjaskortur veldur gremju

Líkt og mörg önnur lönd í Evrópusambandinu stendur Belgía frammi fyrir vaxandi lyfjaskorti sem veldur lyfjafræðingum gremju, sjúklingum áhyggjum og eykur álag á heilbrigðiskerfið.

Í vöruhúsi lyfjaheildsölu í Belgíu eru hillurnar tómlegri en áður. „Það eru oft nokkrir tugir lyfja sem eru af skornum skammti samtímis, sem gerir líf okkar mjög erfitt,“ segir Didier Ronsyn, lyfjafræðingur í Brussel.

Í úttekt ESB í síðasta mánuði kom fram að skortur væri „langvinnur höfuðverkur“ um allt sambandið.

Alvarlegur skortur

Aðildarríkin 27 tilkynntu um alvarlegan skort á 136 lyfjum, þar á meðal sýklalyfjum og lyfjum sem notuð eru til að meðhöndla hjartaáföll, á árunum 2022 til 2024, að sögn Endurskoðendadómstóls Evrópu (ECA).

Belgía tilkynnti um flest tilvik, með meira en tug alvarlegra tilfella – sem þýðir að engir aðrir valkostir eru í boði – sem tilkynnt voru til Lyfjastofnunar Evrópu (EMA) aðeins árið 2024.

Orsökin liggur að hluta til í truflunum í aðfangakeðjunni og of miklu trausti Evrópu á Asíu hvað snertir lykilhluta lyfja, sagði ECA.

Lægra verð þýðir að asískir framleiðendur sjá ESB nú fyrir 70 prósentum af þeim virku lyfjaefnum sem það þarfnast, samkvæmt rannsókn sem vitnað er í í skýrslu ECA.

Sækja mikið í verkjalyf

Fíknin er sérstaklega mikil hvað snertir verkjalyf, eins og parasetamól eða íbúprófen, og lyf sem hafa verið af skornum skammti undanfarin ár, þar á meðal sum sýklalyf og salbútamól, astmalyf sem seld er undir vörumerkinu Ventolin.

Samt sem áður er einnig um að kenna óhagkvæmni á innri markaði ESB.

Lyfjaverð er mismunandi innan sambandsins þar sem landsyfirvöld semja hvert fyrir sig við framleiðendur, útskýrði Olivier Delaere, forstjóri Febelco, heildsöludreifingaraðila sem þjónar um 40 prósentum belgískra apóteka.

Afleiðingin er sú að framleiðendur hafa tilhneigingu til að afhenda meira til landa sem borga meira, og aðeins nóg til þeirra sem náðu harðari samningum – til að forðast að lyf séu endurútflutt í hagnaðarskyni, sagði hann.

Vaxandi vandamál

Að auki sagði ECA að flest lyf væru enn leyfð á landsvísu og umbúðir væru verulega mismunandi milli landa, sem gerir innri viðskipti ESB „dýrari og flóknari“.

Þetta veldur svokölluðum „staðbundnum skorti“, þegar vara er ekki fáanleg í einu ESB-landi en er að finna rétt handan landamæranna í öðru aðildarríki, sagði Delaere hjá Febelco.

„Þetta er vaxandi vandamál,“ sagði hann, á meðan gríðarstór sjálfvirkur skammtari fullur af lyfjakössum fyllti grænar körfur – hver samsvarandi pöntun lyfjafræðings – á færibandi í vöruhúsinu á bak við hann.