1607 pör gengu í hjónaband á síðasta ári og 560 hjón skildu

Samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofu Íslands gengu 1607 pör í hjónaband á Íslandi árið 2005. Þrettán pör staðfestu samvist, sex pör kvenna og sjö pör karla. Lögskilnaðir voru 560.

Hagstofan segir, að líkt og annars staðar á Norðurlöndum sé giftingartíðni fremur lág hér á landi. Giftingartíðni reiknuð sem hjónavígslur á 1000 íbúa var 5,4 árið 2005 samanborið við 5,2 árið á undan. Samkvæmt meðaltali áranna 2001-2005 var giftingartíðni 5,4 á hverja 1000 íbúa, samanborið við 5,6 árin 1996-2000 og 4,7 næstu fimm árin þar á undan.

Giftingartíðni lækkaði ört frá miðjum 8. áratugnum og fram undir 1990. Frá því um miðja 20. öldina til 1975 var giftingartíðni þannig rétt um 8 á hverja 1000 íbúa. Lægst varð giftingartíðni árin 1991-1995 (4,7).

Langflest hjónabönd hér á landi eiga sér stað að undangenginni óvígðri sambúð og segir Hagstofan, að samkvæmt upplýsingum á hjónavígsluskýrslum hafi nær níu af hverjum tíu hjónaefnum búið saman áður en þau festu ráð sitt. Árið 2005 skráðu 1774 pör sig í óvígða sambúð hjá þjóðskrá. Stofnaðar sambúðir reiknast því vera heldur fleiri en hjónavígslur eða 6 á 1000 íbúa. Árin 2001-2005 var tíðasti aldur ókvæntra karla við stofnun sambúðar 25 ár samanborið við 23 ár meðal ógiftra kvenna.

Hagstofan segir, að tilvist óvígðrar sambúðar fyrir hjónaband hafi að vonum í för með sér fremur háan giftingaraldur og hafi giftingaraldur hækkað verulega á undanförnum áratugum. Tíðasti giftingaraldur ókvæntra karla var 29 ár árin 2001-2005 samanborið við 21 ár á árabilinu 1961-1965 og giftingaraldur ógiftra kvenna 27 ár samanborið við 19 ár á árabilinu 1961-1965.

Lág skilnaðartíðni hér á landi
Tíðni lögskilnaða á 1000 íbúa var 1,9 árið 2005. Skilnaðartíðni mæld sem fjöldi skilnaða á 1000 íbúa hefur lítið breyst undanfarin aldarfjórðung, en á árabilinu 1961-1975 hækkaði skilnaðartíðni fremur ört. Skilnaðartíðni var 0,8 á 6. áratug aldarinnar en náði hámarki um miðbik 9. áratugarins. Síðan þá hefur skilnaðartíðni heldur farið lækkandi.

Algengast er að lögskilnaður fari fram á fyrstu árum hjónabands. Nær þriðjungur þeirra sem skildu að lögum árin 2001-2005 höfðu verið giftir skemur en sex ár og helmingur skemur en tíu ár. Samanborið við hin Norðurlöndin er skilnaðartíðni hér á landi lág. Í Danmörku er skilnaðartíðni hæst af Norðurlöndum, rétt tæplega 3 á hverja 1000 íbúa.

Hagstofan segir, að hinn hefðbundni mælikvarði á skilnaði, þ.e. fjöldi skilnaða á hverja 1000 íbúa, gefi nokkuð misvísandi mynd af varanleika hjónabands. Þetta stafi af því að fjöldi giftinga hafi augljós áhrif á mögulegan fjölda lögskilnaða. Þótt skilnaðartíðni í tveimur samfélögum sé þannig jafnhá merki það ekki endilega að hlutfallslega jafnmörg hjónabönd endi með skilnaði. Af augljósum ástæðum sé þó erfitt að leggja mat á hlutfall hjónabanda sem enda með skilnaði. Sú aðferð sem kemst næst þessu er uppsafanað skilnaðarhlutfall eftir lengd hjónabands á viðmiðunarárinu. Þessi aðferð bendir til þess að tæplega 40% hjónabanda á Íslandi endi með skilnaði. Þetta er lægra hlutfall en í nágrannalöndunum. Næstir Íslendingum eru Normenn og Danir en þar enda 47% hjónabanda með skilnaði. Svíar eru líklegastir Norðurlandabúa til þess að skilja en þar enda 53% hjónabanda með skilnaði.

• Blogga um frétt